Η Ανάληψις του Κυρίου

1. Ολοκλήρωση του σωτηριώδους έργου Του

Με την Ανάληψή Του ο Κύριος ολοκλήρωσε το απολυτρωτικό και σωτηριώδες έργο Του στη γη. Η εις Ουρανούς άνοδός Του ήταν η συνέχεια της Γεννήσεώς Του, της Βαπτίσεώς Του, του διδασκαλικού έργου Του, της Σταυρώσεως και της Αναστάσεώς Του. Ό,τι ξεκίνησε ο Κύριος ερχόμενος στον κόσμο έφτασε στο πέρας του με την Θεία Του Ανάληψη: ένωσε τους ανθρώπους με τον Τριαδικό Θεό. Σύμφωνα με το κοντάκιο της εορτής, που συμπυκνώνει την ουσία της, ο Κύριος ανελήφθη εν δόξη «τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πληρώσας οἰκονομίαν καὶ τὰ ἐπὶ γῆς ἐνώσας τοῖς οὐρανίοις».

Η εν δόξη αυτή Ανάληψη δεν αποτελεί απόρριψη από τον Κύριο του φυσικού σκηνώματός Του και επάνοδό Του ως Θεού μόνου στα δεξιά του Πατέρα. Ο Κύριος αναλαμβάνεται στους Ουρανούς, «ὅπου ἦν τὸ πρότερον», με το άγιο σώμα Του, γεγονός που σημαίνει ότι η ενσάρκωση του Θεού δεν ήταν μία παρένθεση στην όλη ζωή Του. Τέτοιες παρενθέσεις βλέπουμε στις «θεότητες» των Αρχαίων Ελλήνων ή και άλλων λαών, όταν κάποιος «Θεός» φανερώνεται ως άνθρωπος στον κόσμο, για να επιτελέσει κάποια συγκεκριμένη αποστολή, προκειμένου στη συνέχεια να επανέλθει στην κανονική του τάξη. Ο Υιός του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, σαρκώνεται ως άνθρωπος, προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση και την κρατάει διαπαντός. Αν η ανθρωπότητα θεραπεύτηκε από το τραύμα της αμαρτίας ήταν γιατί ο Θεός μας από άπειρη αγάπη κινούμενος ένωσε τη ζωή Του με εμάς. Για πάντα στη Θεότητα υπάρχει πια και η ανθρώπινη φύση. Κι αυτό θα πει ότι εν Χριστώ ο άνθρωπος «κατέκτησε» τους ουρανούς. Ήδη βρισκόμαστε μέσα στη Βασιλεία του Θεού εν προσώπω Ιησού Χριστού. «Πορεύομαι ἐτοιμάσαι τόπον ὑμῖν» είπε ο Κύριος» (Ιωάν. 14, 2).

Η μεγάλη αυτή αλήθεια αποκαλύπτει πέρα από την αγάπη του Θεού και την αξία που έχει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος δεν είναι ένα ον τυχαία ριγμένο στον κόσμο. Δεν είναι ακόμη ένα από τα πολλά όντα του κόσμου. Με την πρόσληψή του από τον Θεό και τη διαπαντός διακράτησή του από Εκείνον μέσα Του φανέρωσε την άπειρη αξία που έχει και ο ίδιος. Αξία όμως που δεν αποκτά από μόνος του, αλλά από τη σύνδεση και τη σχέση του με το Δημιουργό Του. Ο Θεός είναι Εκείνος που δίνει αξία στον άνθρωπο και όχι κάτι που κατέχει αυτός. Είναι στην πραγματικότητα το «κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ» στον άνθρωπο, το οποίο καθάρισε ο Χριστός ερχόμενος στον κόσμο και το έφτασε στο απώγειό του ως «καθ᾽ ὁμοίωσιν» με την ένδοξη Ανάληψή Του. Διαφορετικά, από μόνοι μας, χωρίς τον Θεό, είμαστε ό,τι επισημαίνουν όλοι οι άγιοι όλων των εποχών: «γῆ καὶ σποδός», «σκωλήκων βρῶμα καὶ δυσωδία», κυριολεκτικά ένα τίποτα: «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν», που είπε και ο Κύριος (Ιωάν. 15, 5). Κατά συνέπεια η αξία που δίνει ο Θεός στον άνθρωπο οδηγεί στην καταδίκη κάθε ρατσιστικής αντίληψης και στην υπέρβαση κάθε αριστοκρατικής θεώρησης ομάδων ανθρώπων. Κανείς δεν είναι ανώτερος από κάποιον άλλον. Είτε λευκός είτε μαύρος, είτε φτωχός είτε πλούσιος, είτε μορφωμένος είτε αμόρφωτος, είτε νέος είτε γέρος, όλοι έχουμε την ίδια αξία που μας δίνει ο Θεός μας. «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ. Πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28). Η Ανάληψη λοιπόν του Κυρίου, πέρα από την ολοκλήρωση του σχεδίου του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου, σημαίνει και τη μεγάλη αξία του ανθρώπου.

