Στη Γέννηση του Χριστού Δ΄

«Ἰδοὺ Κύριος κάθηται ἐπὶ νεφέλης κούφης καὶ ἥξει εἰς Αἴγυπτον, καὶ σεισθήσονται τὰ θεμέλια Αἰγύπτου ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ» (Ησ. ιθ΄1). Μ’ αυτόν τον τρόπο περιγράφει ο μεγάλος προφήτης Ησαΐας το γεγονός της φυγής του Ιησού στην Αίγυπτο. Είναι η φυγή του Κυρίου από το ξίφος του Ηρώδη, η φυγή του Κυρίου από το δούλο Του, του αθώου από τη διαφθορά, του ισχυρού από τον αδύνατο.

Ποιος θα ’πρεπε να υποθέσουμε ότι είναι η «κούφη νεφέλη» (νεφέλη ελαφρά) που μετέφερε τον Κύριο στην Αίγυπτο; Και βέβαια η Μητέρα του Θεού. Ήταν ελαφρά επειδή δεν έφερε το βάρος της αμαρτίας, επειδή ήταν ελεύθερη από την κατάρα, επειδή είχε το κάλλος της αθωότητας και της πλούσιας ευλογίας του Θεού. Ήταν ένσαρκη, αλλά λειτουργούσε σχεδόν σαν άσαρκη. Ήταν σαν νεφέλη, αλλά νεφέλη ελαφρά. Σε παλιότερα χρόνια ο Θεός πήγαινε μπροστά από τους Ισραηλίτες «ὡς στῦλος νεφέλης» (Εξ. ιγ΄22) για να τους οδηγήσει μακριά από τη δουλεία της Αιγύπτου. Τώρα ο Θεός πηγαίνει ἐπὶ νεφέλης κούφης στην Αίγυπτο, για ν’ αποφύγει το ξίφος του ίδιου αυτού λαού.

Γιατί ο Ζωοδότης Κύριος και Θεός φεύγει μακριά από θνητούς ανθρώπους; Δε θα μπορούσε να τακτοποιηθεί το θέμα με συντομότερο και απλούστερο τρόπο; Δε θα μπορούσε ο Θεός, ο Κύριος της ζωής και του θανάτου, να δώσει εντολή σ’ έναν άγγελο και να πάρει την ψυχή του Ηρώδη, αντί να δώσει στον Ιωσήφ εντολή να φύγει στην Αίγυπτο, για να γλιτώσει από τον Ηρώδη;

Ίσως η λύση αυτή να ήταν πιο ικανοποιητική για τη δική μας, την ανθρώπινη αντίληψη, μα θα ανέτρεπε το πάνσοφο σχέδιο της σωτηρίας μας. Πώς θα φανερωνόταν στο ευαγγέλιο η φοβερή διαστροφή της ανθρώπινης φύσης από την αμαρτία, καθώς κι η ανάγκη της σωτηρίας του ανθρώπου από τον ίδιο το Θεό, αν ο Θεός τη νύχτα εκείνη σταματούσε τις πονηρές προθέσεις του Ηρώδη με το θάνατο; Πως θα ’βλεπε ο πνευματικά τυφλός άνθρωπος το λάκκο της αμαρτίας όπου είχε πέσει ο κόσμος που είχε απορρίψει τον αληθινό Θεό από οδηγό του, αν ο ίδιος ο Θεός δεν έφευγε μακριά από τους ανθρώπους για να γλιτώσει;

Μόλις απομακρύνθηκαν από τη Βηθλεέμ οι πρώτοι προσκυνητές που ήρθαν από την Ανατολή, «ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου φαίνεται κατ’ ὄναρ τῷ Ἰωσὴφ λέγων· ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἴσθι ἐκεῖ ἕως ἂν εἴπω σοι· μέλλει γὰρ Ἡρῴδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό» (Ματθ. β΄13).

Ο άγγελος του Θεού παραμένει διαρκώς άγρυπνος και προφυλάσσει το θείο βρέφος ώστε να μην του συμβεί κανένα κακό. Εκείνοι που Τον υπηρετούσαν από την αρχή της δημιουργίας του κόσμου στο αθάνατο βασίλειο, τώρα Τον υπηρετούν στο πρόσκαιρο βασίλειο. Θαυμάζουν πάντα, εξίστανται. Πώς καταδέχτηκε ο αθάνατος Κύριος της ζωής να φορέσει την ανθρώπινη σάρκα και να εκτεθεί σε χιλιάδες κινδύνους; Πώς ο Κύριος πήρε τη μορφή δούλου (πρβλ. Φιλιπ. β΄7); Βέβαια ήρθαν κι άγγελοι και συνομίλησαν με ανθρώπους. Μα εκείνοι ήταν αόρατοι και για τη δική μας αίσθηση ασώματοι. Όταν εμφανίζονται στους ανθρώπους με ανθρώπινη μορφή, το σώμα τους δεν είναι σαν το δικό μας, δεν μπορεί κανείς ούτε να το πληγώσει ούτε να το θανατώσει. Ο Χριστός όμως γεννήθηκε με πραγματικό, ανθρώπινο σώμα, που μπορεί και να πληγωθεί και να θανατωθεί. Αποφεύγει το ξίφος, για να διαπιστώσουμε κι εμείς πως ήταν πραγματικός άνθρωπος κι όχι όραμα ή οπτασία, όπως πίστευαν κάποιοι αιρετικοί. Γι’ αυτό κι ήταν απαραίτητα η διαρκής παρουσία των αγγέλων, για να τον προστατεύσουν και να τον προσέχουν σαν αδύνατο παιδί.

Μέλλει γὰρ Ἡρώδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό. Για το μέλλον μιλάει ο άγγελος. Αυτό σημαίνει πως ως τότε ο Ηρώδης δεν είχε προβεί σε καμιά ενέργεια εναντίον της ζωής του παιδιού. Ο Ηρώδης όμως έχει μέσα του ένα διαρκή κι άσβεστο φόβο για το θείο βρέφος και θέλει να το σκοτώσει. Κανένας άνθρωπος στη γη δε γνωρίζει ακόμα τις προθέσεις του. Οι σκέψεις των ανθρώπων όμως είναι φανερές στο Θεό, τις διαβάζει σαν σε ανοιχτό βιβλίο. Εκείνος μόνο γνωρίζει τι κρύβει στο μυαλό του ο Ηρώδης εναντίον του Ιησού. Μόνο Εκείνος μπορεί ν’ αποκαλύψει το μυστικό που είναι κρυμμένο στο πονηρό μυαλό του Ηρώδη. Και το αποκάλυψε στον Ιωσήφ με άγγελο. Κι ο Ιωσήφ πήρε υπάκουα το παιδί και τη μητέρα Του κι έφυγε για την Αίγυπτο, «ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθέν ὑπὸ τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος· ἐξ Αἴγύπτου ἐκάλεσα τόν υἱόν μου» (Ματθ. β΄15).

