1/7/2021

Η συγγνώμη που δεν μετράται

«Ἐβδομηκοντάκις ἑπτά…»
(Ματθ. ΙΗ΄ 22)

Ο Πέτρος ο θερμός και αφοσιωμένος μα και αρνητής μαθητής του Χριστού ρωτά τον Κύριό Του να μάθει πόσες φορές πρέπει να συγχωρήσει κανείς τον αδελφό του. Και παραθέτω εδώ αμέσως τα αθάνατα εκείνα λόγια με τα όποια ο Θεός ντροπιάζει και διορθώνει μαζί για όλους τους αιώνες τη δειλία και τη μικρότητα του ανθρώπου. «Τότε προσελθὼν ὁ Πέτρος εἶπεν: Κύριε ποσάκις ἁμαρτήσει εἰς ἐμὲ ὁ ἀδελφός μου καὶ ἀφήσω αὐτῷ; Ἕως ἑπτάκις; λέγει αὐτῷ ο Ιησούς. Οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις ἀλλ᾿ ἕως ἐβδομηκοντάκις ἑπτά…» Είμαι βέβαιος πως λέγοντας ο Πέτρος εκείνο το «Ἑπτάκις» είχε τη γνώμη ότι είχε πει μια υπερβολή κι’ είχε ξεπεράσει τη μακροθυμία κι’ αυτού του ίδιου του Θεού πάνω στο ζήτημα της συγγνώμης. Φτωχέ Πέτρε… Φτωχέ άνθρωπε που μένεις άνθρωπος κι’ όταν ακόμη είσαι κοντά στον Θεό: Φτωχέ άνθρωπε που παραμένεις μικρός και στενόψυχος και τιποτένιος κι’ όταν ακόμη νομίζεις που ψήλωσες κι’ έφτασες στην κορυφήν του ιδανικού. Φτωχέ άνθρωπε που δεν τσιγκουνεύεσαι μόνο το ψωμί και το ρούχο σε κείνους που τα χρειάζονται άλλα και ένα γλυκό λόγο ακόμη, που δεν σου κοστίζει τίποτα, στους αδελφούς σου. Φτωχέ άνθρωπε που μεταβάλλοντας τη στενοκεφαλιά, τη σκληράδα και τη λιποψυχία σου σε αρετή και αγιότητα γίνεσαι δήμιος της συγγνώμης και φράζεις το δρόμο στη χάρη πούρχεται για τις άρρωστες και τις πληγωμένες ψυχές. Φτωχέ άνθρωπε που η αριθμητική σου στο μάθημα της συγγνώμης φτάνει μόνο ως το «ἑπτάκις». Φτωχέ άνθρωπε που η αγάπη, η επιείκεια και η συγγνώμη σου στην υπέρτατη γενναιότητά των μπορούν να φτάσουν με πολύ κόπο ως το «ἑπτάκις» Φτωχέ άνθρωπε… Άκουσε λοιπόν το μέτρημα του Θεού πάνω στο μεγάλο αυτό πρόβλημα και μυστήριο της συγγνώμης ..«Ἐβδομηκοντάκις ἑπτά», που σημαίνει πολλές, πάρα πολλές άπειρες φορές. Ειπώθηκε από παλιά και τώρα από τόσους σοφούς και άγιους πως ο Χριστιανισμός ολόκληρος θα μπορούσε να εκφρασθεί με μια λέξη, την ΑΓΑΠΗ. Μα αν υπάρχει πάλι μια λέξη που να εκφράζει την ΑΓΑΠΗ, αυτή μπορεί νάναι μόνο η ΣΥΓΓΝΩΜΗ, γιατί χωρίς τη συγγνώμη η αγάπη δεν μπορεί να κρατήσει το βάρος της, δεν μπορεί να είναι ζωντανή και προπαντός δε μπορεί νάναι παντοτινή όπως θέλει νάναι η αληθινή αγάπη.