2. Ανάληψη και Πεντηκοστή: η ίδρυση της Εκκλησίας

Ναι μεν ο Κύριος με την Ανάληψή Του ολοκλήρωσε το έργο Του επί της γης, αλλά και δεν σώθηκε ο κόσμος ακόμη. Αυτό που έφερε έπρεπε να γίνει προσωπικό κτήμα του καθενός. Το γενικό και αντικειμενικό να γίνει ατομικό. Και το έργο αυτό της προσωπικής οικείωσης της σωτηρίας έγινε με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής. Κατά την Πεντηκοστή, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα, αναλαμβάνει τη διακονία της κοινής ενέργειας του Τριαδικού Θεού: να φανερώνει τον Χριστό στις καρδιές των ανθρώπων, να πραγματοποιεί τον αγιασμό τους. Όπως ο Θεός Πατέρας διακόνησε τις κοινές ενέργειες της Θεότητος την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης, προκειμένου να προετοιμάσει τους ανθρώπους για τον ερχομό του Υιού Του, όπως ο Θεός Υιός διακόνησε τις κοινές ενέργειες της Θεότητος την εποχή της Καινής Διαθήκης με το όλο απολυτρωτικό έργο Του, έτσι και ο Θεός Άγιον Πνεύμα διακονεί από την Πεντηκοστή και εφεξής τις ενέργειες αυτές: φανερώνει την Εκκλησία ως σώμα Χριστού και κάνει τον άνθρωπο μέλος Εκείνου (Πρβλ. Ιωάν. 16, 13-15). Από την άποψη αυτή η Ανάληψη του Κυρίου παραπέμπει στο γεγονός της Πεντηκοστής. Χωρίς την Πεντηκοστή -την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος- η Ανάληψη, όπως και όλη η επί γης ζωή του Κυρίου, θα παρέμενε παντελώς ανενέργητη. Χωρίς την παρουσία του Αγίου Πνεύματος ο Χριστός μας θα παρέμενε ένας ξένος για μας. Ίσως σαν την ηλεκτρική εγκατάσταση ενός σπιτιού που δεν έχει διακόπτες παροχής του ρεύματος. Χωρίς τους διακόπτες η ύπαρξη του ρεύματος δεν χρησιμεύει πουθενά. Η υμνολογία της Εκκλησίας μας τονίζει επαρκώς τη διάσταση αυτή της Αναλήψεως: «ὁ Κύριος ἀνελήφθη εἰς τοὺς οὐρανούς, ἵνα πέμψῃ τὸν Παράκλητον τῷ κόσμῳ». Η πέμψη του Παρακλήτου Αγίου Πνεύματος κατανοείται ως ο σκοπός της Αναλήψεως, για το λόγο που είπαμε: να ικανωθεί ο άνθρωπος για να γνωρίσει τον Χριστό, για να γίνει μέτοχος των δωρεών που έφερε Εκείνος στον κόσμο, για να νιώσει την ευλογία και τη μεγαλοσύνη να είναι μέλος Του. Μ’ ένα λόγο η Πεντηκοστή ως συνέχεια της Αναλήψεως μας έδωσε τη δυνατότητα να είμαστε η προέκταση του Χριστού στον κόσμο, Εκείνος μέσω ημών. «Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2, 20).

Έτσι ο Κύριος φεύγει από τον κόσμο για να ξανάρθει με άλλη μορφή: μέσω του Πνεύματός Του. Η εν αγίω Πνεύματι ζωή της Εκκλησίας είναι μία διαρκής παρουσία του Κυρίου με άλλον τρόπο από ότι ήταν εδώ στη γη. Η ίδρυση της Εκκλησίας εν Αγίω Πνεύματι και βεβαίως η διακυβέρνησή της από Αυτόν αοράτως είναι η συνέχεια της Αναλήψεως του Χριστού. Σύμφωνα με ότι βεβαίωσε ο Ίδιος: «Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω. Ἐὰν γὰρ ἐγὼ μὴ ἀπέλθω, ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς. Ἐὰν δὲ πορευθῶ, πέμψω αὐτὸν πρὸς ὑμᾶς» (Ιωάν. 16, 7).

3. Ανάληψη και Δευτέρα Παρουσία

Η Ανάληψη δεν παραπέμπει μόνο στην Πεντηκοστή. Παραπέμπει και στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Τα λόγια των Αγγέλων στους έκπληκτους μαθητές τη στιγμή της Αναλήψεως είναι ενδεικτικά: «Ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί ἑστήκατε ἐμβλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; Οὗτος ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται, ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν» (Πρ. Απ. 1, 11). Ο εν δόξη ερχομός του Κυρίου για δεύτερη φορά αποτελεί συνέχεια της πρώτης παρουσίας Του, τέλος της οποίας ήταν η Ανάληψη, αλλά και της μυστηριώδους παρουσίας Του εν Αγίω Πνεύματι στην Εκκλησία. Η Δευτέρα Παρουσία αποτελεί την προοπτική και την προσμονή των Χριστιανών. Οι Χριστιανοί τρεφόμαστε και από το μέλλον. Το «ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ» (Απ. Ιωάν. 22, 20) είναι η κραυγή του πιστού που νιώθει την καρδιά του να φλέγεται από τον «Ἠγαπημένον» (Πρβλ. Εφ. 1, 6), τον Ι. Χριστό.

Η Δευτέρα Παρουσία όμως θα φέρει και την τελική κρίση των ανθρώπων. Στην κρίση αυτή και στη συνέχειά της, την αιώνια Βασιλεία του Θεού, κατά την οποία θα κυριαρχεί πλήρως ο Κύριος, βλέπουμε την οριστική και τελική έκφραση του βασιλικού αξιώματος του Κυρίου, στοιχείο του οποίου είναι και η Ανάληψή Του. Ο Χριστός βασιλέας είναι ο νικητής Χριστός: κατά της αμαρτίας, κατά του διαβόλου, κατά των παθών του ανθρώπου. «Δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν ἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ… Ὅταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε καὶ αὐτὸς ὁ υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ᾖ ὁ Θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν» (Α΄ Κορ. 15, 25.28).

Γεώργιος Δορμπαράκης, Του Πάθους και της Ανάστασης, 1η έκδ., Αθήνα, Αρχονταρίκι, 2014.