Ευχέλαιο

Τι είναι το Ευχέλαιο;
Ευχέλαιο είναι το ιερό Μυστήριο κατά το οποίο οι ιερείς (ή ένας ιερέας) επικαλούνται την Χάρη του Αγίου Πνεύματος για τον ασθενή αδελφό να του συγχωρεθούν τα αμαρτήματα και να του θεραπευτούν οι σωματικές του ασθένειες, ενώ τον χρίουν με το αγιασμένο έλαιο.

Αλλά δεν συγχωρούνται τα αμαρτήματα με το Μυστήριο της Μετάνοιας ή της Εξομολόγησης; Γιατί να γίνεται και Ευχέλαιο;
Το Μυστήριο του Ευχελαίου παλαιότερα περιείχε και την Εξομολόγηση, γι’ αυτό και σ’ αυτό και τώρα ακόμη ακούμε ευχές για συγχώρεση αμαρτιών. Και σήμερα ακόμη παρατηρούμε ότι ο λαός κάνει το Ευχέλαιο συνήθως σε περιόδους νηστείας, ακριβώς τότε που ετοιμάζεται και με την Εξομολόγηση για την Θεία Κοινωνία.

Και τώρα γιατί χάθηκε η Εξομολόγηση από το Ευχέλαιο;
Όπως ακριβώς σε μερικές περιπτώσεις χάνεται η ίδια η εξομολόγηση από την Εξομολόγηση, το Μυστήριο της Μετανοίας˙ γιατί ξέρουμε ότι πολλοί έρχονται στην Εξομολόγηση για μια «ευχή» μόνο. Αφού, λοιπόν, από το ίδιο το Μυστήριο της Εξομολόγησης χάθηκε η εξομολόγηση, η εξαγόρευση των αμαρτιών (επειδή ο λαός ρέπει στα εύκολα και χωρίς θυσία, γιατί πραγματικά είναι θυσία η ομολογία των αμαρτιών), δεν είναι καθόλου περίεργο πως από το Ευχέλαιο χάθηκε η εξομολόγηση, που περιεχόταν σ’ αυτό.

Και πώς θα επανέλθει η πρώτη κανονική τάξη;
Με το να λέγομε συνεχώς στον λαό ότι μαζί με το Ευχέλαιο να μην παραλείπει και την Εξομολόγηση.

Και τι χρειάζεται το Ευχέλαιο, ως Μυστήριο για άφεση των αμαρτιών, αφού έχουμε το ίδιο το Μυστήριο της Μετανοίας;
Το Ευχέλαιο διαφέρει από την κατ’ εξοχήν Εξομολόγηση, και κατά τούτο αποτελεί άλλο Μυστήριο: Ενώ, δηλαδή, στην Εξομολόγηση υπάρχει ένα μόνο αίτημα, η άφεση των εξαγορευμένων αμαρτιών, στο Ευχέλαιο υπάρχει ακόμη και δεύτερο αίτημα, η αποκατάσταση της σωματικής υγείας του αρρώστου.

Υπάρχει μαρτυρία στην Αγία Γραφή ότι πραγματικά το Μυστήριο του Ευχελαίου έχει αυτά τα δύο αιτήματα, για την υγεία του αρρώστου και για την άφεση των αμαρτιών του;
Υπάρχει˙ ο αδελφόθεος Ιάκωβος μιλώντας για το Μυστήριο του Ευχελαίου λέει: Ασθενεί κανείς μεταξύ σας; Ας προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας και ας προσευχηθούν πάνω του, αφού τον αλείψουν με λάδι εις το όνομα του Κυρίου˙ και η “η ευχή της πίστεως” θα θεραπεύσει τον άρρωστο. Ο Κύριος θα τον σηκώσει και αν έχει διαπράξει αμαρτίες θα του συγχωρεθούν» (Ιακ. 5, 14-15). Στην περικοπή, λοιπόν, αυτή βλέπουμε ότι ο αδελφόθεος μιλώντας για το Ευχέλαιο λέει και για την υγεία του ασθενούς και για την άφεση τω αμαρτιών του. Και αμέσως στην συνέχεια της περικοπής αυτής ο αδελφόθεος Ιάκωβος μιλάει για εξομολόγηση, λέγοντας: «Να εξομολογείσθε τις αμαρτίες σας ο ένας προς τον άλλο» (στίχ. 16). Εννοεί την εξομολόγηση που γινόταν στο Ευχέλαιο των πιστών προς τους πρεσβυτέρους.

Πώς ερμηνεύεται από την παραπάνω περικοπή του αδελφόθεου Ιάκωβου, που μιλάει για το Ευχέλαιο, η έκφραση «ευχή πίστεως»;
Την ερμηνεύουν συνήθως η προσευχή («ευχή»), που γίνεται με πίστη («της πίστεως»), αλλά δεν είναι αυτή η ερμηνεία. «Πίστις» εδώ νοείται η Εκκλησία. Και σήμερα λέγομε η «πίστη» μας και εννοούμε την θρησκεία, μας την Εκκλησία μας. Η έκφραση, λοιπόν, «ευχή της πίστεως» σημαίνει «η προσευχή της Εκκλησίας». Στο Μυστήριο, λοιπόν, του Ευχελαίου προσεύχεται η Εκκλησία με εξουσία και όχι ένα ή δυο πρόσωπα. Και γι’ αυτό, λοιπόν, επειδή η προσευχή είναι της «πίστεως», δηλαδή της Εκκλησίας, ο αδελφόθεος μιλάει με βεβαιότητα ότι «σώσει το κάμνοντα», θα θεραπεύσει τον άρρωστο. Την προσευχή ενός προσώπου, μπορεί να μην την εισακούσει ο Κύριος, ακόμη και αν αυτός που προσεύχεται είναι ο απόστολος Παύλος (Β΄ Κορ. 12,8-9). Η προσευχή όμως της Εκκλησίας στα Μυστήρια δεν υπάρχει περίπτωση να μην εισακουστεί, γιατί εκεί δέεται η πίστη, η Εκκλησία, ο μεσίτης Κύριος Ιησούς Χριστός. Έτσι το χωρίο του αδελφοθέου Ιακώβου που εξετάζουμε, «η ευχή της πίστης θα θεραπεύσει τον άρρωστο», είναι ένα δυνατό επιχείρημα από την Αγία Γραφή για την δύναμη της μυστηριακής προσευχής.

Αρχιμανδρίτου Ιερεμίου Φούντα, Ορθόδοξη Κατήχηση,
Ενοριακό Ταμείο Έργων Φιλαδελφίας Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Σαλαμίνος, Σαλαμίνα, 1990, σ. 239-242