14/6/2018

Η μετάνοιά μας και η ευσπλαχνία του Θεού

Τα αμαρτήματά σας είναι μεγάλα, πολύ μεγάλα. Αλλά δεν υπάρχει αμάρτημα που να νικάει την ευσπλαχνία του Θεού. Η άφεση δίνεται όχι γιατί εμείς είμαστε άξιοι γι’ αυτήν, αλλά γιατί ο Κύριος, ως ελεήμων και φιλάνθρωπος, είναι πάντα έτοιμος να συγχωρήσει όποιον επιστρέφει κοντά Του με τη μετάνοια. Ανάξιος συγχωρήσεως δεν είναι εκείνος που έχει πολλά και βαριά αμαρτήματα, αλλά ο αμετανόητος. Μόνο αυτός.

Μόλις μετανοήσατε, μόλις εξομολογηθήκατε με συντριβή, ο ουράνιος Πατέρας σας έδωσε την άφεση μέσω του πνευματικού, ο οποίος και σας τη γνωστοποίησε.

Το χρεόγραφο των αμαρτιών όλων των ανθρώπων το ξέσκισε ο Χριστός με τη σταύρωσή Του. Η οικείωση από κάθε άνθρωπο της ενέργειας αυτής της άπειρης φιλανθρωπίας συντελείται στο Μυστήριο της Μετάνοιας και είναι πραγματική. Όποιος, με τη μεσιτεία του εξομολόγου ιερέα, λάβει την άφεση από το Θεό, στέκεται ανένοχος ενώπιον της δικαιοσύνης Του.

Η αδύναμη πίστη σ’ αυτό το Μυστήριο και η έλλειψη πεποιθήσεως στο έλεος του Θεού προέρχονται από τον εχθρό. Χωρίς τη δική του παρακίνηση, αμαρτήματα δεν διαπράττονται. Μέσω των αμαρτημάτων υψώνει τείχη ανάμεσα σ’ εμάς και τον Κύριο. Η μετάνοια και η Εξομολόγηση γκρεμίζουν αυτά τα τείχη, αχρηστεύοντας όλους τους αγώνες του διαβόλου για την καταστροφή του ανθρώπου. Και επειδή ο πονηρός γνωρίζει καλά τη δύναμη του Μυστηρίου, πασχίζει είτε να μας απομακρύνει εντελώς απ’ αυτό είτε να μας εμπνεύσει δυσπιστία στην αποτελεσματικότητά του, τη δυσπιστία που έσπειρε και στη δική σας ψυχή. Έτσι σας οδήγησε ως ην απελπισία. Αντισταθείτε, λοιπόν! Διώξτε τον εχθρό και τις υποβολές του!

Ο Κύριος θέλει να σωθούμε όλοι, επομένως κι εσείς. Αυτός ήταν ο σκοπός της ένσαρκης οικονομίας Του, αυτή είναι η παντοτινή φροντίδα Του: Να μας ελκύσει κοντά του και να μας χαρίσει την αιώνια ζωή. Και μας ελκύει. Και μας καλεί. Δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που να μη δέχεται αυτή την κλήση.

Η ξαφνική αγωνία για τη σωτηρία της ψυχής σας τί φανερώνει; Ότι έγινε τώρα το δικό σας κάλεσμα από το Θεό: «Έλα κοντά μου εσύ, ο κουρασμένος και φορτωμένος, κι εγώ θα σε ξεκουράσω».

Η καλή αυτή αγωνία είναι άραγε δική σας έμπνευση; Όχι! Εκείνος την έσπειρε μέσα σας. Και αφού την έσπειρε Εκείνος, μπορείτε ν’ αμφιβάλλετε για το ότι θα σας δώσει και τη σωτηρία;

Ο Θεός ξύπνησε την κοιμισμένη συνείδησή σας, για να Του ζητήσετε άφεση αμαρτιών. Φυσικό, λοιπόν, είναι να σας χαρίσει πρόθυμα και τη συγχώρηση. Πλησιάστε Τον με εμπιστοσύνη. Μην αφήσετε τον εχθρό να καταστρέψει την πίστη και την ελπίδα σας. Ο άγιος ιεράρχης Τύχων του Ζαντόνσκ βεβαιώνει, πως, όταν ο διάβολος θέλει να μας σπρώξει στην αμαρτία, μας καθησυχάζει: «Μη φοβάσαι, ο Θεό είναι πολυεύσπλαχνος, θα σε συγχωρήσει». Και αφού μας οδηγήσει στην πτώση, μας απελπίζει: «Δεν υπάρχει τώρα για σένα σωτηρία».