Αυτό βέβαια δεν έγινε επειδή έτσι το είπε ο προφήτης Ωσηέ. Ο προφήτης το είπε επειδή το προείδε με έμπνευση από το Άγιο Πνεύμα. Γι’ αυτό κι όταν ο ευαγγελιστής λέει «ἵνα πληρωθῇ», θέλει να δείξει πως η προφητεία εκπληρώθηκε.

Τίποτα στο άγιο ευαγγέλιο δεν είναι τυχαίο. Δεν έχει καμιά σημασία αν ο ευαγγελιστής χρησιμοποιεί τη μια ή την άλλη λέξη. Είναι στο θέλημα της θείας πρόνοιας να επισημάνει τη σπουδαιότητα των αγαπημένων και ζηλωτών προφητών Του της Παλαιάς Διαθήκης. Είναι στο θέλημα της θείας πρόνοιας να μας διδάξει πως ο Θεός εκπληρώνει τα λόγια εκείνων που τον ευαρεστούν, όπως κι εκείνοι εκπλήρωσαν τους λόγους και το θέλημά Του. Όταν οι άνθρωποι υπακούουν το Θεό, τότε κι Εκείνος τους ακούει. Κανένας θνητός δεν μπορεί να ξεπεράσει το Θεό στην υπακοή και την υπηρεσία των ανθρώπων, όταν εκείνοι τον υπηρετούν υπάκουα. Εκείνα που οι προφήτες προφήτεψαν από παλιά για το Χριστό, τα είπε ο ίδιος ο Θεός. Πήραν εκείνο που τους είπε ο Θεός και το έδωσαν στον κόσμο. Δεν το ανέφεραν σαν δικό τους, ούτε και το λογάριαζαν δικό τους, γιατί το είχαν λάβει από το Θεό. Ο Θεός το έδωσε αυτό στους πιστούς δούλους Του κι ο ίδιος τώρα τους δοξάζει εμπνέοντας τον ευαγγελιστή να γράψει πως αυτά που είπε ο προφήτης θα εκπληρωθούν. Αυτός είναι ο τρόπος που γράφουν οι απόστολοι κι οι ευαγγελιστές σ’ ολόκληρη την Καινή Διαθήκη. Ο Θεός ευφραίνεται να δίνει χαρά στους πιστούς δούλους Του. Ο Θεός δοξάζει εκείνους που τον δοξάζουν, τους ταπεινούς και ζηλωτές δούλους Του.

***

Παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον. Αυτή ήταν η εντολή του αγγέλου στον Ιωσήφ. Και γιατί κατευθείαν στην Αίγυπτο; Γιατί ειδικά στην Αίγυπτο; Γιατί όχι σε κάποια πιο κοντινή χώρα, στη Συρία ας πούμε ;Η Δαμασκός δεν ανήκε στην επικράτεια του Ηρώδη. Γιατί όχι στη Μωάβ; Ή σε κάποια άλλη κοντινή επαρχία, όπου ο Ηρώδης δε θα μπορούσε να τον συλλάβει;

Η Αίγυπτος είναι πολύ μακριά. Σήμερα για να φτάσει κανείς με το τρένο στα σύνορα της Αιγύπτου πρέπει να ταξιδέψει ολόκληρη καλοκαιρινή μέρα. Και για να φτάσει από κει στο Κάιρο θέλει μισή μέρα παραπάνω. Και σύμφωνα με την παράδοση η αγία οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Κάιρο. Τώρα πόσες μέρες χρειαζόταν κανείς για να διασχίσει την αμμοσκέπαστη έρημο από τη Γάζα ίσαμε τον ισθμό, όπου τώρα είναι το κανάλι; Πιο εύκολα μπορούσε κανείς να ταξιδέψει στη Συρία και να γυρίσει πίσω αρκετές φορές παρά να ταξιδέψει μια φορά στο Κάιρο. Γιατί ο Θεός δε φώτισε τον προφήτη να μιλήσει για μιαν άλλη πόλη, ώστε ο Σωτήρας μας να βρει καταφύγιο όσο πιο κοντά στην Ιουδαία ήταν δυνατό; Γιατί έπρεπε να εκπληρώσει κατά γράμμα τα λόγια του προφήτη; Γιατί να επιτρέψει στο βρέφος Ιησού και τη μητέρα Του που μόλις είχε γεννήσει, να κάνει ένα τόσο μεγάλο ταξίδι;

Πόσο βιαζόμαστε να κάνουμε τις λογικές παρατηρήσεις και τα επιπόλαια ερωτήματά μας! Όταν κάνουμε τέτοιες ερωτήσεις, είναι σα να ξεχνάμε πως το σχέδιο της σωτηρίας του ανθρώπου το έκανε η ίδια η Αγία Τριάδα. Στο σχέδιο αυτό επομένως αποκλείεται να υπάρχουν λάθη. Εκπληρώνοντας τα λόγια του προφήτη ο Θεός δεν υπακούει στα προφητικά λόγια, μα στα δικά Του. Για να στείλει τον Ιησού στην Αίγυπτο ο Θεός είχε διάφορους στόχους, όπως γίνεται και με όλα τα έργα Του. Εμείς οι άνθρωποι, όταν κάνουμε κάτι σπάνια έχουμε παραπάνω από ένα στόχο. Ο Θεός όμως όταν προβαίνει σε κάποια ενέργεια σπάνια έχει μόνο ένα στόχο. Μπορούμε άνετα να ισχυριστούμε πως ο Θεός, με την άπειρη σοφία Του, έχει άπειρους στόχους σε κάθε μια από τις ενέργειες Του. Στέλνοντας τον Ιησού στην Αίγυπτο, στόχος του Θεού πριν απ’ όλα ήταν να σώσει τη ζωή του Υιού Του από τη σφαγή που θα ακολουθούσε στη Βηθλεέμ.

Εκτός απ’ αυτόν όμως ο Θεός είχε και πολλούς άλλους στόχους. Όταν τα παιδιά του Ιακώβ θέλησαν από φθόνο να σκοτώσουν τον αδελφό τους τον Ιωσήφ, ο τελευταίος δε βρήκε καταφύγιο στην Αίγυπτο; Τώρα που ο Ηρώδης θέλει από φθόνο να σκοτώσει τον Ιησού, βρίσκει κι Αυτός καταφύγιο στην Αίγυπτο. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Θεός θέλησε να επαναλάβει το ίδιο μάθημα στον σκληροτράχηλο ισραηλιτικό λαό.

