19/5/2022

Η προσευχή ως θεοκοινωνία

Η προσευχή λειτουργεί ως μέσο σύνδεσης και επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό. Εάν ο άνθρωπος, με την ηλεκτρονική τεχνολογία, κατορθώνει να μιλάει από τη γη και να επικοινωνεί με τους αστροναύτες που βρίσκονται στη σελήνη (και να ακούει ακόμη και τους χτύπους της καρδιάς τους!), πολύ περισσότερο, ο Θεός ακούει τον άνθρωπο σε οποιαδήποτε στιγμή του μιλήσει και από οποιοδήποτε τόπο (πρβλ. «ὁ φυτεύσας τὸ οὖς οὐχ ἀκούει;», Ψαλμ. 93,9).

Η προσευχή είναι πανάρχαιος και πανανθρώπινος θεσμός, όπως η νηστεία. Οι άνθρωποι, από την αυγή της μεταπτωτικής ιστορίας, άρχισαν να επικαλούνται τη βοήθεια και την επέμβαση του Θεού (ή των θεών). Ωστόσο, η προσευχή των αρχαίων ανθρώπων και ιδίως των πρωτόγονων, ήταν καθαρή επαιτεία. Από τον Θεό ζητούσαν μόνο υλικά αγαθά: βροχή, πλούσια σοδειά, φαγητό, ποτό και υγεία.

Για τον χριστιανό, όμως, η προσευχή είναι κυρίως θεοκοινωνία. Ο χριστιανός, ως άνθρωπος έχει και αυτός, βεβαίως, υλικές ανάγκες και αντιμετωπίζει δυσκολίες και προβλήματα στη ζωή του, όπως όλοι οι μεταπτωτικοί άνθρωποι. Ωστόσο, για τον χριστιανό, το μεγαλύτερο αγαθό είναι ο ίδιος ο Θεός. Γι’ αυτό και την προσευχή την χρησιμοποιεί, πρωτίστως, ως μέσον κοινωνίας με τον Θεό Πατέρα και όχι ως μέσον επαιτείας, όπως ακριβώς συνέστησε ο Χριστός: «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ… καὶ ταῦτα πάντα (τα υλικά αγαθά) προστεθήσεται ὑμῖν. Οἶδε γὰρ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρήζετε τούτων ἁπάντων» (Ματθ. 6, 32-33).

Έτσι, και όταν τα υλικά αγαθά δεν έρχονται και, όταν, ακόμη χειρότερα, η ζωή παραμένει δύσκολη και προβληματική, ο χριστιανός που προσεύχεται έχει το μείζον, το ύψιστο: τον Θεό και την κοινωνία μαζί του!

Μητροπολίτης Αχελώου Ευθύμιος Κ. Στύλιος, Είμαι χριστιανός ορθόδοξος: Εγχειρίδιο χριστιανικής κατήχησης και αγωγής, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα, 2000