Περὶ τοῦ πολέμου στὴν Οὐκρανία

ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ἀθήνησι τῇ 15ῃ Μαρτίου 2022

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3057

Πρὸς
Τὸ Χριστεπώνυμο Πλήρωμα
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ αἴσθημα εὐθύνης ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητος, κατὰ τὴν συνεδρίαση Αὐτῆς τῆς 14ης Μαρτίου 2022, ἀσχολήθηκε ἐπισταμένως καὶ μὲ τὸ ζήτημα τῶν τραγικῶν γεγονότων τοῦ πολέμου στὴν Οὐκρανία.

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, ἀφοῦ ἐνημερώθηκε ἀπὸ τὸν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο τόσο γιὰ τὶς ἐπιστολές, τὶς ὁποῖες ἀπέστειλε πρὸς τὸν Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου καὶ πάσης Οὐκρανίας κ. Ἐπιφάνιο καὶ τὸν Μακαριώτατο Πατριάρχη Μόσχας καὶ πάσης Ρωσίας κ. Κύριλλο, ὅσο καὶ γιὰ τὴν διαβούλευση ποὺ εἶχε μὲ τὸ ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Μεταναστευτικῆς Πολιτικῆς, ὡς πρὸς τὴν παροχὴ βοηθείας πρὸς τοὺς ἐκ τοῦ πολέμου πρόσφυγες, ἀποφάσισε νὰ ἀπευθυνθεῖ καὶ πάλι πρὸς τὸν Ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Ὀρθόδοξο Λαό, ἐκφράζοντας τὴν θλίψη καὶ τὴν ἀγωνία Της γιὰ τὸν καταστρεπτικὸ πόλεμο ποὺ διεξάγεται ἐναντίον τῆς Οὐκρανίας.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος αἰσθάνεται ἔντονο τὸ χρέος νὰ καταδικάσει τὴν βίαιη εἰσβολή τῶν ρωσικῶν στρατευμάτων καὶ τὸν πόλεμο στὴν Οὐκρανία καὶ νὰ ὑψώσει φωνὴ διαμαρτυρίας γιὰ ὅλα τά, ὡς μὴ ὤφειλε, θύματα τοῦ πολέμου καὶ ὅλους τοὺς διωκομένους. Θρηνεῖ γιὰ ὅσους θανατώθησαν, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅσους ἀκόμη δοκιμάζονται καὶ διώκονται.

Ὁ πόλεμος δὲν εἶναι κάτι καινούργιο στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, ὅμως τοῦτο δὲν τὸν καθιστᾶ, ὡς γεγονός, λιγότερο ἀποτρόπαιο. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἀρνεῖται καὶ καταδικάζει τὴν βία σὲ ὅλες τὶς μορφές της. Μάλιστα, ποτὲ δὲν χρησιμοποίησε βία ἐναντίον τῶν ἀνθρωπίνων προσώπων, ἀκόμη κι ὅταν ὁ Ἴδιος τὴν ὑπέστη παντοιοτρόπως.

Ἐξ ἐπόψεως Ὀρθοδόξου, κανένα γεγονός, καμία πρόκληση, καμία ἐπιδίωξη καὶ καμία πρόφαση δὲν δύναται νὰ δικαιολογήσει τὴν θηριωδία τοῦ πολέμου, ἡ φύση τοῦ ὁποίου προϋποθέτει τὴν ἐπιβολή τῆς βουλήσεως τοῦ ἰσχυροῦ στὸν ἀνίσχυρο. Τοιουτοτρόπως, παράγεται τὸ λεγόμενο «δίκαιο» τοῦ ἰσχυροῦ, τὸ ὁποῖο, βεβαίως, δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὴν ἔννοια τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἐλευθερίας, ποὺ εὐαγγελίζεται ὁ Χριστός.

