9/11/2021
Πόσα χωράει μια καρδιά
Καθένας μας αντικατοπτρίζει μέσα του τον κόσμο, αγαπητικά ή αλλιώς. Μια καρδιά μπορεί να αγκαλιάζει τα πάντα – τους ανθρώπους, τα ζώα και τη φύση, και να πονάει από τη δύναμη της αγάπης της για το καθετί. Ξέρουμε τέτοια παραδείγματα από τη ζωή των αγίων: «Είμαστε ευτυχισμένοι όταν αγαπήσουμε όλους τους ανθρώπους μυστικά», έλεγε αποκαλύπτοντας την καρδιά του ο γέροντας Πορφύριος,[1] ενώ ο άγιος Σιλουανός, ένας Ρώσος άγιος που ασκήτεψε στο Άγιον Όρος τον 20ο αιώνα, προσευχόταν αδιάκοπα, με ένταση, για όλους τους λαούς της γης και δεν άντεχε να κόψει, χωρίς λόγο, «ούτε ένα πράσινο φύλλο».[2] Μια τέτοια καρδιά, όχι μόνο βγαίνει από το κλείσιμο στον εαυτό και τον εγωκεντρισμό, που αποκόβουν τους περισσότερους ανθρώπους από την επικοινωνία, αλλά και ανοίγεται συμπονετικά στις απέραντες εκτάσεις της οικουμένης και συμπάσχει με τον παραμικρό πόνο που υπάρχει σ’ αυτήν.
Αυτό σημαίνει ότι πονάει και προσεύχεται ακόμα και για όσους την αδικούν και για τους εχθρούς της αλήθειας. Στην εσωτερική ζωή του ανθρώπου που αγαπάει δεν εξαιρείται κανείς˙ είναι όλα συμφιλιωμένα, όλες οι έχθρες έχουν γεφυρωθεί. Ο μάρτυρας δεν εξαιρεί τους δήμιούς του από την αγάπη του. Ο Χριστός μάς δίδαξε να αγαπάμε τους εχθρούς μας. Έτσι αποκτούμε μέσα μας εμείς οι ίδιοι την ειρήνη «και άλλη οδός δεν υπάρχει», διαβάζουμε στο Σιλουανό που αναφέραμε προηγουμένως.[3] Από την άλλη αυτός που αμαρτάνει παίρνει αυτό που χρειάζεται περισσότερο: την αγάπη και την προσευχή μας. Όπως γράφει ένας άλλος Ρώσος άγιος του προηγούμενου αιώνα, ο άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης, «πρέπει ακόμα πιο πολύ να αγαπάμε τον πλησίον μας όταν αμαρτάνει είτε απέναντι του Θεού είτε απέναντι σ’ εμάς. Γιατί είναι τότε άρρωστος, γιατί είναι αξιολύπητος, γιατί κινδυνεύει. Ακριβώς τότε πρέπει να τον συμπαθούμε, να ικετεύουμε τον Κύριο γι’ αυτόν…».[4]
Υπάρχει μια ιστορία που αφορά την προσευχή για τους εχθρούς της αλήθειας και αναφέρεται στον όσιο Παΐσιο τον Μέγα. Προσευχόταν ο όσιος για ένα μαθητή του που είχε αρνηθεί τον Χριστό και τότε του παρουσιάστηκε ο ίδιος ο Χριστός. «Για ποιον ικετεύεις, Παΐσιε;» τον ρώτησε. «Δεν ξέρεις πως με αρνήθηκε;» Όμως ο Παΐσιος απάντησε: «Κύριε, Εσύ που είσαι Ελεήμων, συγχώρεσέ τον». Και του είπε ο Κύριος: «Έγινες λοιπόν όμοιος με Μένα στην αγάπη, έτσι αγαπάω και Εγώ».[5]
Κονδύλη Ελένη, Μικρή φιλοκαλία της καρδιάς: Μια ανθολογία πατερικών κειμένων, με παραθέματα σύγχρονων θεολόγων και διδακτικές οδηγίες για μαθητικό κοινό, 1η έκδ., Αθήνα, Ακρίτας, 2006.
[1] Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και Λόγοι, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2003, 371.
[2] Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1999η, 381.
[3] Ο.π., 402.
[4] Αγίου Ιωάννου της Κροστάνδης, Η εν Χριστώ χωή μου, Παπαδημητρίου, Αθήνα 1996στ, 84-85.
[5] Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου, ό.π., 402.