7/12/2021

Η αμαρτία είναι μορφή αγάπης

Η αγάπη αποτελεί την αιτία της υπάρξεως των όντων και το κριτήριο της συμπεριφοράς τους. Σχετικά με το κριτήριο της συμπεριφοράς θυμίζουμε τη διδασκαλία του αποστόλου Παύλου τη γνωστή ως ύμνο της αγάπης (Α΄ Κορ. 13, 1-13).

Ωστόσο, η αγάπη ως κριτήριο συμπεριφοράς δεν αφορά μόνο την αγαθή συμπεριφορά αλλά και την αντίθετή της, δηλαδή την αμαρτία. Και πράγματι η αμαρτία είναι μορφή αγάπης. Δεν μπορεί δε να είναι τίποτε το διαφορετικό, μια και η αγάπη είναι, το ανώτερο.

Η αμαρτία, βέβαια, είναι μια μορφή αγάπης διάστροφη. Η διαστροφή αυτή συνίσταται στην αντιστροφή της αποκαλυμμένης, με την ενανθρώπηση, μορφής αγάπης, που λειτουργεί, στο σχήμα: κένωση, μετάβαση, πρόσληψη. Η αμαρτία αποτελεί μια μορφή ψευδοκενώσεως, που οδηγεί αναγκαστικά σε μια ιδιοτελή και καθόλου θετική και δημιουργική πρόσληψη. Αυτός που προσλαμβάνεται δεν αντικρίζεται ως πρόσωπο αλλά ως αντικείμενο προς εκμετάλλευση. Με τον τρόπο όμως αυτό δεν δημιουργείται καμιά αληθινή κοινωνία, γιατί ο αντισυμβαλλόμενος ανακαλύπτει τελικά τη χρησιμοποίησή του και δεν διατίθεται να τη συνεχίσει. Έτσι τελικά η αμαρτωλή πρόσληψη καταπίπτει σε μια αυτοπρόσληψη που δεν οδηγεί, βέβαια, στην κοινωνία αλλά στη μόνωση. Αυτή η αναδίπλωση της αγάπης στον ίδιο της τον εαυτό, δηλαδή η αυταγάπη, δεν είναι άλλο παρά ο εγωισμός. Έτσι ενώ η φυσιολογική αγάπη οδηγεί στην κοινωνία και πλουτίζεται από αυτή, η αμαρτία αποτελεί στην ουσία της αντικοινωνική στάση και συμπεριφορά.

Στο σημείο αυτό πρέπει να παρατηρηθεί ότι ο εγωισμός στην απόλυτη μορφή του που περιγράφτηκε παραπάνω, δηλαδή στην καθολική άρνηση των πάντων, σπάνια κάνει την εμφάνισή του. Στην περίπτωση όμως που συμβαίνει αυτό, συντελεί στην αποδιοργάνωση της υπάρξεως, η οποία μπορεί να οδηγήσει τον αμαρτωλό ακόμα και σε αυτή την παραφροσύνη. Αλλά ο εγωισμός, και στην απόλυτη ακόμα μορφή του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ισοδύναμα αντίθετος της αγάπης αλλά παρουσία που αντιτίθεται στην αγάπη μέχρις ενός ορισμένου ορίου. Γιατί αν ο εγωισμός ήταν το ισοδύναμα αντίθετο της αγάπης, τότε η ύπαρξη του εγωιστή, όπως είπαμε και προηγουμένως, θα μεταβαλλόταν σε ανυπαρξία. Το αδύνατο εξαφανίσεως του εγωιστή οφείλεται στην ίδια την ουσία του εγωισμού, που και στην πιο ακραιφνή του μορφή δεν παύει να είναι αγάπη, έστω και διάστροφη. Αυτό το ψήγμα αγάπης δίνει συνοχή στην ύπαρξη.

Ηλίας Βουλγαράκης, Σχεδίασμα για την αγάπη, επιμέλεια Εύη Βουλγαράκη – Πισίνα, Αθήνα, Μαΐστρος, 2004.