Φροντίστε, λοιπόν, με κατάλληλες σκέψεις να κρατάτε μέσα σας ζωντανές την πίστη και την ελπίδα στον Σωτήρα Χριστό. Να θυμάστε την ευαγγελική παραβολή του ασώτου υιού. Ο σπλαχνικός πατέρας δεν περίμενε να τον πλησιάσει το παιδί του, που γύριζε μετανοημένο. Ενώ εκείνο ήταν ακόμα μακριά, έτρεξε και τ’ αγκάλιασε σφιχτά. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Θεός επιθυμεί τη σωτηρία του αμαρτωλού, όχι την απώλειά του. «Μὴ θελήσει θελήσω τὸν θάνατον τοῦ ἀνόμου, λέγει Κύριος, ὡς τὸ ἀποστρέψαι αὐτὸν ἐκ τῆς ὁδοῦ τῆς πονηρᾶς καὶ ζῆν αὐτόν;» (Ιεζ. 18:23). Ο Χριστός, που βρίσκεται στα δεξιά του Θεού Πατέρα, τί κάνει; Ακατάπαυστα μεσολαβεί για μας. Και το Άγιο Πνεύμα; Κι Αυτό μεσιτεύει για μας στο Θεό με στεναγμούς που δεν μπορούν να εκφραστούν με λέξεις. Να τί γίνεται στον ουρανό!

Στη γη, ωστόσο, ο εχθρός θέλει να σας πείσει ότι δεν θα ελεηθείτε, δεν θα συγχωρηθείτε, δεν θα σωθείτε. Και τον πιστεύετε… Σας το ξαναλέω: Ο Κύριος είναι πολυέλεος και δεν έχει παρά μια μονάχα επιθυμία: Να ελεεί, να ελεεί, να ελεεί… «Δεῦτε πρός με πάντες» (Ματθ. 11:28).

Είπατε ότι ξεκόψατε ήδη από την αμαρτία, εξομολογηθήκατε και πήρατε την άφεση. Ο διάβολος σας ταλαιπωρεί μόνο με την ολιγοπιστία και την απελπισία. Πώς, λοιπόν, θ’ απαλλαγείτε απ’ αυτές; Πώς από την ολιγοπιστία θα φτάσετε στη ζωντανή πίστη και από την απελπισία στη βέβαιη ελπίδα; Με τον πνευματικό αγώνα και τα έργα αρετής. Και ποια είναι αυτά;

1. Αποχή από την αμαρτία και απέχθεια για την αμαρτία˙ όχι μόνο κάθε αμαρτωλή πράξη, μα και κάθε αμαρτωλή σκέψη και κάθε αμαρτωλό αίσθημα.
2. Καλλιέργεια των αρετών, δηλαδή πραγμάτωση των εντολών του Θεού˙ μ’ άλλα λόγια, αγώνας για πράξεις, σκέψεις και αισθήματα αντίθετα στο κακό και σύμφωνα με το θείο θέλημα.
3. Ασκητική ταλαιπώρηση του σώματος και υποδούλωση της σάρκας.
4. Προσευχή και συμμετοχή στη θεία λατρεία.
5. Αποφυγή συναναστροφής και σχέσεων με πρόσωπα που θα μπορούσαν να διεγείρουν τα πάθη και να παρασύρουν στην αμαρτία.

Διαπιστώνω πως έχετε εγωισμό και πνεύμα ανυποταγής. Επιδιώξτε την ταπείνωση και την υπακοή.

Κρατήστε στο νου σας τη μνήμη του Θεού και τη μνήμη του θανάτου. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι βρίσκεστε ακατάπαυστα κάτω από το ακοίμητο βλέμμα του Θεού. Έτσι θ’ αποφεύγετε καθετί που δεν Του είναι ευάρεστο. Μην ξεχνάτε, επίσης, ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει ό,τι χρειάζεται για τη δική σας σωτηρία. Μόνο εσείς μπορείτε, με τη βοήθεια φυσικά του Κυρίου. Και η βοήθειά Του δίνεται όχι σ’ εκείνον που μένει άπρακτος, αλλά σ’ εκείνον που αγωνίζεται και κοπιάζει για τον μεγάλο αυτό σκοπό.

