4/8/2020

Το μεγάλο μυστικό τη ζωής

«Ὃς γὰρ ἄν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σώσαι ἀπολέση αὐτήν…»
(Μάρκ. Η΄ 35)

Στο Ευαγγέλιο απαντούμε συχνά φράσεις και σκέψεις που φαίνονται παράλογες και αντιφατικές στη λογική και στη ζωή μας και αυτό μας κάνει πολλές φορές να είμαστε διστακτικοί και προκατειλημμένοι» απέναντί του.

Οι αντιφάσεις όμως αυτές ανάμεσα στην Ευαγγελική αλήθεια και στη δική μας σκέψη δεν προέρχονται από σφάλματα και παραλογισμούς του Ευαγγελίου, αλλά προέρχονται από σφάλματα και παραλογισμούς της δικής μας λογικής. Γιατί αυτό που εμείς ονομάζουμε «κοινή λογική» και μέτρο και γνώμονα και σκοπό της ζωής μας, δεν είναι τίποτε άλλο συχνά παρά μικρές ή λαθεμένες σκέψεις, διεστραμμένα και νοσηρά αισθήματα, πάθη, ένστικτα και είναι φυσικό σ’ όλη αυτή την αρρωστημένη και χαμηλή στάθμη της σκέψης και της ζωής μας νάρχεται αντίθετη η υψηλή, η ισορροπημένη και «υπερφυσική» λογική του Ευαγγελίου.

Παράδειγμα τα παραπάνω υπέροχα λόγια που μας παραθέτει ο Ευαγγελιστής Μάρκος: «Όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του (αυτή την έννοια έχει εδώ η λέξη ψυχή) πρέπει να τη χάσει πρώτα». Έτσι λέγει η λογική του Χριστού. Σε μας όμως αυτό φαίνεται πολύ παράλογο και αφύσικο γιατί εμείς λέμε: Όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του πρέπει να τη φυλάξει. Έτσι σκεφτόμαστε εμείς κι’ αρχίζομε να ζούμε τη ζωή μας με τις συνέπειες που έχει το νόημα που της δίνομε. Δηλ. προσέχομε τα νιάτα και την ομορφιά μας, κοιτάζομε την καλοπέραση και τις ανέσεις μας, αποφεύγομε την εργασία και τη δημιουργική ζωή, φυλάμε τέλος πάντων τη ζωή μας σε κάποιο ντουλάπι της τεμπελιάς και της ανίας και όταν έρχεται το τέλος της και χρειάζεται να κάμωμε τον απολογισμό της, το άθροισμα είναι μηδέν, δηλ. η ζωή μας χάθηκε. Ή αντίθετα ριχνόμαστε στην «μεγάλη και ταραχώδη» ζωή και κυνηγού με τα χρήματα, τα αξιώματα, τις απολαύσεις και τις φιγούρες, διαβαίνουμε αχόρταγοι στην επιφάνεια της ζωής και δεν καθόμαστε ποτέ ήρεμοι και στοχαστικοί να τη ζήσομε στο βάθος και στην εσωτερικότητά της και να χορτάσομε την ουσία και το γλυκασμό της. Και στο τέλος όταν πρέπει να σταματήσομε αυτό το άγριο κυνηγητό και το πιπίλισμα που κάναμε στη φλούδα της ζωής, η υστερνή γεύση είναι πολύ πικρή. Από το μεγάλο τραπέζι της ζωής δεν έμεινε ούτε ένα ψίχουλο: Η ζωή χάθηκε. Ή πηγαίνομε στη ζωή κρατώντας το σκήπτρο κάποιου παθολογικού εγωισμού: Όλα πρέπει να μας δοθούν, όλοι πρέπει να μας αναγνωρίσουνε κι’ όλα πρέπει να μας προσκυνήσουνε. Κι’ επειδή αυτό δε γίνεται εύκολα ή δε γίνεται καθόλου, γιατί αυτό που μας δίνουν οι άλλοι δεν μας χορταίνει εμάς κι’ αυτό που ζητούμε εμείς δε συμφέρει στους άλλους, η ζωή μας μεταβάλλεται σε μια ατέλειωτη μάχη. Πολεμούμε και μας πολεμούν, βλέπομε παντού εχθρούς και ύποπτους και τις πλειότερες φορές κλεινόμαστε στο φρούριο του εγωισμού και της κακίας μας, αποσυρόμαστε δηλ. και χάνομε το έδαφος της ζωής. Σ’ αυτή την «απώλεια», σ’ αυτό το χάσιμο της ζωής οδηγούν περίπου όλες οι συνταγές που δίνει η ανθρώπινη λογική μας για το ζήσιμό της. Χάνομε δηλ. τη ζωή και στην επίγεια στιγμή και στην αιωνιότητά της.

