Menu Close

Κυριακή της τελικής κρίσης (ΙV)

Τί υπέροχο είναι το χωρίο που σήμερα το πρωί ακούσαμε από την Α΄ Προς Κορινθίους επιστολή (8,8-9,2)! Πόσο σπουδαίο για την προετοιμασία μας για το Πάσχα! «Δεν είναι οι τροφές που θα καθορίσουν τη θέση μας απέναντι στο Θεό· ούτε αν δεν φάμε κάποια απ’ αυτές χάνουμε κάτι, ούτε αν φάμε αποκτάμε κάτι παραπάνω» (Α΄ Κορ. 8, 8). Από σήμερα η νηστεία, ως προετοιμασία για την πασχάλια γιορτή, αρχίζει να μας φαίνεται σκληρή· και σήμερα κιόλας ακούμε σ’ ένα στίχο, που εσκεμμένα τοποθετείται στην αρχή της αποστολικής περικοπής, πως η τροφή δεν έχει σημασία όσον αφορά στη σχέση μας με το Θεό.

Δεν επιθυμώ, με την ευκαιρία αυτή, να αντικρούσω τον απόστολο Παύλο προσπαθώντας να εξηγήσω γιατί είναι σημαντικό να νηστεύουμε. Αυτός ο στίχος αναγινώσκεται εδώ υπό την προϋπόθεση ότι η νηστεία είναι ο κανόνας, ότι αποτελεί ένα φυσιολογικό κομμάτι της χριστιανικής ζωής, κάτι που δεν χρειάζεται στην πραγματικότητα να τύχει υπεράσπισης. Κι έτσι τα λόγια αυτά έχουν ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο για τους χριστιανούς της Ανατολικής Εκκλησίας· διότι για την Ορθόδοξη Εκκλησία η νηστεία είναι στενά συνδεδεμένη με την ολότητα του εβδομαδιαίου και ενιαύσιου λειτουργικού κύκλου και γίνεται απλά αποδεκτή ως ένα από τα εφόδια που η εκκλησιαστική παράδοση προσφέρει στον αγώνα μας να προσεγγίσουμε το Θεό.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το να λέει κανείς πως η τροφή δεν μπορεί να «καθορίσει τη θέση μας ενώπιον του Θεού», σημαίνει πως η νηστεία δεν είναι καν η αρχή. Η χρησιμότητά της, όπως περιγράφεται στο σημείο αυτό, μας θυμίζει τα λόγια του Χριστού προς τους μαθητές Του: «Ποιος από σας που έχει ένα δούλο για να οργώνει το χωράφι ή να βόσκει τα πρόβατα, θα του πει, όταν επιστρέψει από το χωράφι στο σπίτι “έλα αμέσως και κάθισε να φας”; Δεν θα του πει μάλλον, “ετοίμασε το δείπνο μου και ζώσου την ποδιά να με υπηρετήσεις ώσπου να φάω και να πιω και ύστερα θα φας εσύ και θα πιεις”; Μήπως θα είναι ευγνώμων στο δούλο εκείνο, επειδή έκανε ό,τι τον διέταξε; Δεν νομίζω. Έτσι κι εσείς, όταν κάνετε όλα όσα σας έχουν διαταχθεί, να λέτε, “Είμαστε ανάξιοι δούλοι· κάναμε εκείνο που έπρεπε να κάνουμε”» (Λουκ. 17, 7-10). Η εργασία στον αγρό δεν σημαίνει τίποτα· είναι απλά η αναμενόμενη από ένα δούλο εργασία.

Ωστόσο, στο παραπάνω χωρίο του Λουκά, υπάρχει μια κατηγορηματική δομή στην ακολουθία των γεγονότων: πρώτα οι υπηρέτες εκτελούν τα πιο συνηθισμένα τους καθήκοντα· στη συνέχεια, έρχονται και υπηρετούν τον κύριό τους άμεσα· και τέλος, κάθονται και οι ίδιοι στο τραπέζι.

Κυριακή της τελικής κρίσης (ΙV)

Το ίδιο ισχύει και με τη νηστεία. Είναι το πιο συνηθισμένο πράγμα. Δεν κάνουμε χάρη στο Θεό με τη νηστεία. Κι ωστόσο, αν νηστέψουμε με συνέπεια, η πράξη μας αυτή μετουσιώνεται σε προετοιμασία για την υπηρεσία του Κυρίου. Δεν έχει νόημα η νηστεία καθεαυτή· το νόημά της κρύβεται σ’ αυτό που ακολουθεί, σ’ αυτό για το οποίο μας προετοιμάζει. Η υπηρεσία μας στον Κύριο είναι που μας προσελκύει στο Θεό, όχι η νηστεία καθεαυτή. Και τέλος, αυτή μας η αυτοδιάθεση στην υπηρεσία του Κυρίου, αυτή μας η διακονία αποτελεί την απαραίτητη προετοιμασία για τη δική μας δοχή στο δείπνο, για τη δική μας είσοδο στο βασίλειο της χάριτος.

Ας δεχτούμε λοιπόν τα λόγια του αποστόλου Παύλου μέσα από αυτό το πρίσμα. Η νηστεία από μόνη της δεν θα «καθορίσει τη θέση μας ενώπιον του Θεού»· χρειάζεται κάτι παραπάνω: χρειάζεται προσοχή στις ανάγκες των άλλων, στις ανάγκες της κοινότητας, στην ανάγκη να θέσουμε κάθε γνώση μας, κάθε αντίληψή μας στην υπηρεσία των άλλων – μέσα στο δικό τους πρόσωπο είναι που κρύβεται ο Χριστός. Και τέλος, πρέπει για να αφομοιώσουμε το θέμα με το οποίο κατακλείεται το απόσπασμα του αποστόλου Παύλου: να σκεφτόμαστε με όρους ιεραποστολικούς. Νηστεία στην υπηρεσία της ιεραποστολής. Πρέπει όλοι μας, σε κάποιο βαθμό, να είμαστε σε θέση να λέμε καθώς κοιτάζουμε τριγύρω μας, αυτό που ο Απόστολος λέει: «Δεν είστε εσείς ο καρπός του κόπου μου στην υπηρεσία του Κυρίου; Κι αν ακόμα άλλοι αρνούνται να με αναγνωρίσουν ως απόστολο, για σας οπωσδήποτε είμαι· γιατί η ίδια η ύπαρξη της εκκλησίας σας είναι η απόδειξη πως είμαι απόστολος» (Α΄ Κορ. 9, 1-2).

Ας μην αντιμετωπίσουμε τη νηστεία ως αυτοσκοπό, αλλά ας τη συσχετίσουμε με άλλες πιο σημαντικές απαιτήσεις της χριστιανικής ζωής. Με τον τρόπο αυτό θα βρει μέσα μας την αληθινή της θέση, θα οικονομηθεί σωστά μέσα στην ολότητα της ύπαρξής μας, ως μια μορφή προετοιμασίας μας για τη διακονία του Θεού.

Βασίλειος Όσμπορν Επίσκοπος Σεργκίεβο, Φως Χριστού: Στο μονοπάτι της Μ. Σαρακοστής, επιμέλεια-μετάφραση Βασίλης Αργυριάδης, 3η έκδ., Αθήνα, Εν πλω, 2006.