Οι Ισραηλίτες ήταν φουσκωμένοι από υπερηφάνεια επειδή λογαριάζονταν καθαροί και πίστευαν στον ένα Θεό. Έτσι έσπευσαν από φθόνο να σκοτώσουν τον καθαρότερο από τους καθαρούς. Κι Εκείνος φεύγει από κοντά τους όπως παλιότερα είχε κάνει ο Ιωσήφ και βρίσκει καταφύγιο στην Αίγυπτο, έναν τόπο που οι Ιουδαίοι περιφρονούσαν και μισούσαν πολύ. Τι περίεργο! Η περιφρονημένη και μισητή Αίγυπτος υποδέχεται το Μεσσία που η υπερήφανη και «σοφή» Ιερουσαλήμ θέλει να σκοτώσει με ξίφος. Ο Θεός είχε δώσει το μάθημα αυτό στους Ιουδαίους περισσότερα από χίλια χρόνια πριν με το νεαρό και αθώο Ιωσήφ. Τώρα το επαναλαμβάνει, για να δείξει στους Ιουδαίους ότι παραμένουν αδιόρθωτοι. Στη διεφθαρμένη Αίγυπτο, εκεί που οι άνθρωποι θεοποιούσαν τους κροκοδείλους, βρήκαν καταφύγιο η αθωότητα κι η αγνότητα που καταδιώκονταν στην Ιερουσαλήμ από ανθρώπους που καυχώνταν για την πίστη τους στον αληθινό Θεό. Γίνεται τώρα, στην εποχή του Ηρώδη, το ίδιο που έγινε στον καιρό του προπάτορά μας Ιακώβ. Κι ο Θεός θέλει να το υπενθυμίσει αυτό στους Ισραηλίτες με το να στείλει τον Υιό Του να βρει καταφύγιο στην Αίγυπτο. Αυτός είναι ο λόγος που Τον έστειλε στην Αίγυπτο κι όχι στη Δαμασκό ή κάπου αλλού.[1]

Ανάμεσα στον Ιωσήφ και τον Ιησού όμως μπορεί να γίνει κι άλλη μια διδακτική σύγκρουση. Όπως ο Ιωσήφ που διώχτηκε πρώτος γίνεται με τη βοήθεια του Θεού φύλακας και προστάτης της Αιγύπτου και των αδελφών του τελικά, λόγω της καθαρότητάς του, έτσι κι ο διωκόμενος Ιησούς θα γίνει ο προστάτης και δότης του Άρτου της Ζωής τόσο της Αιγύπτου όσο και του Ισραήλ αλλά και του κόσμου ολόκληρου. Τώρα η Ιερουσαλήμ τον πετροβολεί. Εκείνος όμως όταν έρθει η ώρα θα της το ανταποδώσει, αλλ’ αντί για πέτρες θα της δώσει ψωμί.

Από την περικοπή αυτή όμως παίρνουμε κι άλλο μάθημα. Ο Φαραώ παλιά είχε δώσει εντολή να σκοτωθούν όλα τ’ αρσενικά παιδιά των Εβραίων. Εκείνον όμως που ο Θεός τον είχε προορίσει να γίνει ηγέτης των Ισραηλιτών κι ελευθερωτής τους, το Μωυσή δηλαδή, ο Φαραώ όχι μόνο δεν μπόρεσε να τον σκοτώσει, μα τον πήρε και στην αυλή του, τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε. Τώρα ο Ηρώδης διατάζει να σκοτωθούν όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ, ώστε να σκοτωθεί μαζί τους κι ο μικρός Ιησούς. Ο Θεός όμως έκανε τον Ιησού οδηγό του λαού Του, βασιλιά του. Κι η βασιλεία Του δεν έχει τέλος.

Ο Ηρώδης δεν στάθηκε ικανός ούτε να πειράξει τον Ιησού. Κι όχι μόνο αυτό. Όταν ο αναστημένος Κύριος Ιησούς δοξαζόταν σε ουρανό και γη ως Βασιλιάς των βασιλιάδων, ο Ηρώδης κι όλοι οι άθεοι της Ιερουσαλήμ είχαν γίνει σκόνη. Αυτός ας γίνει μάθημα σε μας. Ένα μάθημα πως όταν εμείς εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας στα χέρια του Θεού, δεν μπορεί να μας αγγίξει ανθρώπου χέρι.

Αλλά υπάρχει κι άλλο μάθημα. Ο Θεός κάποτε έστειλε τον Ισραήλ στην Αίγυπτο σε αναζήτηση τροφής. Οι Ισραηλίτες όμως έγιναν αγνώμονες κι ανυπάκουοι. Άρχισαν με τον καιρό να εγκαταλείπουν την ορθή πίστη τους και ν’ αποδέχονται τα είδωλα των Αιγυπτίων. Σιγά σιγά υιοθέτησαν τη διαφθορά τους. Ο Θεός τους έδωσε για οδηγό το Μωυσή και οδήγησε το λαό Του μακριά από την Αίγυπτο. Στη μακρά αυτή διαδρομή έκανε μπροστά στα μάτια τους αμέτρητα θαύματα. Τους έδωσε τροφή και νερό στην έρημο. Παρ’ ολ’ αυτά εκείνοι για σαράντα χρόνια γόγγυζαν εναντίον Του με αγνωμοσύνη και παρακοή. Ο Θεός εξολόθρευσε όλους τους εχθρούς του λαού Του και τον οδήγησε στη γη της επαγγελίας, που την είχε προετοιμάσει κι εμπλουτίσει. Οι Ισραηλίτες όμως εξακολουθούσαν να γογγύζουν με αχαριστία.

Ο Κύριος Ιησούς, αντίθετα, πορεύτηκε στην έρημο της Αιγύπτου αγόγγυστα, αδιαμαρτύρητα. Έζησε στην ξένη αυτή χώρα με φτώχεια. Γύρισε πάλι από την ίδια έρημο στο Ισραήλ χωρίς να κάνει το παραμικρό παράπονο, χωρίς να κάνει ούτε σκέψη διαμαρτυρίας προς τον ουράνιο Πατέρα Του. Τόσο Εκείνος όσο κι η Παναγία Μητέρα Του κι ο δίκαιος Ιωσήφ συμπυκνώνουν σε βραχύ χρονικό διάστημα ολόκληρη την ιστορία της ταλαιπωρίας των Ισραηλιτών αλλά με καρδιά γεμάτη ευγνωμοσύνη, αφοσίωση κι υπακοή προς τον Ύψιστο. Κι αυτό λειτουργούσε σαν ψόγος προς τους ανυπάκουους και θεληματάρηδες Ισραηλίτες και σαν παράδειγμα σε όλους μας.