Μα η λογική του Χριστού έχει άλλη συνταγή για τη ζωή. Η λογική του Χριστού μας λέγει: Πηγαίνετε στη ζωή με την ευλογία του μόχθου. Και μείς πηγαίνομε και σκάβομε ένα χωράφι και κτίζομε ένα σπίτι και φυτεύομε ένα δένδρο και γεννούμε ένα παιδί και γράφομε ένα βιβλίο. Και για όλα αυτά ιδρώνομε βέβαια και μοχθούμε μα τρώμε ως τόσο γλυκό ψωμί κι’ έχομε μέρα και νύκτα και γιορτές και κλάμματα και γέλια κι’ όταν θάρθει ο θάνατος να μας θερίσει από τούτο το λειβάδι της ζωής θα μείνει το δένδρο που φυτέψαμε, το σπίτι που κτίσαμε, το παιδί που γεννήσαμε και το βιβλίο που γράψαμε. Θα μείνουν όλα αυτά για τα οποία ζήσαμε κι’ «απωλέσαμε» τη ζωή μας. Δηλ. η ζωή μας κερδήθηκε. Ή μας λέγει ο Χριστός: Γενείτε σαν τα παιδιά καθαροί και αθώοι. Και γινόμαστε σαν τα παιδιά και ζούμε σαν τα παιδιά. Θαυμάζομε την ομορφιά του κόσμου. Τον ήλιον που ξημερώνει στη χρυσή ανατολή και βασιλεύει στην ολοπόρφυρη δύση, τα λουλούδια που στολίζουν τους κάμπους και τα βουνά, τα πουλιά που κελαηδούν και τα δένδρα που σιγοψέλνουν. Αγαπούμε τους γλυκούς ήχους, το λιβάνι και τις καμπάνες και προσευχόμαστε στα ξωκκλήσια και στα εικονοστάσια των σπιτιών μας. Έχομε αγάπη στην καρδιά μας κι’ ευγένεια και οίκτο. Γινόμαστε στοχαστικοί, φιλόσοφοι, ποιητές και άγιοι (όχι βέβαια τέτοιοι στο επάγγελμα αλλά στην ψυχή) και ζούμε τη ζωή μας σαν ένα ωραίο παραμύθι, σαν μια λιτανεία και σαν ιερό προσκύνημα κι’ όταν κλείνομε τα μάτια μας μπορούμε να λέμε: «Η ζωή ήταν ωραία, ό,τι κι’ αν είδαν τα μάτια μας ήταν ωραία». Δηλ. η ζωή μας πέτυχε, η ζωή μας κερδήθηκε.

Ή μας λέγει πάλι ο Χριστός: Πορευθείτε στη ζωή από το δρόμο της αγάπης. Και μείς πηγαίνομε στη ζωή και αγαπούμε: Λέμε καλημέρα στους γειτόνους και στους εχθρούς μας, δίνομε ψωμί στους περαστικούς και στους ζητιάνους, βρίσκομε δουλειά στους άνεργους και στους φτωχούς, κάνομε χαρά στους θλιμμένους και συντροφιά στους μοναχικούς και στους «καταραμένους» κι’ όλο αγαπούμε-αγαπούμε-αγαπούμε. Πηγαίνομε στη ζωή σκορπώντας την αγάπη και σε κείνους ακόμη που θα μας απαντήσουν με το μίσος, με την αγνωμοσύνη και την αχαριστία των. Πηγαίνομε στη ζωή σκορπώντας την αγάπη κι’ όλο ξοδεύομε και πάντα έχομε γιατί η αγάπη ποτέ δεν κουράζεται και ποτέ δεν εξαντλείται. Κι’ όταν θάρθει η ώρα να τελειώσομε την πορεία της ζωής μας, όλη αυτή η σπορά της αγάπης που κάναμε σ’ αυτήν θα φυτρώνει και θα θερίζει τους καρπούς της. Θα πεθάνομε μα η αγάπη που σπείραμε και σκορπίσαμε θα ζει -γιατί η αγάπη ποτέ δεν πεθαίνει- και θα διαλαλεί τη ζωή μας στους δρόμους της γης και στους θόλους των Ουρανών. Η ζωή μας κερδήθηκε.

«Ὥς γὰρ ἄν ϑέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτὴν». Έτσι λένε τούτα τα αθάνατα λόγια του Ευαγγελίου και μέσα σ’ αυτά κρύβεται το Μεγάλο Μυστικό της ζωής όλων μας.

Κατά ένα περίεργο δηλαδή νόμο κείνοι που θέλουνε να φυλάξουνε τη ζωή των, οι εγωιστές, οι συμφεροντολόγοι, οι δειλοί, οι τσιγκούνηδες, οι άπραγοι και οι μοχθηροί τη χάνουνε, ενώ κείνοι που λησμονούν τους εαυτούς των και προσφέρουνε και χάνουνε όλη τη ζωή των για τους άλλους, οι σπλαχνικοί, οι ευγενικοί, οι ήρωες και οι θυσιασμένοι αυτοί την κερδίζουνε. Αυτός είναι ένας μεγάλος και βαθύς νόμος που υπάρχει και στη φύση και στην Ιστορία και στην ύλη και στο πνεύμα. Όσο θέλομε να κρατήσομε σφικτά τη ζωή μας τόσο τη χάνομε από μέσα από τα ίδια μας τα δάκτυλα. Η ζωή για να αυξηθεί και να μεγαλώσει και να μπει στην αιωνιότητά της θέλει απλοχεριά, θέλει σκόρπισμα. Δεν εννοούμε όμως εδώ το συνηθισμένο σκόρπισμα που κάνουν οι άνθρωποι στη ζωή των, αλλά εννοούμε το σκόρπισμα αυτό όπως το θέλει η τετράγωνη λογική και η ψυχολογημένη αλήθεια του Χριστού. Και τώρα μπορούμε να ρίξομε μια ματιά στη ζωή μας για να δούμε. ποια συνταγή ακολουθούμε και μείς γι’ αυτήν.

Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης, Αθάνατα λόγια, εκδ. Εμμ. Σ. Πετράκη, Χανιά, 1956.