Στη διατήρηση της μνήμης του Θεού και στην επιτέλεση του έργου της σωτηρίας σας θα σας βοηθήσουν πολύ, νομίζω, οι είκοσι τέσσερις μικρές προσευχές «κατὰ τὸ μέτρον τῶν εἴκοσι τεσσάρων ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου» του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου:[1]

1. Κύριε, μὴ στερήσῃς με τῶν ἐπουρανίων σου καὶ αἰωνίων σου ἀγαθῶν.
2. Κύριε, λύτρωσαί με τῶν αἰωνίων κολάσεων.
3. Κύριε, εἴτε λόγῳ, εἴτε ἔργῳ, εἴτε κατὰ νοῦν καὶ διάνοιαν ἥμαρτον, συγχώρησόν με
4. Κύριε, λύτρωσαί με ἀπὸ πάσης ἀνάγκης καὶ ἀγνοίας καὶ λήθης καὶ ῥᾳθυμίας καὶ τῆς λιθώδους ἀναισθησίας.
5. Κύριε, λύτρωσαί με ἀπὸ παντὸς πειρασμοῦ καὶ ἐγκαταλείψεως.
6. Κύριε, φώτισον τὴν καρδία μου, ἣν ἐσκότισεν ἡ πονηρὰ ἐπιθυμία.
7. Κύριε, ἐγὼ μὲν ὡς ἄνθρωπος ἁμαρτάνω, σὺ δὲ ὡς Θεός, ἐλέησόν με.
8. Κύριε, ἴδε τὴν ἀσθένειαν τῆς ψυχῆς μου καὶ πέμψον τὴν χάριν σου εἰς βοήθειάν μου, ἵνα καὶ ἐν ἐμοὶ δοξασθῇ τὸ ὄνομά σου τὸ ἅγιον.
9. Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἔγγραψον τὸ ὄνομα τοῦ δοῦλου σου ἐν βίβλῳ ζωῆς χαριζόμενός μοι καὶ τέλος ἀγαθόν.
10. Κύριε ὁ Θεός μου, οὐκ ἐποίησα οὐδὲν ἀγαθόν˙ ἄλλ᾿ ἀρξαίμην ποτὲ τῇ εὐσπλαχνίᾳ σου.
11. Κύριε, βρέξον εἰς τὴν καρδία μου τὴν δρόσον τῆς χάριτός σου.
12. Κύριε ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, μνήσθητί μου τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τοῦ αἰσχροῦ, τοῦ πονηροῦ καὶ βεβήλου κατὰ τὸ μέγα ἔλεος σου, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.
13. Κύριε, ἐν μετανοίᾳ με παράλαβε καὶ μὴ ἐγκαταλείπῃς με.
14. Κύριε, μὴ εἰσενέγκης με εἰς πειρασμόν.
15. Κύριε, δός μοι ἔννοιαν ἀγαθήν.
16. Κύριε, δός μοι δάκρυον καὶ μνήμην θανάτου καὶ κατάνυξιν.
17. Κύριε, δός μοι τῶν λογισμῶν μου ἐξαγόρευσιν.
18. Κύριε, δός μοι ταπείνωσιν, ἐκκοπὴν θελήματος καὶ ὑπακοήν.
19. Κύριε, δός μοι ὑπομονήν, μακροθυμίαν, καὶ πρᾳότητα.
20. Κύριε, ἐμφύτευσον ἐν ἐμοὶ τὴν ῥίζαν τῶν ἀγαθῶν, τὸν φόβον σου.
21. Κύριε, ἀξίωσόν με ἀγαπᾶν σε ἐξ ὅλης μου τῆς ψυχῆς καὶ τῆς διανοίας καὶ τῆς καρδίας, καὶ τηρεῖν ἐν πάσι τὸ θέλημα σου.
22. Κύριε, σκέπασόν με ἀπὸ τε ἀνθρώπων πονηρῶν καὶ δαιμόνων καὶ παθῶν καὶ ἀπὸ παντὸς μὴ προσήκοντος πράγματος.
23. Κύριε, ὡς κελεύεις, Κύριε ὡς γινώσκεις, Κύριε ὡς βούλει, γενηθήτω τὸ θέλημα σου ἐν ἐμοί.
24. Κύριε, τὸ σὸν θέλημα γενέσθω καὶ μὴ τὸ ἐμόν, πρεσβείας καὶ ἱκεσίας τῆς Παναγίας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων σου˙ ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος, Χειραγωγία στην πνευματική ζωή (αποσπάσματα επιστολών), εκδ. δεύτερη, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 2004.

[1] Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, παραθέτουμε τις προσευχές αυτές, με ελάχιστες διορθώσεις, από το Μέγα Προσευχητάριον του Α.Δ. Σιμωνώφ, εκδ. Πελεκάνος, Αθήνα χ.χ. σελ. 387-388.