4/7/2017

Περὶ μνήμης Θεοῦ

Ὁ Θεὸς ὑπάρχει παντοῦ καὶ πάντοτε εὑρίσκεται μαζί μας, ἐγγὺς καὶ ἐντὸς ἡμῶν. Ἀλλ’ ἡμεῖς δὲν εἴμεθα πάντοτε μαζί Του, διότι δὲν ἔχομεν τὴν μνήμη μας περὶ Αὐτὸν καὶ ὡς ἐκ τούτου ἐπιτρέπομεν πολλάκις εἰς τὸν ἑαυτόν μας πράγματα, τὰ ὁποῖα δὲν θὰ ἠθέλαμεν ἐπιτρέψει, ἂν εἴχομεν τὴν μνήμην Του. Ἀναλάβατε τὸν κόπον νὰ συνηθίσετε εἰς τὴν ἐν λόγῳ μνήμην!

Θέσατε ὡς νόμον εἰς τὸν ἑαυτόν σας: Νὰ εἷσθε πάντοτε μετὰ τοῦ Κυρίου, μὲ τὸν νοῦν εἰς τὴν καρδίαν σας καὶ νὰ μὴν ἐπιτρέψητε νὰ περιφέρωνται αἱ σκέψεις σας ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, ἐὰν δὲ παρεκκλίνουν, νὰ τὰς ἐπανεφέρετε καὶ νὰ τὰς ὑποχρεώνετε νὰ περιορισθοῦν ἐντὸς τῆς οἰκίας, δηλαδὴ ἐντὸς τοῦ ταμείου τῆς καρδίας, καὶ νὰ συνομιλοῦν μὲ τὸν γλυκύτατον Ἰησοῦν.

Ὅσον περισσότερον σταθεροποιεῖσθε εἰς τὴν μνήμην τοῦ Θεοῦ ἢ εἰς τὴν νοερὰν παρουσίαν κατενώπιον τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ καρδίᾳ σας, τόσον περισσότερον θὰ καταπραΰνωνται οἱ λογισμοί σας, ὥστε νὰ μὴ περιφέρωνται. Ἡ ἀποκατάστασις τῆς ἐξωτερικῆς τάξεως καὶ ἡ ἐπιτυχία ἐν τῇ προσευχῇ συμβαδίζουν πάντοτε.

Ἐνθυμηθῆτε εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ἀλληλογραφίας, ὅπου ὁμιλήσαμεν διὰ τὸ πνεῦμα μας. Αὕτη ἡ ἐσωτερικὴ τάξις συντελεῖ εἰς τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ πνεύματός μας εἰς τὴν πραγματικὴν του ἀξίαν. Ὅταν ἀποκατασταθῇ τοῦτο, τότε ἄρχεται ἡ ἐπανεργασία ἡ ζῶσα καὶ ἐνεργοῦσα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σὠματος καὶ τῶν ἐξωτερικῶν σχέσεων, διὰ τὴν κάθαρσιν. Οὕτω γίνεται κανεὶς πνευματικὸς ἄνθρωπος.

