24/1/2019
Καθαρότης καρδιάς και ψυχής
Την καθαρότητα της καρδιάς, του νου και της ψυχής μας, την αποκτάμε στην πολύμοχθη ζωή με τα πνευματικά μας κατορθώματα. Γιατί, μόνο με τις θλίψεις και τις πνευματικές και σωματικές αρετές (πείνα, δίψα, αγρυπνία και λοιπές) καθαρίζεται η καρδιά, ο νους, η ψυχή μας.
Από τις ρυπαρές και εμπαθείς επιθυμίες γεννιούνται τα σωματικά πάθη, π.χ. η πορνεία. Αντίθετα, με την καθαρότητα της καρδιάς, με την νηστεία και με την προσευχή, καθαρίζεται ο νους από τους ρυπαρούς λογισμούς και τις φαντασίες (=ονειροπολήματα).
Με την καθαρότητα του νου η ψυχή απελευθερώνεται από τα πάθη της και φωτίζεται. Με την ψυχική καθαρότητα ο άνθρωπος αποκτά μια όραση νοερή.
Χωρίς καθαρότητα καρδιάς, νου και ψυχής, δηλ. χωρίς απάθεια, οι δαίμονες μας βρίσκουν αφρούρητους˙ μπαίνουν μέσα μας˙ μάς γεμίζουν ταραχή˙ και μας παρασύρουν, αντί για την αλήθεια, στην πλάνη.
Τον Νοητό Ήλιο ο άνθρωπος μόνο με καθαρή καρδιά, με καθαρή ψυχή, και με καθαρό νου, μπορεί να Τον ιδεί.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνομε στην νηστεία και στην αδιάλειπτη προσευχή, για να κατεβούν στα βάθη της καρδιάς μας˙ και να την καθαρίσουν από τα πάθη˙ και τα ψυχικά˙ και τα σωματικά˙ και να την γλυκάνουν˙ να την μαλακώσουν˙ να την ευφραίνουν˙ να εκδιώξουν από εκεί τους ρυπαρούς λογισμούς και τις φαντασίες του νου˙ για να μπορέσει να φωτισθεί η ψυχή.
Όταν έτσι νους, καρδιά, ψυχή και σώμα του ανθρώπου καθαρισθούν τότε έρχεται και ενοικεί μέσα του η χάρη˙ κλείεται η είσοδος για τον διάβολο και για τα πάθη˙ και ο άνθρωπος αρχίζει να αισθάνεται την γλύκα της πνευματικής ζωής.
Όσο στον άνθρωπο οι φυσικές κινήσεις του σώματος δεν έχουν ακόμη εξασθενήσει Τόσο, ώστε να μη μπορούν πια να αναμοχλεύουν στην καρδιά του τις αμαρτωλές ηδονές, οι σωματικές αισθήσεις του ανθρώπου, όσο ζει, δεν πρόκειται να καθαρισθούν.
Και όσο ο νους δεν έχει ελευθερωθεί από τις ζοφερές και ρυπαρές φαντασίες, η ψυχή δεν μπορεί να ελευθερωθεί από την προσκόλληση στα επίγεια. Και αυτό θα ισχύει μέχρι που μέσα στον άνθρωπο θα ξεπεταχθεί η γλύκα της θείας χάρης και θα ιδεί τα θεία μέσα στην ψυχή του.
Το πρώτο βήμα για την απόκτηση καθαρότητας είναι, να μη κάνομε συγκατάθεση σε λογισμό για αμαρτία.
Τελική φάση στον αγώνα αυτόν είναι να κάνομε το σώμα μας «νεκρό για την αμαρτία» (Ρωμ. 6, 11).
Ακαθαρσία για την καρδιά είναι η επιθυμία πορνικής ηδονής˙ η πόρωση της καρδιάς σε αμαρτωλές επιθυμίες.
Ακαθαρσία για το σώμα είναι η με έργο πτώση σε αμαρτία.
Ακαθαρσία για τον νου είναι να έχει ρυπαρούς λογισμούς.
Ακαθαρσία για την ψυχή είναι τα διάφορα ψυχικά πάθη˙ όταν η ψυχή αγαπάει κάτι υπέρμετρα και το κάνει χαρά της.
- Όποιος σωματικά κοπιάζει και κάνει μερικές αρετές, αλλά στην εσωτερική καρδιακή διάθεση αστοχεί˙
- όποιος δεν καταπιάνεται με ζήλο με την νοερά εργασία και με την προσοχή˙
- όποιος δεν αγωνίζεται να έχει νήψη ψυχής, αυτός ομοιάζει με άνθρωπο, που με το ένα χέρι μαζεύει και με το άλλο σκορπίζει!
Οι σωματικοί κόποι είναι η αρχή μόνο της πνευματικής πορείας, ενώ το τέλος της είναι η εσωτερική και καρδιακή νήψη, η νοερά εργασία και η ψυχική διάθεση.
Οι σωματικοί κόποι, χωρίς εσωτερική διάθεση και προσοχή, μοιάζουν με φύλλο ξερό, Γι’ αυτό δεν φθάνομε σε τελειότητα και δεν αποκτούμε την χάρη! Επειδή δεν ξέρομε:
- τί να βάλομε αρχή στην πνευματική μας ζωή˙
- τί είναι το μέσο και το τέλος της˙
- ποια είναι η ουσία και ποιο το θεμέλιο των αρετών.
Άμα αυτό δεν το ξεκαθαρίσομε, μάταια θα κοπιάζομε και θα εξαντλούμεθα.
Ω άνθρωπε! φρόντισε να καταλάβεις:
- από πού πρέπει να αρχίσεις την πνευματική ασκητική ζωή σου˙
- από τί γίνονται οι αρετές˙
- και τί είναι εκείνο που κάνει τα πάθη να μπαίνουν μέσα μας εύκολα,
- και τότε γρήγορα θα λάβεις φωτισμό στην ψυχή σου. Και αντίθετα, αν δεν αρχίσεις από εκεί, άδικα θα σπέρνεις τον σπόρο σου˙ και θα πηγαίνει χαμένος!
Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ, Τα κρίνα του αγρού, εκδ. Ιεράς Μητρόπολης Νικοπόλεως, Πρέβεζα, 1996