Τελικά υπάρχει κι ένας γενικά σπουδαίος λόγος που ο Κύριος πήγε στην Αίγυπτο κι όχι σε κάποια άλλη χώρα. Την επίγεια αποστολή Του δεν την ξεκίνησε στα τριάντα Του, τότε που άνοιξε τα θεϊκά χείλη Του κι άρχισε να διδάσκει. Την αποστολή Του την ξεκίνησε από την ίδια τη στιγμή της σύλληψής Του. Από την ίδια εκείνη στιγμή είχε ήδη έναν ακόλουθο. Αυτή ήταν η αγία Μητέρα του Θεού. Ο Ιωσήφ δεν είχε προσηλυτιστεί πριν από τη γέννησή Του; Όταν γεννήθηκε δεν άνοιξε ο ουρανός για τους ποιμένες, δεν γέμισε η ψυχή των μάγων της Ανατολής με αλήθεια, προσευχή και αθανασία; Δεν απομακρύνθηκαν από κοντά Του και δεν στράφηκαν εναντίον του ο Ηρώδης κι οι σκληρόκαρδοι γραμματείς της Ιερουσαλήμ, ενώ Εκείνος κείτονταν ακόμα στη φάτνη; Από τη στιγμή της σύλληψής Του έγινε ο «ακρογωνιαίος λίθος» στο χώρο της σωτηρίας και ο «λίθος προσκόμματος» στους άλλους. Από τη στιγμή της σύλληψής Του ο κόσμος γύρω Του άρχισε να χωρίζεται σε πρόβατα και ερίφια. Κυρίως όμως για κάποιο διάστημα διαφωνούσαν γι’ Αυτόν η Μαρία κι ο Ιωσήφ. Η Μαρία γνώριζε πως ήταν καρπός Πνεύματος Αγίου. Ο Ιωσήφ όμως νόμιζε πως ήταν καρπός αμαρτίας. Η διάσταση αυτή κράτησε λίγο μόνο διάστημα. Η διάσταση που δημιουργήθηκε με τη γέννησή Του όμως ανάμεσα στον Ηρώδη και τους σοφούς της Ιερουσαλήμ από τη μια και στους ποιμένες και τους μάγους της Ανατολής από την άλλη, δεν είχε ποτέ τελειωμό. Ο Σωτήρας μας ήρθε για να σπείρει, ταυτόχρονα όμως και να λιχνίσει. Και το έργο αυτό το ξεκίνησε από την κατά σάρκα σύλληψή Του ως το θάνατο και την ένδοξό Του ανάσταση ως σήμερα κι από σήμερα ως την τελική Κρίση. Δεν ήρθε στον κόσμο σαν ένας σκεπτικιστής. Εισχώρησε στο δράμα και το σκοτάδι της ανθρώπινης ζωής για να γίνει φως και οδηγός, θυσία και νικητής. Το έργο Του στον κόσμο το ξεκίνησε πραγματικά τη στιγμή που ο αγγελιοφόρος Του, ο μέγας αρχάγγελος Γαβριήλ, ήρθε στη Ναζαρέτ κι ευαγγελίστηκε τη γέννησή Του.

***

Στη φυγή Του στην Αίγυπτο λοιπόν δεν πρέπει να δούμε μόνο μια φυγή για να σώσει τον εαυτό Του, αλλά μια πράξη του σχεδίου για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων. Ποια είναι η πράξη αυτή; Είναι η διαρκής επαφή με τη χαμιτική φυλή. Γεννήθηκε στη σημιτική φυλή. Η αποστολή Του όμως δεν περιοριζόταν μόνο σε μια φυλή, στόχευε σ’ όλους τους ανθρώπους. Έπρεπε να έρθει σ’ επαφή με τις τρεις κύριες φυλές της ανθρωπότητας. Αυτός είναι ο κύριος λόγος της φυγής Του στην Αίγυπτο. Οι Σημίτες ήταν στην Ιουδαία. Οι Χαμίτες στην Αίγυπτο. Με την Τρίτη φυλή, του Ιαφεθίτες, πού ήρθε σε επαφή; Οι Ρωμαίοι, που ήταν από την φυλή των Ιαφεθιτών, δεν κυβερνούσαν την Αίγυπτο; Μα κι ολόκληρη η Μικρά Ασία κι η Αφρική δεν ήταν γεμάτη Έλληνες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι έπειτα; Αλλά κι ολόκληρη η Καινή Διαθήκη είχε γραφτεί στη γλώσσα των Ιαφεθιτών, στην Ελληνική. Ο Πιλάτος που καταδίκασε το Χριστό σε θάνατο κι ο επικεφαλής της φρουράς στο Γολγοθά, που τον ομολόγησε ως Υιό του Θεού, δεν ήταν κι οι δυο τους Ιαφεθίτες; Τους Χαμίτες τους καταράστηκε ο προπάτοράς μας Νώε, λόγω της ασέβειας που έδειξε ο Χαμ στον πατέρα του (βλ. Γέν. θ΄22-27). Τους Σημίτες και τους Ιαφεθίτες όμως τους ευλόγησε.

Όταν ο Κύριος ήρθε στον κόσμο δεν έκανε διάκριση ανάμεσα στους καταραμένους και τους ευλογημένους, αφού άλλωστε όλοι οι άνθρωποι στη γη είχαν δεχτεί την κατάρα, όλοι ήταν δέσμιοι της αμαρτίας και του θανάτου. Ο Κύριος δεν είχε μόνο στην πρώιμη παιδική Του ηλικία επαφή με τους Χαμίτες αλλά κι αργότερα, ως διδάσκαλος και θεραπευτής στις περιοχές της Τύρου και της Σιδώνος (βλ. Μάρκ. ζ΄24 και γ΄8).

Αν ρωτήσει κάποιος τώρα τι θα μπορούσε να ωφελήσει τους απογόνους του Χαμ στην Αίγυπτο το νήπιο Ιησούς, αφού ακόμα δεν μπορούσε να μιλάει και να θαυματουργεί, η απάντηση που θα πάρει θα είναι κι αυτή μια ερώτηση: Υπήρχε έστω και μια στιγμή στην πρώιμη ζωή του Ιησού που δε μιλούσε και δε θαυματουργούσε; Και δεν εννοούμε ότι είναι υποχρεωτικό μιλάει κανείς με τη γλώσσα. Ο ήλιος δεν έχει γλώσσα. Σ’ εκείνους που μπορούν ν’ ακούνε όμως λέει κάθε μέρα πολλά πράγματα. Δεν έχει χέρια για να θαυματουργεί. Σ’ αυτούς που μπορούν να βλέπουν όμως, καθημερινά θαυματουργεί.