Ὅταν ἀποκατασταθῆτε εἰς τὸν ἐσωτερικὸν ἄνθρωπον διὰ τῆς μνήμης τοῦ Θεοῦ, τότε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς θὰ σκηνώσῃ ἐν ὑμῖν. Τὸ ἕνα ποϋποθέτει τὸ ἄλλο. Ὡς σημεῖον τούτου, ὅτι δηλαδὴ ὁ Κύριος ἐσκήνωσεν ἐν ὑμῖν, θὰ ἔχετε αἴσθημα τι θερμὸν πρὸς Αὐτόν. Ἐκτελοῦντες πάντα τὰ ἀνωτέρω θὰ ἔχετε τὸ αἴσθημα τοῦτο διαρκῶς, αἴσθημα γλυκύ, μακάριον καὶ πολυπόθητον, καθότι ἐν τῷ αἰσθήματι τούτῳ εὑρίσκεται ὁ Παράδεισος, ἤτοι ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ ἐνεργός. Ἐὰν θέλετε νὰ εἰσέλθητε εἰς τὸν Παράδεισον αὐτοῦ νὰ πράτετε τὸ ἑξῆς: ὅταν προσεύχεσθε, μὴ ἀπομακρύνεσθε, πρὶν ἐγερθῇ ἐν τῇ καρδίᾳ σας ἓν αἴσθημα πρὸς τὸν Θεόν: ἢ τὸ αἴσθημα τῆς εὐλαβείας ἢ τὴς ἀφοσιώσεως ἢ τῆς εὐχαριστίας ἢ τῆς δοξολογίας ἢ τῆς ταπεινοφροσύνης ἢ τῆς συντριβῆς ἢ τῆς ἐλπίδος. Τὸ αὐτὸ ὅταν ἀναγιγνώσκετε: μὴ ἀποχωρῆτε πρὶν ἐγκολπωθῆτε είς τὴν καρδίαν σας ἀλήθειάν τινα. Προσέξατε τὰ δύο αὐτά, κοπιάσατε, καὶ θὰ ἰδῆτε τὰ ἀποτελέσματα.

Τὴν μνήμην τοῦ Θεοῦ παρέχει εἰς τὴν ψυχὴν ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἀλλὰ πρὸς τοῦτο χρειάζεται ἡ ἰδία ἡ ψυχὴ νὰ βιάσῃ ἑαυτήν. Κοπιάσατε. Ὁ Θεὸς βλέπων τὰς προσπαθείας σας, θὰ σᾶς ἀμείψῃ.

Κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἡμέρας, ἀπὸ τῆς ἐκ τοῦ ὕπνου ἐγέρσεώς σας μέχρι καὶ τῆς πρὸς ὕπνον ἀποχωρήσεώς σας, νὰ πορεύεσθε ἐν τῇ μνήμῃ τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν σκέψιν ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι γνώστης ὅλων τῶν ἐννοιῶν καὶ κινήσεων τῆς καρδίας σας. Διὰ τοῦτο νὰ προσεύχεσθε ἀδιαλείπτως διὰ τῆς προσευχῆς τοῦ Ἰησοῦ, διακόπτοντες ἔστω καὶ ἐπ᾿ ὀλίγον τὴν ἐργασίαν σας, μὲ αἴσθημα βαθείας εὐλαβείας καὶ εὐγνωμοσύνης, καὶ μάλιστα νὰ προσεύχεσθε ἂν εἶναι δυνατὸν ἐνώπιον τῶν ἁγίων εἰκόνων μετὰ γονυκλισίας.

Τὸ πᾶν εἶναι νὰ συνηθίσετε νὰ συγκρατῆτε τὴν προσοχὴν σας ἐστραμμένην πάντοτε πρὸς Κύριον, τὸν πανταχοῦ παρόντα, τὸν ἀναμένοντα τὴν ἐπιστροφὴν κάθε ψυχῆς καὶ θέλοντα τὴν σωτηρίαν τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ συνήθεια αὕτη δὲν ἀφήνει ἐντὸς τοῦ ἀνθρώπου θλῖψιν, οὔτε ἐσωτερικὴν οὔτε ἐξωτερικήν. Αὕτη πληροῖ τὴν ψυχὴν μὲ ἱκανοποίησιν καὶ μὲ αἴσθημα ἀσφαλείας καὶ συμπαραστάσεως τοῦ Κυρίου, εἰς κάθε περίστασιν.