Ολόκληρη η αποκάλυψη κι’ ολόκληρο το περιεχόμενον του Χριστιανισμού δεν είναι τίποτε άλλο παρά συγγνώμη. Η γέννηση του Χριστού στο στάβλο της Βηθλεέμ δείχνει συγγνώμη και ο Σταυρός του Γολγοθά το ίδιο φωνάζει συγγνώμη. Συγγνώμη για κείνο πούκαμαν οι προπάτορές μας στα παλιά και συγγνώμη για κείνο που θα κάμωμε μείς σήμερο κι’ οι άλλοι αύριο ως τη συντέλεια της ανθρωπότητος. Γιατί ο άνθρωπος χρειάζεται τη συγγνώμη, γιατί ο άνθρωπος δε μπορεί να ζήσει χωρίς τη συγγνώμη. Καθημερινά εκεί που ζούμε και παλεύομε και μοχθούμε – ξεσχίζομε και λερώνομε τα ρούχα μας, τα παπούτσια μας και το κορμί μας ακόμη. Και τρέχαμε αμέσως να ράψωμε τα κουρέλια μας, να δέσωμε τις πληγές μας και να ξεπλύνωμε εκείνο που μας λερώνει. Μα το ίδιο και μέσα στην ηθική μας ζωή, μέσα στις σχέσεις μας με τον Θεό και με τους άλλους ανθρώπους συχνά γίνεται κάποιο σχίσιμο που χρειάζεται το ράψιμό του. Εδώ μια συγγένεια παραλύει, εκεί ένας δεσμός κόβεται, αλλού μια φιλία σταματά και παρά πέρα ακόμη μια αγάπη προδίνεται. Γιατί; Γιατί βρέθηκε μια μικροαφορμή, γιατί έγινε ένα μικρό λάθος, γιατί ειπώθηκε μια συκοφαντία, γιατί μπήκε στη μέση ο εγωισμός, η αλαζονεία και το συμφέρον, πράγματα μικρά και ασήμαντα πολλές φορές, πράγματα που θα μπορούσαν να διορθωθούν μ’ ένα εγκάρδιο «καλημέρα», με λίγο χαμόγελο μόνον. Πράγματα που η διόρθωσή των δεν θα απαιτούσε καθόλου τη συγγνώμη του «ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» ούτε αυτού του «ἑπτάκις», άλλα θα χρειαζόταν μόνο τη συγγνώμη του «ἅπαξ», τη φτωχή και ασήμαντη εκείνη συγγνώμη, που θα μπορούσε να τη δώσει κι’ ο δειλότερος από τους ανθρώπους.

Άνθρωποί μου: Μικροί και μεγάλοι. Ευτυχείς και δυστυχισμένοι. Σείς που ξέρετε να μπαλώνετε και να επιδιορθώνετε τα ρούχα και τα παπούτσια σας, σεις που ξέρετε να ξανακτίζετε τα σπίτια σας, σεις που ξέρετε να ξανακολλάτε τα σπασμένα σίδερά σας, μάθετε να διορθώνετε και τις σχέσεις σας με τους άλλους ανθρώπους. Μάθετε να δίνετε συγγνώμη, να είσθε επιεικείς. Σκύβετε με κατανόηση και στοργή στο δράμα της κακίας των άλλων και μη ξεχνάτε πως για όλους μας ο ίδιος ο Θεός «ἔκλινεν» ψηλά από τα ουράνια. Σκύβετε με κατανόηση και συγγνώμη στην άγνοια, στη δειλία, στην κακία, στα σφάλματα και στους «πειρασμούς» των άλλων. Ξαναγυρίστε εκεί που σας πίκραναν ή εκεί που επικράνατε εσείς. Ξαναμιλήστε εκεί που δεν σας μιλούν ή εκεί που δεν μιλείτε σεις. Δώστε συγγνώμη εκεί που σας έκαμαν ένα λάθος ή εκεί που το εκάματε σεις. Ξαναπάρετε τον δρόμο και ζητήσετε εκείνους που σας άφησαν ή εκείνους που αφήσετε σεις, εκείνους που σας πλήγωσαν ή εκείνους που πληγώσατε σεις.

Κάμετε τη συγγνώμη γέφυρα και διαβείτε πάνω από κάθε άβυσσο που σας χωρίζει από τους άλλους όσο τρομερή κι’ αν είναι αυτή.

Συχωράτε μια, δύο, τρις, επτάκις… Ἑβδομηκοντάκις επτά, γιατί αυτό είναι το συμφέρον της ψυχής και της ζωής μας, γιατί αυτός είναι ο ευγενέστερος ιπποτισμός που μπορεί να δείξει η ανθρώπινη καρδιά, γιατί επί τέλους αυτός είναι και ο Νόμος του Θεού.

Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης, Αθάνατα λόγια, εκδ. Εμμ. Σ. Πετράκη, Χανιά, 1956.