Εμείς οι θνητοί δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε πόση επίδραση είχε η παρουσία του Χριστού στην Αίγυπτο. Το ότι η επίδρασή Του αυτή όμως ήταν πολύ μεγάλη δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία. Η αιμορροούσα γυναίκα δεν έλαβε τη θεραπεία της με το που άγγιξε μόνο τα ιμάτιά Του; Πώς θα μπορούσε τότε να περάσει απαρατήρητη η καθαρή θαυματουργική παρουσία Του ανάμεσα στους ανθρώπους αυτούς της Αιγύπτου; Άλλωστε την επίδραση της παρουσίας Του στη γη του Χαμ μπορούμε να τη διαπιστώσουμε από τη μετέπειτα ιστορία του χριστιανισμού. Στην Αίγυπτο ήταν που αναπτύχθηκε περισσότερο ο μοναχισμός με ιδρυτή και αρχηγό του τον άγιο Αντώνιο. Στην Αίγυπτο χύθηκε το αίμα πολλών μαρτύρων που δόξασαν την Εκκλησία. Και μόνο τις αγίες Αικατερίνα και Βαρβάρα να μνημονεύσουμε είναι αρκετό. Η Αίγυπτος μας έδωσε έξοχους χριστιανούς θεολόγους και φιλοσόφους. Οι χριστιανοί της Αιγύπτου έδωσαν τρομερές μάχες με τον Άρειο, τον χειρότερο αιρετικό του χριστιανισμού. Και τον φίμωσαν, τον κατατρόπωσαν κι έδωσαν έτσι μια ανεκτίμητη νίκη στην Εκκλησία. Το Σύμβολο της Πίστεως, όπως διαμορφώθηκε στην Αίγυπτο, έγινε αποδεκτό από την Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας, τότε που ο άγιος Αθανάσιος της Αλεξάνδρειας έλαμψε σαν λαμπρό άστρο στην κάποτε σκοτισμένη γη των Φαραώ.

Όλοι αυτοί οι λόγοι βέβαια δε νομίζουμε ότι είναι αρκετοί για να εξαντλήσουν όλο το φάσμα των αγαθών επιδράσεων που είχε η παρουσία του Ιησού στην Αίγυπτο, όταν πήγε εκεί για να κρυφτεί από τον Ηρώδη. Ομολογούμε αντίθετα πως ούτε καν έχουμε απαριθμήσει όλους τους λόγους που μπορεί να συλλάβει ο θνητός άνθρωπος, πολύ περισσότερο δε όλα τα μυστήρια που είναι «κεκρυμμένα» στο θησαύρισμα της πρόνοιας του Θεού.

Αλλά ας γυρίσουμε τώρα στο κακούργημα του Ηρώδη. Ας δούμε πού μπορεί να φτάσει η κακία του ανθρώπου όταν κυριαρχείται από το πάθος της εξουσιολαγνείας, που τον μετατρέπει σε θηρίο άγριο.

«Τότε Ἡρῴδης, ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων» (Ματθ. β΄16). Για να πούμε την αλήθεια, οι μάγοι από την Ανατολή δεν εξαπάτησαν τον Ηρώδη. Δεν του είχαν υποσχεθεί τίποτα Το ευαγγέλιο αναφέρει: «Οἱ δὲ ἀκούσαντες τοῦ βασιλέως ἐπορεύθησαν» (Ματθ. β΄9). Ο Ηρώδης όμως ήταν τύραννος. Κάθε λόγος και εντολή που έδινε, ήθελε να εφαρμόζεται από όποιον κι αν την άκουγε. Έτσι το γεγονός ότι οι μάγοι δεν γύρισαν στην Ιερουσαλήμ για να τον ενημερώσουν για το θείο βρέφος, το λογάριασε εξαπάτηση. Γι’ αυτό ἐθυμώθη λίαν.

Ο θυμός ήταν κάτι συνηθισμένο στο περιβάλλον του Ηρώδη. Ήταν καθημερινή του συνήθεια, όπως γίνεται χωρίς εξαίρεση με τους ανθρώπους που είναι σκλάβοι των παθών τους. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε και σε μας τους ίδιους. Όσο περισσότερο γινόμαστε δούλοι κάποιου πάθους μας, τόσο περισσότερο γινόμαστε παιδιά του θυμού. Κι ο θυμός είναι πατέρας του εγκλήματος, οδηγεί άμεσα στο φόνο. Ο Κάιν στο θυμό του επάνω σκότωσε τον Άβελ. Ο Σαούλ εξοργίστηκε εναντίον του γιου του Ιωνάθαν και του πέταξε ένα ξίφος για να τον σκοτώσει. Ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορας «ἐπλήσθη θυμοῦ» εναντίον των τριών παίδων Σεδράχ, Μισάχ και Αβδεναγώ κι έδωσε εντολή να τους ρίξουν στην κάμινο του πυρός. Ο αρχιερέας των Ιουδαίων κι οι γραμματείς «διεπρίοντο ταῖς καρδίαις αὐτῶν καὶ ἔβρυχον τοὺς ὀδόντας ἐπ’ αὐτόν» (Πράξ. ζ΄54-58), δηλαδή σχίζονταν οι καρδιές τους από αγανάκτηση και έτριζαν τα δόντια τους εναντίον του πρωτομάρτυρα Στέφανου, και μετά τον λιθοβόλησαν.

Ο Ηρώδης ήταν δούλος όλων των θεομίσητων παθών στη γη. Εξοργίστηκε πολύ και στην οργή του επάνω έστειλε τους δημίους του να σφάξουν όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ και της γύρω περιοχής, όσα είχαν ηλικία μέχρι δύο χρονών. Αυτό που είχε κάνει ο Φαραώ στην Αίγυπτο, το επαναλαμβάνει τώρα ο Ηρώδης στα παιδιά της Βηθλεέμ.

Συχνά συμβαίνει να μας βαρύνει μια αμαρτία που δίνουμε εντολή να την διαπράξουν άλλοι. Η Γραφή δε λέει πως οι δήμιοι έσφαξαν τα παιδιά, μα πως το έκανε ο Ηρώδης. Ο ευαγγελιστής θέλει να δείξει έτσι πως όλη η ευθύνη και το φταίξιμο για την αιμοσταγή αυτή πράξη βαρύνει αυτόν που έδωσε την εντολή, τον Ηρώδη, όχι αυτούς που την εκτέλεσαν. Ενώπιον του Θεού ο Ηρώδης ήταν υπεύθυνος, όχι οι εκτελεστές της εντολής του. Ένα τόσο σατανικό σχέδιο δεν μπορεί να το έκαναν οι δήμιοι, να σφάξουν δηλαδή τόσα αθώα παιδιά για να βγάλουν από τη μέση τον Ένα που βρέθηκε στο δρόμο τους. Μοναδικός ένοχος ήταν ο Ηρώδης. Ο ευαγγελιστής θέλει να μας διδάξει μ’ αυτό πως πρέπει να προσέχουμε και να μην αμαρτάνουμε με όργανα άλλους. Αν συστήσουμε σε κάποιον να σκοτώσει, εμείς φταίμε για το φόνο, όχι ο φονιάς. Αν πιέσουμε κάποιον να πει ψέμματα, είναι σα να είπαμε εμείς ψέμματα, όχι εκείνος. Αν πούμε σε άλλον να κλέψει, είναι σα να κλέψαμε εμείς κι όχι εκείνος. Αν αναγκάσουμε κάποιον να κάνει οποιαδήποτε αμαρτία, εμείς αμαρτήσαμε, όχι αυτός. Αν ο ευαγγελιστής μιλούσε για την αμαρτία κάποιου ανθρώπου που εμείς σπρώξαμε για να αμαρτήσει, το δικό μας όνομα θα ’βαζε, όχι το δικό του. Γι’ αυτό και τώρα αναφέρει μόνο τον Ηρώδη ως δήμιο κι όχι τους εκτελεστές, που ούτε καν τους μνημονεύει. Ἡρώδης… ἀποστείλας ἀνεῖλε. Δε λέει ποιους έστειλε, ο Ηρώδης, αλλά μόνο πως έστειλε. Είναι αδιάφορο το ποιους έστειλε, γιατί στην κρίση του Θεού μόνο ο Ηρώδης θα κληθεί να λογοδοτήσει για το έγκλημα αυτό.

