Ο Πρόδρομος

Ενώ ο Ιησούς, στο σπιτάκι της Ναζαρέτ, εργαζόταν με το σκεπάρνι και την πλάνη, μια φωνή υψώθηκε στην έρημο, στις όχθες του Ιορδάνη.

Ο τελευταίος των Προφητών, Ιωάννης ο Βαπτιστής, καλούσε τους Ιουδαίους σε μετάνοια, ανάγγελνε ότι ερχόταν η Βασιλεία των Ουρανών, ότι έφτανε όπου νάναι ο Μεσσίας, στηλίτευε τους αμαρτωλούς που προσέτρεχαν σ’ αυτόν και τους βάπτιζε στα ρείθρα του ιερού ποταμιού.

Αυτός ο αγριωπός ασκητής, που μαστίγωνε την ακόλαστη ζωή, ήταν για τα μάτια των βαπτιζομένων η τελευταία ελπίδα ενός απεγνωσμένου λαού.

Ο Ιησούς άκουσε τους καθαρισμένους από τον Ιωάννη να μιλούν γι’ αυτόν, ενώ ξανάρχιζαν την παλιά τους ζωή, όπως κανείς ξαναντύνεται το πρωί το ρούχο που είχε πετάξει με ανακούφιση το προηγούμενο βράδυ. Και κατάλαβε ότι η ημέρα του πλησίαζε.

Ήταν τώρα πλέον τριάντα ετών. Βρισκόταν στην κατάλληλη ηλικία. Πριν από τα τριάντα, ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα ατελές πρόπλασμα. Δεν γνωρίζει βαθειά τους ανθρώπους και δεν μπορεί να τους περιβάλει με την κατανόηση και τη στοργή που τους χρωστά, ούτε να τους μιλά με κύρος.

Ο Ιωάννης, με το κορμί ψημένο από τον ήλιο της ερήμου, με την ψυχή αναμμένη από τον πόθο της Βασιλείας, είναι ο Μηνυτής του Πυρός. Σαν Κύριο του Πυρός βλέπει τον Μεσσία που όπου νάναι έρχεται. Ο νέος αυτός βασιλεύς θα είναι ένας άγριος χωριάτης. Το δέντρο που δεν κάνει καλό καρπό, θα το κόψει και θα το πετάξει στη φωτιά.

Τραχύς, αγέλαστος, άτεγκτος, ανελέητος, παρθένος, ορμητικός και βίαιος, ο Ιωάννης δεν θωπεύει όσους έρχονται κοντά του. Ακόμη περισσότερο απ’ όλους ταλανίζει και καταισχύνει τους Φαρισαίους και τους Σαδουκκαίους, ανθρώπους σπουδαίους, που κατέχουν τις Γραφές, που ο λαός τους υπολήπτεται.

– Γεννήματα ἐχιδνῶν, τίς ὑπέδειξεν ὑμῖν φυγεῖν ἀπὸ τῆς μελλούσης ὀργῆς; Ποιήσατε οὖν καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας. Καὶ μὴ δόξητε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς· πατέρα ἔχομεν τὸν Ἀβραάμ. Λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι δύναται ὁ Θεὸς ἐκ τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ.

Ο Ιωάννης φώναζε τους αμαρτωλούς να πλυθούν στο ποτάμι πριν μετανοήσουν. Ο Ιησούς εμφανίζεται στον Ιωάννη για να βαπτισθεί. Ομολογεί, λοιπόν, ότι είναι κι αυτός αμαρτωλός;

Όχι. Η περίπτωσις του Ιησού είναι μοναδική. Ο Ιησούς βαπτίζεται όπως όλοι οι άλλοι, αλλά για διαφορετικό λόγο. Βαπτιζόμενος μας ξαναθυμίζει ότι αυτή η πράξις του, το ότι δηλαδή κατέβηκε μέσα στα νερά, ήταν λείψανο μιας ανθρωποθυσίας. Οι προχριστιανικοί λαοί συνήθιζαν να φονεύουν έναν από τους εχθρούς τους ή ακόμη και ένα από τ’ αδέλφια τους για εξιλέωση των πεισμωμένων θεών ή για να πάρουν κάποια εξαιρετική χάρη απ’ αυτούς.

Μεταξύ των τρόπων με τους οποίους αυτά τα εξιλαστήρια θύματα σκοτώνονταν, ήταν και ο πνιγμός. Στην Κύπρο, στην Τερακίνια, στη Μασσαλία, πετούσαν κάθε χρόνο στη θάλασσα έναν άνθρωπο που εθεωρείτο έτσι ως σωτήρας των ομοφύλων του. Όποιος, λοιπόν, ρίχνεται στο νερό, πεθαίνει για τη λύτρωση όλων των άλλων και είναι άξιος μιας δευτέρας ζωής. Έτσι το βάπτισμα είναι το σύμβολο του λυτρωτικού θανάτου με την κατάδυση και της αναγεννήσεως με την ανάδυση.

Ο Ιησούς ανεβαίνοντας από τα ύδατα του Ιορδάνη, επρόκειτο ν’ αρχίσει μια καινούργια περίοδο της ζωής του, την πιο σπουδαία. Βαπτιζόμενος, επεκύρωσε την επιθυμία του να πεθάνει, να θυσιασθεί και συγχρόνως τη βεβαιότητα της αναστάσεώς του.

Δεν κατεβαίνει στο νερό για να αποπλυθεί από ρύπους που δεν είχε, αλλά για να φανερώσει ότι αρχίζει η δευτέρα του ζωή και ότι ο θάνατός του δεν θα είναι παρά εφήμερος και διαβατικός όπως οι στιγμές που έμεινε μέσα στα νερά του Ιορδάνη.

Giovanni Papini, Ιστορία του Χριστού, μετάφραση Βασ. Μουστάκη, 7η έκδ., Αθήνα, Αστήρ, 2005.