Ὁ πόλεμος ὄχι μόνο δὲν λύνει τὰ προβλήματα, ἀλλὰ ἐνεργεῖ πολλαπλασιαστικῶς, ἀναπαράγοντας καὶ ἀνατροφοδοτώντας τὸν κύκλο τῆς βίας, τοῦ μίσους, τοῦ πόνου, τοῦ ξεριζωμοῦ, τῆς προσφυγιᾶς, τῆς πείνας καὶ τῆς ἀπώλειας τῆς ἴδιας τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, ποὺ ὡς Χριστιανοὶ ὀφείλουμε νὰ σεβόμαστε, νὰ προστατεύουμε καὶ νὰ τιμοῦμε.

Τὶς ἡμέρες αὐτές, ἡ Οὐκρανία βιώνει τὸν παραλογισμό καὶ τὴν σκληρότητα τοῦ πολέμου. Ἄμαχοι βομβαρδίζονται, μὲ θύματα ἀκόμη καὶ παιδιά, καταστρέφονται Ἱεροὶ Ναοὶ καὶ Ἱερὲς Μονές, ζωτικές ὑποδομές καὶ μνημεῖα μακραίωνης πολιτισμικῆς σημασίας, στρατιὲς προσφύγων ἀναζητοῦν ἀπελπισμένα διόδους διαφυγῆς. Ἐπιπλέον, ἐλλοχεύει ὁ κίνδυνος μιᾶς πυρηνικῆς καταστροφῆς, ἐνῶ τίποτε δὲν ἀποκλείει ὁ πόλεμος νὰ λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.

Ἡ εὐθύνη πάντων ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ἔναντι αὐτῶν τῶν ὀλεθρίων καταστάσεων συνεπάγεται ἔμπονη προσευχὴ καὶ ἔντονη δράση διότι καὶ ὁ Ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας μας, προσευχόμενος γιὰ τὴν σωτηρία μας, ἀνέλαβε, ἐντός τῆς ἱστορίας, ρόλο ἐνεργό, ὁ ὁποῖος τὸν ὁδήγησε μέχρι τὸν Σταυρό καὶ τὸν θάνατο, μὲ σκοπό νὰ εὐαγγελισθεῖ τὴν εἰρήνη καὶ νὰ ἑνώσει τὰ πρὶν διεστῶτα, δηλαδὴ τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Πλαστουργὸ καὶ Θεό του.

Ὀφείλουμε, λοιπόν, πρὸς δόξαν Θεοῦ νὰ πληροφορήσουμε τὴν διακονία μας. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, σχετικὰ μὲ τὴν παροχὴ ἀνθρωπιστικῆς βοηθείας πρὸς τοὺς πρόσφυγες, ἔχει ἤδη θέσει στὴν διάθεση τῆς Πολιτείας, σὲ ἀγαστὴ συνεργασία μὲ τὸ ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Μεταναστευτικῆς Πολιτικῆς, δομὲς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ Ἱερῶν Μητροπόλεων, καθὼς καὶ ξενῶνες τῆς Ἀστικῆς Μὴ Κερδοσκοπικῆς Ἑταιρείας «Συνύπαρξις» καὶ τοῦ Φιλανθρωπικοῦ Ὀργανισμοῦ «ΑΠΟΣΤΟΛΗ», γιὰ τὴν φιλοξενία Οὐκρανῶν προσφύγων, ἰδίως παιδιῶν καὶ ἀσυνόδευτων ἀνηλίκων. Ἐπιπροσθέτως, πολλὲς Ἱερὲς Μητροπόλεις, σὲ συνεργασία μὲ φιλανθρωπικὲς ὀργανώσεις καὶ φορεῖς, προβαίνουν σὲ συγκέντρωση ἀνθρωπιστικοῦ ὑλικοῦ, τὸ ὁποῖο μὲ φροντίδα τῶν προαναφερθέντων φορέων θὰ προωθηθεῖ πρὸς τοὺς πληγέντες ἐκ τοῦ πολέμου.

