Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (ΙΙΙ)
Στην ευαγγελική περικοπή που διαβάστηκε τη δεύτερη Κυριακή των Νηστειών, στο απόσπασμα του Μάρκου (2, 1-10), ακούσαμε την ιστορία της θεραπείας του παραλυτικού, του ανθρώπου δηλαδή που δεν μπορούσε να περπατήσει ή να σταθεί όρθιος, και που, πραγματικά, δεν ήταν ικανός να κάνει τίποτα για τον εαυτό του. Όμως, παρότι η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τον παραλυτικό, αυτός δεν είναι με κανένα τρόπο το πιο σημαντικό ή το πιο ενδιαφέρον πρόσωπο της διήγησης. Υπάρχει κάτι περισσότερο ζωντανό, ακόμα και στους Γραμματείς εκείνους που δεν μπορούσαν να αποδεχτούν πως ο Ιησούς έχει τη δύναμη να συγχωρεί αμαρτίες και Τον κατηγορούσαν μέσα τους για βλασφημία. Υπάρχει σίγουρα κάτι περισσότερο ζωντανό στους τέσσερις φίλους του που χάλασαν τη σκεπή του σπιτιού όπου βρισκόταν ο Ιησούς, προκειμένου να κατεβάσουν το κρεβάτι του δίπλα σ’ Εκείνον. Αυτοί οι τέσσερις παρουσιάζουν πραγματικό ενδιαφέρον: ήταν άνθρωποι δυναμικοί, έτοιμοι να κάνουν ό,τι περνούσε από το χέρι τους, προκειμένου να βοηθήσουν το φίλο τους. Όμως αυτό που ο Ιησούς βλέπει σ’ εκείνους δεν είναι η ενεργητικότητά τους αλλά η πίστη τους, η πίστη που βρίσκεται πίσω από την ενεργητικότητά τους και την κινητοποιεί. Και στη βάση της δικής τους πίστης, συγχωρεί τις αμαρτίες του άρρωστου ανθρώπου.
Διεξήλθα αυτή την ιστορία, διότι μου φαίνεται πως σκιαγραφεί επιτυχημένα τον τρόπο με τον οποίο η Εκκλησία προσεγγίζει την αμαρτία, τη θεραπεία και τις ανθρώπινες σχέσεις· πίσω απ’ αυτό τον τρόπο κρύβεται η πρακτική της Εκκλησίας να βαπτίζει τα νήπια πολύ πριν αυτά αποκτήσουν συνείδηση όσων συμβαίνουν στη βάπτιση. Είναι κι αυτά ανίκανα να σταθούν στα δυο τους πόδια, να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους· είναι κι αυτά αναγκασμένα να τα μεταφέρουν· κανείς δεν τα ρωτά τι θα ήθελαν να γίνει· κι έτσι, συγχωρούνται κι αυτά, γιατρεύονται, στη βάση της πίστης εκείνων που τα φέρνουν στο Χριστό. Δεν είναι η πίστη τους που δίνει τόπο στο Χριστό να ενεργήσει στη ζωή τους μέσα από το βάπτισμα, αλλά η πίστη της οικογένειάς τους και η πίστη της κοινότητας που τα περιτριγυρίζει.
Είμαστε τόσο συνηθισμένοι στο νηπιοβαπτισμό που γενικά δεν αντιλαμβανόμαστε την τόσο αλλόκοτη και θαυμαστή αλήθεια που φανερώνει: οι άνθρωποι, όπως μας βλέπει ο Θεός, είμαστε τόσο εγγύς ο ένας στον άλλο, τόσο άρρηκτα συναρμοσμένοι –όχι απλά σε ένα κοινωνικό ή ψυχολογικό επίπεδο, αλλά σε ένα πνευματικό- ώστε η ζωή του ενός μπορεί να γίνει ζωή του άλλου, η πίστη του ενός μπορεί να γίνει πίστη του άλλου. Και πάνω στη βάση της πίστης ή της αγάπης του άλλου, μπορεί ο Χριστός να δράσει. Σ’ αυτό το σημείο είναι που ψηλαφίζουμε το μυστήριο του προσώπου, τον πυρήνα της θείας και ανθρώπινης ύπαρξης που καθιστά εφικτή την κοινωνία της ανθρώπινης και της θείας ζωής· στο σημείο αυτό είναι που ψηλαφίζουμε το δομικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης που συγκροτεί μέσα μας την εικόνα του Θεού. Και μέσα από το σημείο αυτό ψηλαφίζουμε τόσο τη ζωή του Θεού, όσο και τη ζωή του πλησίον και εισερχόμαστε σ’ αυτήν.
Όμως, αν στο νηπιοβαπτισμό ο Θεός ενεργεί στη ζωή του βρέφους εξαιτίας της πίστης των γονέων και των αναδόχων, τότε και στο σύνολο της κοινότητας, τα άτομα ξανοίγονται στη χάρη του Θεού όχι μόνο μέσα από τη δική τους πίστη, από το δικό τους φρόνημα κι από τους δικούς τους πόθους, αλλά μέσα από την πίστη, την αντίληψη, ακόμα και τις προσδοκίες των άλλων. Κι έτσι θα ’πρεπε να συμβαίνουν τα πράγματα. Ο Θεός δεν θέλει να σωθούμε μόνοι μας – είναι αμφίβολο αν μπορούμε να σωθούμε μόνοι μας. Ο Θεός θέλει να σωθούμε όλοι μαζί, σαν κοινωνία προσώπων, όπου η πίστη και το φρόνημα του ενός συμπληρώνει την έλλειψη πίστης και φρονήματος του άλλου. Αυτός είναι ο καθορισμένος ρόλος του Αγίου Πνεύματος σε κάθε χειροτονία – να αναπληρώνει τα ελλείποντα. Αυτός είναι κι ο ρόλος του καθενός μας στο νηπιοβαπτισμό και στην κοινότητα της Εκκλησίας γενικότερα.
Μακάρι ο Θεός να δυναμώνει την πίστη όλων μας, όχι μόνο για το δικό μας καλό, αλλά και για το καλό των ανθρώπων που αγαπάμε.
Βασίλειος Όσμπορν Επίσκοπος Σεργκίεβο, Φως Χριστού: Στο μονοπάτι της Μ. Σαρακοστής, επιμέλεια-μετάφραση Βασίλης Αργυριάδης, 3η έκδ., Αθήνα, Εν πλω, 2006.