Το ότι ήταν πολλά τα παιδιά που σκοτώθηκαν με αυτή την αιμοσταγή πράξη του Ηρώδη, φαίνεται από την έμφαση που δίνει ο ευαγγελιστής στις λέξεις πάντας (όλα) για τα παιδιά και πᾶσι (όλα) για τα περίχωρα όπου έλαβε χώρα η σφαγή. Θα μπορούσε να πει ότι «σκότωσε παιδιά στη Βηθλεέμ και στα περίχωρα», αλλά επισημαίνει: «πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς». Σκότωσε όλα τα παιδιά στη Βηθλεέμ και σ’ όλα τα περίχωρα. Και καθώς η Βηθλεέμ ήταν πόλη και η γύρω περιοχή είχε πολλά χωριά, είναι φανερό πως ήταν πολλά τα παιδιά που σκοτώθηκαν.

Έτσι οι πρώτοι που μαρτύρησαν για τον Χριστό ήταν παιδιά. Ο πρόωρος μαρτυρικός θάνατός τους εξηγείται από το βάθος της αμαρτίας του ανθρώπου. Και δικαιώνεται με το στέφανο της δόξας και της αθανασίας που έλαβαν στη βασιλεία του Χριστού. Τα παιδιά, που τόσο αγαπούσε ο Χριστός, δοκιμάστηκαν πρώτα γι’ Αυτόν. Εκείνα που αγκάλιασε και ευλόγησε ο ίδιος (βλ. Μάρκ. ι΄6), ήταν τα πρώτα που έλαβαν μέρος στην κοινωνία του μαρτυρίου της Καινής Διαθήκης. Στην Παλαιά Διαθήκη πέθαιναν οι προφήτες για το Θεό. Στην Καινή Διαθήκη για το Θεό πεθαίνουν τα παιδιά κι όσοι είναι αγνοί και καθαροί σαν τα παιδιά. Μια από τις αρχές στην Καινή Διαθήκη είναι η εξής: «ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν των οὐρανῶν» (Ματθ. ιη΄3). Όσοι μετανοούν και γίνονται σαν τα μικρά παιδιά θα βρουν στο δρόμο τους το δικό τους Ηρώδη, αιμοσταγή σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό. Από φθόνο θα τους κυνηγήσει, θα τους χτυπήσει ή και θα τους σκοτώσει ίσως. Κανένας απ’ όσους μαρτύρησαν για το Χριστό δε θα στερηθεί το στεφάνι στη Βασιλεία του Χριστού. Ούτε ένας μοναδικός Ηρώδης δε θα γλιτώσει από την αυστηρή τιμωρία, όπως δεν κατόρθωσε να την αποφύγει ο ίδιος ο Ηρώδης, ούτε στη γη ούτε στον ουρανό.

Κάθε αμαρτωλός, όσο βαρύ οπλισμό κι αν έχει, αυταπατάται αν νομίζει πως είναι πιο δυνατός από ένα αθώο παιδί. Τίποτα στον κόσμο δεν είναι πιο ισχυρό από την αγνότητα και την αθωότητα, αφού τους αθώους και τους αγνούς τους περιβάλλουν άγγελοι του Θεού με τις πύρινες ρομφαίες τους. Όλοι εμείς που είμαστε τυφλωμένοι από την αμαρτία και νομίζουμε ότι με τη δύναμη μας, με την εξουσία και τον οπλισμό μας είμαστε πιο δυνατοί από ένα δίχρονο, αδύναμο κι ανυπεράσπιστο παιδί, πλανιόμαστε οικτρά. Αρκεί ν’ ακούσουμε την εξομολόγηση κάποιου παιδοκτόνου για να μας πιάσει τρόμος. Φτάνει ν’ ακούσουμε πώς κυνηγούν τους δήμιούς τους μέρα νύχτα τα δολοφονηθέντα παιδιά, στα όνειρά τους ή σε οράματα, και δε βρίσκουν ανάπαυση ωσότου τους φέρουν σε μετάνοια ή οι δήμιοι διαλέξουν ν’ απαγχονιστούν μόνοι τους για να γλιτώσουν. Όποιος σκοτώνει τον αθώο είναι σα να σκοτώνει τον εαυτό του. Εκείνος που πεθαίνει αθώος σώζεται, είναι νικητής. Ισχυροί δεν είναι οι βασιλιάδες, αλλά τα παιδιά. Νικητές δεν είναι οι βασιλιάδες, αλλά τα παιδιά.

***

Αυτές είναι καινούργιες ειδήσεις για τον παλιό κόσμο. Είναι όμως ο πιο σπουδαίος κανόνας για το Νέο Κόσμο του Χριστού. Το πρώτο παράδειγμα της κατάρας του τυράννου και της μακαριότητας των παιδιών που μαρτύρησαν στη Νέα Κτίση, μας το δίνει ο Ηρώδης και τα σφαγιασθέντα νήπια της Βηθλεέμ. Από τη στιγμή που γράφτηκε και διαβάστηκε η Καινή Διαθήκη, ο Ηρώδης δέχεται κάθε μέρα την κατάρα και τα νήπια της Βηθλεέμ δέχονται την ευλογία.