Ταὐτοχρόνως, ἡ Ἐκκλησία μας ἀνέλαβε τὴν πρωτοβουλία καὶ σέ ἐκκλησιαστικό ἐπίπεδο νὰ ἀπευθύνει ἔκκληση πρός τούς ἁρμοδίους ἐκκλησιαστικούς ἡγέτες μὲ σκοπό τὴν οὐσιαστική παρέμβασή τους πρός τούς κοσμικούς ἄρχοντες τῆς δικαιοδοσίας τους γιὰ τὸν τερματισμό τοῦ πολέμου.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ἔπραξε καὶ στὸ παρελθόν κατὰ τὸν πόλεμο καὶ τὴν βίαιη εἰσβολή στὴν Σερβία, τὸ Κοσσυφοπέδιο καὶ τὴν χειμαζομένη καὶ αἱμάσσουσα ἐπί πεντηκονταετία ὅλη Κύπρο μας, τονίζει ἐκ νέου ὅτι καὶ στὴν περίπτωση τῆς εἰσβολῆς στὴν Οὐκρανία ὁ πόλεμος δὲν ἐπιλύει ὁποιεσδήποτε ἀνθρώπινες διαφορές, ὅσο σημαντικές κι ἂν εἶναι, σὲ κοινωνικό, ἐθνικὸ ἢ παγκόσμιο ἐπίπεδο.

Δυστυχῶς, μέσα ἀπὸ αὐτὲς τὶς τραγικές καταστάσεις φανερώνεται καὶ ἡ ἀποτυχία μας ὡς ἀνθρώπων καὶ εἰδικότερα ὡς Χριστιανῶν, ἀκόμη καὶ ὡς ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, νὰ ζοῦμε μέσα στήν εἰρήνη ποὺ μᾶς κληροδότησε ὁ Χριστός: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴήν δίδωμι ὑμῖν» (Ἰω. 14,27).

Γι᾿ αὐτὸ καὶ προτρέπουμε πατρικῶς τὸ εὐσεβές πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, τόσο τοὺς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Καταλόγου, ὅσο καὶ τοὺς εὐλαβεῖς πιστούς, σὲ ἐγκάρδια προσευχὴ πρός τὸν Ἄρχοντα τῆς Εἰρήνης, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, μὲ σκοπὸ νὰ φωτίσει τὶς διάνοιες τῶν ἐχόντων τὴν κοσμικὴ ἐξουσία καὶ λαμβανόντων ἀποφάσεις, γιὰ τὴν κατάπαυση κάθε περαιτέρω πολεμικῆς ἐπιβουλῆς, τὴν διάσωση τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν ἐπικράτηση παγκόσμιας εἰρήνης.

Ἂς μᾶς καθοδηγήσει ὅλους ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἰδιαιτέρως ὅσους εὑρίσκονται στὴν δεινὴ δοκιμασία τοῦ πολέμου, ὥστε νὰ διέλθουμε τὸ ὑπόλοιπο στάδιο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἐν εἰρήνῃ, μετανοίᾳ καὶ φιλαλληλίᾳ καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε τῆς μετοχῆς στό σωτήριο γεγονός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ μας ἀκέραιοι καὶ εἰρηνικοί.

Μετὰ πατρικῶν εὐχῶν καὶ ἀγάπης,

† Ὁ Ἀθηνῶν ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ, Πρόεδρος
† Ὁ Σάμου καὶ Ἰκαρίας Εὐσέβιος
† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν καὶ Ἐορδαίας Θεόκλητος
† Ὁ Κασσανδρείας Νικόδημος
† Ὁ Σερρῶν καὶ Νιγρίτης Θεολόγος
† Ὁ Σιδηροκάστρου Μακάριος
† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας Ἰωήλ
† Ὁ Ἀργολίδος Νεκτάριος
† Ὁ Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων Τιμόθεος
† Ὁ Μεγάρων καὶ Σαλαμῖνος Κωνσταντῖνος
† Ὁ Κεφαλληνίας Δημήτριος
† Ὁ Τρίκκης, Γαρδικίου καὶ Πύλης Χρυσόστομος
† Ὁ Καρπενησίου Γεώργιος

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος