Η πρόκληση της γιορτής
Μέρες γιορτινές, και πόσο η γιορτή ανθρωπεύει τους ανθρώπους. Μια ελάχιστη ρωγμή στο προσωπείο της άμυνας που επιβάλλει η καθημερινότητα, κάποια γιορτινή αδεξιότητα στη σχέση, και ξαναβρίσκουμε στα πρόσωπα την ευαισθησία του παιδιού δίχως ντροπή και δίχως έλεγχο. Αυτή η τρυφερότητα της γιορτής σε μιαν ασήμαντη χειρονομία, στην έγνοια για ένα δώρο που θα αρέσει η στη συνειδητή ουτοπία των ευχών, δεν είναι μόνο ο,τι μπορεί να κρυφτεί κάτω από την ετικέτα του συναισθηματισμού. Είναι μια πρόκληση εξόδου σε ένα είδος αποκαλυπτικής γνησιότητας, που μπορεί να ελευθερώνει τόσο όσο και η αληθινά ερωτική αυτοπροσφορά.
Σε τέτοιες γιορτινές στιγμές ανθρώπινης απελευθέρωσης, θέλω να προλάβω να πω μιαν ευχή, σαν τις ευχές που λέμε στις στιγμές του φωτισμού που φέρνει ένα πεφταστέρι. Και θέλω η ευχή μου να μη σκοπεύει μονάχα το χρόνο, ένα χρόνο μακρό, μετρημένο σε χρόνια πολλά, αλλά να αγκαλιάζει και το χώρο, όπως τον αγκαλιάζει και το φως του αστεριού όταν σχίζει τη νύχτα. Δεν μπορώ να καταλάβω την αιωνιότητα δίχως το χώρο, το χώρο σαν τρόπο και όχι σαν τόπο ζωής, τρόπο σχέσης και ερωτικής αμεσότητας – όμοια με το χρόνο της αιωνιότητας, που υπερβαίνει το παρελθόν και το μέλλον στην αμεσότητα του παρόντος και διαρκεί ατελεύτητα σαν ερωτική πληρότητα.
Λοιπόν, η ευχή μου σε ένα διπλανό μου άνθρωπο και στην αποκαλυπτική στιγμή της γιορτινής τρυφερότητας, θα ήθελα να είναι μια πραγματική πρόκληση στην απωθημένη ευαισθησία, που μπορεί να αναστήσει το χώρο και το χρόνο σε αμεσότητα σχέσης. Δεν μιλώ για κοινωνική σχέση, ούτε καν για φιλία και κατανόηση. Μιλώ για την προοδευτική διεύρυνση της ευαισθησίας στα όρια της καθολικής κτίσης και της ανθρώπινης Ιστορίας, για την έξοδο από την ασφυκτική εγκύστωση στην πενιχρή ατομικότητα.
Και θέλω να βεβαιώσω τον αναγνώστη ότι δεν κάνω αισθητική με όλες αυτές τις φαινομενικά αφηρημένες εκφράσεις. Πιστεύω ότι είναι δώρο ανεκτίμητο (και σε αυτό το δώρο αναφέρεται η ευχή μου) να κατορθώσει ένας σημερινός άνθρωπος την εσωτερική ευρύτητα που χρειάζεται, για να δεχθεί την ευεργετική πρόκληση του κόσμου και της Ιστορίας, έτσι όπως την αξιώνεται η εποχή μας. Και αυτή η ευρύτητα μπορεί να κερδηθεί, έστω σαν πρώτη γεύση, σε κάποια στιγμή γιορτινής αμεσότητας, όταν ραγίζουν τα προσωπεία της εγωκεντρικής άμυνας. Σε αυτή την αμεσότητα αναδύεται η καθολικότητα του ανθρώπου, η αποκαλυπτική γνησιότητα της ύπαρξης πέρα από το χώρο και το χρόνο, η ανθρώπινη προσωπική μοναδικότητα σαν τρόπος υπάρξεως και όχι σαν αριθμητική μονάδα βιολογικής η κοινωνικής επιβίωσης.
Θα ευχόμουνα να θυμηθούμε στις φετινές γιορτές ότι ο Χριστός της Εκκλησίας (όχι ο Χριστός των ρομαντικών παραποιήσεων) είναι ο Νέος Αδάμ, ο άνθρωπος στις κοσμικές διαστάσεις του καθολικού τρόπου της υπάρξεως, που συγκεφαλαιώνει τη ζωή και την Ιστορία σε μιαν αμεσότητα σχέσης κτιστού και ακτίστου, χρόνου και αιωνιότητας. Και κάθε πιστός που βαφτίζεται μέσα στα στοιχεία της καινούργιας κτίσης του Θεού, στον τρόπο υπάρξεως του Χριστού, μπορεί να είναι ολάνοιχτος στη γιορτινή πρόκληση του κόσμου και της Ιστορίας, κάθε στιγμή ένας πρωτόπλαστος Αδάμ, με το παρθενικό βλέμμα της ερωτικής αμεσότητας. […]
Ακόμα και η τραγική πρόκληση της αμαρτίας του άνθρωπου, στα όρια του κόσμου και της Ιστορίας, μπορεί να μεταμορφώνεται σε γιορτή. Όχι σε οποιαδήποτε γιορτή, όχι σε απλή ευφραντική διέξοδο εγωκεντρικών συναισθημάτων, αλλά στην κατεξοχήν γιορτή του κόσμου και της Ιστορίας, που είναι η Σάρκωση του Θεού, η Γέννηση του Χριστού. Αυτό το αστέρι φωτίζει μόνιμα τη νύχτα του κόσμου, δείχνει την οδό στους σοφούς, που ξέρουν να προσκυνάνε μόνο τη σαρκωμένη Σοφία του Θεού, τη Σοφία που οικοδομεί, με το υλικό της ανθρώπινης αποτυχίας και αμαρτίας, την καινή πόλη της Βασιλείας, το σώμα του αναστημένου Αδάμ, την αμεσότητα της σχέσης κτιστού και ακτίστου, χρόνου και αιωνιότητας.
Γιανναράς Χρήστος, Εορτολογικά παλινωδούμενα, 1η έκδ., Αθήνα, Ακρίτας, 1999