Τι κέρδισε ο Ηρώδης με την πονηρή και βδελυρή πράξη του; Τίποτα απ’ αυτά που στόχευε κι όλα όσα του άξιζαν. Με την πρόνοια του Θεού η τιμωρία μερικές φορές έρχεται αμέσως στον εγκληματία μετά το έγκλημα που διέπραξε κι άλλες φορές αργότερα. Πάντα όμως είναι αναπάντεχη, απροσδόκητη. Ο Θεός τιμωρεί την αιματοχυσία. Την θυμάται. Δεν ξεχνά τη φωνή των αθώων. Όταν ο άγριος και κακός πατέρας της αγίας Βαρβάρας οδήγησε την κόρη του στον τόπο της εκτέλεσης κι έκοψε το κεφάλι της με τα ίδια του τα χέρια, επειδή εκείνη είχε αποδεχτεί την πίστη στον Κύριο Ιησού, ένας κεραυνός έπεσε την ίδια μέρα στο σπίτι του και τον σκότωσε. Όταν ο βασιλιάς Ηρώδης κατέσφαξε τα αθώα νήπια της Βηθλεέμ δεν έπεσε αμέσως κεραυνός στο σπίτι του, αλλ’ αυτό που τον βρήκε ήταν κάτι πολύ χειρότερο από τον κεραυνό. Πολύ σύντομα κρεβατώθηκε από μια φοβερή και μακρόχρονη ασθένεια. Είχε συνέχεια πυρετό, τρέμουλο, επίπονη ουρική αρθρίτιδα, ανοιχτές πληγές και αιμορραγία. Φοβερότερη απ’ όλες όμως ήταν η πάθησή του στα γεννητικά όργανα. Όπως γράφει γι’ αυτό ο Ιώσηπος, τα όργανα αυτά αποσυντέθηκαν από τη σήψη και γέμισαν σκουλήκια. Ο παιδοκτόνος τιμωρήθηκε με την πιο φοβερή δοκιμασία στα σωματικά εκείνα όργανα, που ο Θεός έφτιαξε για τη δημιουργία των παιδιών. Η δυσωδία που εξέπεμπε ο Ηρώδης τους απομάκρυνε όλους από το παλάτι του. Κι έτσι μόνος του και με σωματικούς πόνους αφόρητους, παραφρόνησε. Και τελικά παρέδωσε τη μαύρη ψυχή του για να συνεχίσει να βασανίζεται εκεί μετά το σωματικό θάνατο που απελευθέρωσε το σώμα του.

Η Νέα Κτίση ανοίγει όχι μόνο με τη χαρά των αγγέλων και των ποιμένων της Βηθλεέμ, αλλά και με τις φωνές των παιδιών, τους θρήνους των μητέρων και το κακούργημα ενός οργισμένου τύραννου. «Φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμός πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν» (Ματθ. β΄19).

Τα παιδιά αυτά είναι απόγονα της Ραχήλ, από την οποία καταγόταν η φυλή Βενιαμίν, που εγκαταστάθηκε στην Ιουδαία μαζί με τη φυλή του Ιούδα. Η ιστορία του ανθρώπου άρχισε από την αρχαιότητα με αίμα και κακουργήματα. Ο αδελφός σκότωσε τον αδελφό (ο Κάιν τον Άβελ). Η ανθρωπότητα πήγαινε όλο και χειρότερα, από αμαρτία σε αμαρτία, από κακό σε κακό, ωσότου έφτασε στα βάθη της αμαρτίας. Γιατί ο Θεός επέτρεψε να συνεχίζονται τα κακά και στη Νέα Κτίση; Γιατί δε σταμάτησε τη σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη; Για να δείξει σε ποιο βάθος κακών και σε ποια άβυσσο αμαρτίας είχε φτάσει ο άνθρωπος, για να τον βγάλει απ’ εκεί ο Μεσσίας. Τελικά ποιος δρόμος έχει μικρότερο πόνο και λιγότερα δάκρυα, ο φαρδύς και γλιστερός που οδηγεί στην απώλεια ή ο στενός και αγκάθινος δρόμος που οδηγεί στη σωτηρία; Ο Θεός δεν επιτρέπει να υποστεί καμιά δοκιμασία ο αμαρτωλός που να μην την αναλάβει ο ίδιος ο αναμάρτητος Κύριος Ιησούς. Τα νήπια που έσφαξε ο Ηρώδης έφεραν τα σημάδια της αμαρτίας και της κατάρας του Αδάμ. Ο αμνός του Θεού, ο Κύριος Ιησούς, θα θανατωθεί αν κι είναι αναμάρτητος, ελεύθερος από κατάρα και πηγή κάθε καλού και ευλογίας.

Μετά το θάνατο του Ηρώδη άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε στον Ιωσήφ και του έδωσε εντολή να γυρίσει στην πατρίδα του μαζί με το παιδί και την αγία Παρθένο, αφού όπως είπε, «τεθνήκασι οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχὴν τοῦ παιδίου» (Ματθ. β΄20). Ο άγγελος εδώ μιλάει στον πληθυντικό, «τεθνήκασι». Αυτό σημαίνει πως δεν είχε πεθάνει ο Ηρώδης μόνο, αλλά κι άλλοι που ήθελαν να σκοτώσουν το μικρό Χριστό. Ποιοι ήταν αυτοί οι άλλοι; Οπωσδήποτε μερικοί από τους πρεσβυτέρους και τους γραμματείς της Ιερουσαλήμ που ταράχτηκαν και φοβήθηκαν με την είδηση της γέννησης κάποιου καινούργιου βασιλιά (βλ. Ματθ. β΄2-3).

Νέα δύσκολα ταξίδια άρχισαν τώρα για τον Κύριο Ιησού, που έπρεπε να περάσει τόσο από την αμμουδερή έρημο όσο κι από την έρημο των ανθρώπων. Το πρώτο απ’ αυτά ξεκινούσε από την Αίγυπτο κι έφτανε στην Ιουδαία. Στην Ιουδαία τότε όμως βασίλευε ο Αρχέλαος, γιός του Ηρώδη, ένα νέο βλαστάρι που ξεφύτρωσε από σάπιο κλαδί. Γι’ αυτό και προτού φτάσει η αγία οικογένεια στην Ιερουσαλήμ, ο άγγελος του Θεού τους είπε να πάνε στη μακρινή Γαλιλαία. Το δεύτερο δύσκολο ταξίδι ήταν από την Ιουδαία στη Γαλιλαία, στη Ναζαρέτ, για να επαληθευτούν τα λόγια που είπε αργότερα ο Χριστός: «Αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ» (Ματθ. η΄20).

«Καὶ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ, ὅπως πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ τῶν προφητῶν ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται» (Ματθ. β΄23).

Στα προφητικά βιβλία που σώζονται, πουθενά δε φαίνεται ότι ο Κύριος θα ονομαστεί Ναζωραίος. Είναι πιθανό η προφητεία αυτή ν’ αναφερόταν σε κάποιο από τα βιβλία που χάθηκαν στις συχνές μετακινήσεις των Ισραηλιτών ή να ήταν κάποια από τις προφορικές παραδόσεις που μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά. Στην Καινή Διαθήκη υπάρχουν κι άλλες προφητικές παραπομπές που κάνουν οι απόστολοι σα να ήταν πολύ γνωστές, αλλά δεν υπάρχουν στην Παλαιά Διαθήκη, όπως για παράδειγμα δυο χωρία της επιστολής του Ιούδα (α΄9,14). Όλοι οι λαοί έχουν περισσότερες προφορικές παρά γραπτές παραδόσεις. Πολύ πιθανό λοιπόν το ίδιο να γινόταν και με τους Ιουδαίους.

