Σάββατον του Λαζάρου
Η εβδομάδα που ακολουθεί μετά την Κυριακή της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας καλείται Εβδομάδα προ των Βαΐων. Στην ακολουθία της Τρίτης αυτής της Εβδομάδος η Εκκλησία θυμίζει πως ο φίλος του Ιησού, ο Λάζαρος, έχει πεθάνει και πως ο Κύριος πρόκειται να τον αναστήσει εκ νεκρών (Ιωάν. 11). Καθώς οι μέρες κυλούν προς το Σάββατο, η Εκκλησία, με τους ύμνους της συνεχίζει να ακολουθεί τον Χριστό στην πορεία Του προς τη Βηθανία στον τάφο του Λαζάρου. Την Παρασκευή το απόγευμα, την παραμονή του Λαζάρου, οι «μεγάλες και σωτήριες μέρες» της Τεσσαρακοστής έχουν φτάσει κανονικά στο τέλος τους:
«Τὴν ψυχωφελῆ πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, καὶ τὴν ἁγίαν Ἑβδομάδα τοῦ Πάθους σου, αἰτοῦμεν κατιδεῖν Φιλάνθρωπε, τοῦ δοξᾶσαι ἐν αὐτῇ τὰ μεγαλεῖά σου, καὶ τὴν ἄφατον δι᾿ ἡμᾶς οἰκονομίαν σου ὁμοφρόνως μελῳδοῦντες» (Στιχηρόν Εσπερινού).
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι ένας πασχάλιος εορτασμός. Είναι η μόνη στιγμή σε όλο το εκκλησιαστικό έτος που η αναστάσιμη ακολουθία της Κυριακής τελείται μία άλλη μέρα. Στη Λειτουργία του Σαββάτου του Λαζάρου, η Εκκλησία δοξολογεί τον Χριστό ως την «Ανάσταση και τη Ζωή» που ήγειρε τον Λάζαρο, επιβεβαίωσε την καθολική Ανάσταση του ανθρώπινου γένους, πριν ακόμη από το πάθος και τον θάνατό Του.
«Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ Πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς, ὡς οἱ Παῖδες τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου» (Τροπάριο της ημέρας).
«Ἡ πάντων χαρά, Χριστός, ἡ ἀλήθεια, τὸ φῶς ἡ ζωὴ τοῦ Κόσμου ἡ ἀνάστασις τοῖς ἐν γῇ πεφανέρωται τῇ αὐτοῦ ἀγαθότητι· καὶ γέγονε τύπος τῆς ἀναστάσεως, τοῖς πᾶσι παρέχων θείαν ἄφεσιν» (Κοντάκιον).
Σ’ αυτή τη θεία Λειτουργία ο βαπτισματικός στίχος της Προς Γαλάτας «ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. 3,27) αντικαθιστά τον Τρισάγιο Ύμνο και έτσι καταδεικνύεται ο αναστάσιμος χαρακτήρας της εορτής και το γεγονός πως το Σάββατο του Λαζάρου ήταν ανάμεσα στις λίγες ημέρες Βαπτίσεως στο Ορθόδοξο Εκκλησιαστικό Έτος.
π. Θωμάς Χόπκο, Δόγμα και λατρεία Βασικό εγχειρίδιο για την ορθόδοξη πίστη, Τόμος: 1ος, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα, 2014