Ἡ στάσις ἁπλῶς ἐν τῇ προσευχῇ δὲν ἀποτελεῖ τὴν προσευχήν. Ἡ τήρησις τοῦ νοὸς καὶ τῆς καρδίας πρὸς τὴν κατεύθυνσιν τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ αὐτήν, εἰς οἱανδήποτε στάσιν τοῦ σώματος. Ἄλλο εἶναι ὁ κανὼν τῆς προσευχῆς καὶ ἄλλο ἡ στάσις κατὰ τὴν προσευχήν. Ἡ ὁδὸς πρὸς τὴν ἐσωτερικὴν προσευχὴν εὑρίσκεται εἰς τὴν μνήμην τοῦ Θεοῦ. Ἀκολουθήσατε αὐτὸν τὸν δρόμον ἕως τέλους τῆς ζωῆς σας καὶ ὅλα θὰ βαίνουν πρὸς τὸ ἀγαθόν: ἐσωτερικῶς νὰ ἀφιερώνετε εἰς τὸν Θεὸν κάθε βῆμα σας, τὰ δὲ βήματά σας να συμφωνοῦν πρὸς τὰς ἐντολάς Του. εἰς κάθε περίπτωσιν τῆς ζωῆς εἶναι δυνατὸν να στηρίζετε τοὺς ἑαυτούς σας μὲ τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου. Νὰ ἀποφεύγετε τὴν ψύχρανσιν ὡς πρὸς τὴν πνευματικὴν ζωὴν καὶ συνεπῶς, ὡς πρὸς τὴν σωτηρίαν σας. Αὕτη συμβαίνει μὲ τῆν λήθην τοῦ Θεοῦ. Ἐντεῦθεν προέρχεται ἡ κάθε πτῶσις ἡ ἐμπνεομένη ἀπὸ τὸν ἐχθρὸν ἢ καὶ ἀπὸ τὴν ἀναστροφὴν μετὰ τῶν ἀνθρῶπων.

Ὥς ἐκ τούτου ἐπιδιώκετε νὰ ἔχετε πάντοτε τὴν μνἠμην τοῦ Θεοῦ ζῶσαν καὶ περιπόθητον. Ἐντεῦθεν ἡ ζωὴ ἡ ἀληθινή.

Σχετικῶς μὲ τὴν νοερὰν προσευχήν, προσέχετε ὥστε νὰ μῆν ἐξασθενήσῃ εἰς τὴν μνήμην ὁ εὐλαβὴς φόβος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ νὰ διατηρηθῇ τὸ αἴσθημα τῆς αὐτοεξουθενώσεως (αὐτομεμψίας) ἐνώπιον τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ, τοῦ παναγάθου Πατρὸς ἡμῶν, ἀλλὰ καὶ ἀδεκάστου Κριτοῦ. Ἡ συχνὴ μνημόνευσις τοῦ Θεοῦ, χωρὶς εὐλάβειαν, ἀμβλύνει τὸ αἴσθημα τοῦ φόβου Αὐτοῦ καὶ ὡς ἐκ τοῦτου ἀφαιρεῖ ἐκείνην τὴν σωτηριώδη ἐπενέργειάν Του, ἡ ὁποία ἀπαιτεῖται εἰς τὸν χῶρον τῶν πνευματικῶν μας κινήσεων.

Μὲ ἐρωτάτε περὶ προσευχῆς. Οἱ Πατέρες συνιστοῦν νὰ ἀποδιώκωμεν, κατὰ τὴν προσευχήν, κάθε σχῆμα ἢ μορφὴν ἀπὸ τὸν νοῦν καῖ τὴν φαντασίαν μας. Ἔτσι προσπαθῶ νὰ πράττω καὶ ἐγώ, καθότι ὁ Θεὸς δὲν ἔχει καμμίαν σχέσιν μὲ αὐτά, τὰ ὁποῖα εἶναι γεννήματα τῆς πλάνης τοῦ ἐχθροῦ. Ἴσως ὅμως δὲν ἀπομακρύνονται εὐκόλως ἀλλὰ σὺν τῷ χρόνῳ θὰ ἐξαφανισθοῦν.

Συλλογικό έργο, Η νοερά άθλησις: Συλλογή διδασκαλιών των αγίων Πατέρων και πεπειραμένων ασκητών περί της προσευχής του Ιησού Χριστού, 4η έκδ. Αθήνα, Ιδιωτική Έκδοση, 2007