Βλέπουμε λοιπόν πως ο Κύριος Ιησούς ξαναγύρισε στη Ναζαρέτ. Είχε φύγει όταν ήταν στην κοιλιά της μητέρας Του. Τώρα γυρίζει στην αγκαλιά Της. Πόσα περίεργα και διδακτικά πράγματα έγιναν από τότε που έφυγε ωσότου γύρισε! Η αναχώρησή Του από τη Ναζαρέτ έγινε μετά από εντολή ανθρώπων. Η φυγή στην Αίγυπτο από την οργή των ανθρώπων. Η επιστροφή στην Ιουδαία επειδή πέθαναν εκείνοι που ήθελαν να τον σκοτώσουν. Η φυγή από την Ιουδαία εξαιτίας άλλων κακών ανθρώπων και τελικά ξαναγύρισε στη Ναζαρέτ. Οι άνθρωποι ενεργούν παντού. Μα κι ο Θεός παντού εκτελεί το θέλημά Του και εκπληρώνει το σχέδια της σωτηρίας.

***

Από τότε που έφυγε από τη Ναζαρέτ ωσότου ξαναγύρισε δεν πέρασε πολύς καιρός. Επιτεύχθηκε όμως μια μεγάλη και θεϊκή αποστολή. Σ’ αυτό το μικρό διάστημα, προτού προλάβει ν’ ανοίξει το στόμα Του ο Χριστός, πόσα μυστήρια άνοιξε στους ανθρώπους! Αμέτρητα. Τους έκανε φοβερά μαθήματα και τους αποκάλυψε την ακαταμάχητη φύση της θεϊκής Του δύναμης. Υπάκουσε στο κάλεσμα του Καίσαρα και πήγε στη Βηθλεέμ για την απογραφή, για ν’ αποδώσει «τὰ τοῦ Καίσαρος Καίσαρι». Έδωσε έτσι παράδειγμα υποταγής στους νόμους και την εξουσία. Γεννήθηκε στο σπήλαιο, για να μας δώσει το παράδειγμα της άκρας ταπείνωσής Του, μα κι ένα μάθημα πως η αξία του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τον τόπο της γέννησής του, αλλ’ από το πνεύμα που φέρει μέσα του. Με τη γέννησή Του άνοιξε τους ουρανούς κι έκανε τους αγγέλους να ψάλλουν πάνω από την αμαρτωλή γη και να συνομιλούν με τους ποιμένες. Έκανε τους ποιμένες πρώτους προσκυνητές Του. Έδειξε έτσι πως στη βασιλεία Του οι άνθρωποι δε θα κληθούν για την ένδοξη καταγωγή τους, τον πλούτο, τη γνώση ή τη θέση εξουσίας που έχουν, αλλά για την αθώα ψυχή τους, την αγνή καρδιά τους και το θεοσεβή νου τους. Προσέλκυσε κοντά Του τους πιο σοφούς ανθρώπους από την Ανατολή, τους μάγους, και τους ελευθέρωσε από τη λατρεία των άστρων. Τους δίδαξε να προσκυνούν τον αληθινό και παντοδύναμο Θεό, την Αγία Τριάδα. Αποκάλυψε στον Ηρώδη και τους προεστούς της Ιερουσαλήμ ολόκληρη την άβυσσο της διεφθαρμένης ανθρώπινης φύσης που είχε παραφρονήσει από την αμαρτία και υποδουλωθεί στα πάθη. Με το μαρτύριο των νηπίων της Βηθλεέμ έδειξε το μαρτυρικό δρόμο που θ’ ακολουθήσουν πολλοί από τους πιστούς Του. Απόδειξε όμως κι ότι η αθωότητα είναι πιο ισχυρή από τη βία κι ότι στην πραγματικότητα ο Ηρώδης δε σκότωσε τα νήπια, αλλά τον εαυτό του. Διώχτηκε από την Ιερουσαλήμ, γιατί στην πόλη αυτή έμελλε να πάθει και να δοξαστεί. Σώθηκε από το διωγμό και τον κίνδυνο πηγαίνοντας στην Αίγυπτο, δίνοντας έτσι ένα μεγάλο μάθημα στον Ισραήλ. Έζησε στην Αίγυπτο ανάμεσα στους Χαμίτες, για να τους αγγίξει με τη θεραπευτική παρουσία Του και να τους βάλει στο δρόμο της σωτηρίας. Το ίδιο έκανε με τις δυο άλλες φυλές των ανθρώπων, τους Σημίτες και τους Ιαφεθίτες, για να δείξει έτσι πως αγαπά και αγκαλιάζει όλους ανεξαίρετα τους ανθρώπους. Εκτέλεσε όλη αυτή την αποστολή Του με σιωπή, στην αγκαλιά της Μητέρας Του. Όταν εκπληρώθηκε η αποστολή αυτή γύρισε στη Ναζαρέτ, για να προετοιμαστεί γι’ άλλη, καινούργια αποστολή. Ούτε μια μοναδική στιγμή δεν πέρασε στη γη χωρίς να τη γεμίζει με πράξεις θαυμαστές για τη σωτηρία των ανθρώπων. Από την ώρα που το αλέτρι Του μπήκε στον αγρό του κόσμου δε σταμάτησε ούτε για μια στιγμή, το αυλάκι που άνοιγε ήταν σταθερό. Κι ολ’ αυτά για τη σωτηρία του ανθρώπου. Γι’ αυτό κι η Εκκλησία τον υμνεί και τον δοξολογεί ως τη μόνη Αγάπη στον κόσμο, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν!

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Θεός επί γης, άνθρωπος εν ουρανώ: Από τον Ευαγγελισμό στην Χριστού Γέννηση: Ομιλίες Α΄, μετάφραση-επιμέλεια Πέτρος Μπότσης, 2η έκδ., Αθήνα, Μπότσης Πέτρος, 2014.

[1] Ο Ζηγαβηνός λέει: «Ο Ιησούς στάλθηκε στην Αίγυπτο επειδή η Αίγυπτος κι η Βαβυλώνα είχαν διαφθαρεί από την αμαρτία περισσότερο από κάθε άλλον τόπο στον κόσμο. Στέλνει λοιπόν τους μάγους από τη Βαβυλώνα και πηγαίνει ο ίδιος στην Αίγυπτο, επειδή ήθελε να τις στρέψει και τις δυο στο δρόμο της αλήθειας. Κι έτσι διδάσκει τόσο αυτούς όσο κι εμάς πως οι πιστοί πρέπει από την αρχή να αναμένουν βάσανα και πειρασμούς».