Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου
(Λουκ. 18, 10-14)
Χθες το ευαγγελικό ανάγνωσμα μας δίδαξε να επιμένουμε στην προσευχή, σήμερα μας διδάσκει την ταπεινοφροσύνη, ή μάλλον την αίσθηση ότι το να εισακουσθούμε δεν αποτελεί δικαίωμά μας.
Δεν θεωρούμε ως αυτονόητο ότι έχουμε δικαίωμα να εισακουσθούμε, αλλά πλησιάζουμε την προσευχή ως ανάξιοι κάθε προσοχής, και επιτρέπουμε στον εαυτό μας την τόλμη που χρειάζεται μόνο για να ανοίξουμε το στόμα και να απευθύνουμε τα λόγια της προσευχής προς τον Θεό, επειδή γνωρίζουμε την άπειρη συγκατάβασή Του προς τη φτώχεια μας.
Μη διανοηθούμε και ότι «εγώ έκανα αυτό κι εκείνο – τώρα κι Εσύ δώσε μου τούτο και το άλλο». Ότι και αν έχουμε κάνει, ας το θεωρούμε ως υποχρέωση. Εάν δεν το είχαμε κάνει θα είμαστε άξιοι τιμωρίας, άρα αυτό που κάναμε δεν αξίζει ανταμοιβή, δεν είναι κάτι τόσο ιδιαίτερο!
Ο Φαρισαίος απαρίθμησε τους λόγους για τους οποίους εδικαιούτο να εισακουστεί και έφυγε από τον Ναό με άδεια χέρια. Όλα αυτά τα καλά τα είχε πραγματοποιήσει. Το κακό είναι ότι τα παρουσίαζε ως κάτι το εξαιρετικό…
Απάλλαξέ μας, Κύριε, από την αμαρτία αυτή του Φαρισαίου! Οι άνθρωποι σπανίως χρησιμοποιούν τα λόγια του Φαρισαίου, του μοιάζουν όμως πάρα πολύ στα αισθήματα της καρδιάς. Γιατί, λοιπόν, η προσευχή των ανθρώπων αυτών είναι τόσο φτωχή; Μα, επειδή αισθάνονται άνετα ενώπιον του Θεού, ακόμη και όταν δεν προσεύχονται.
***
Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς, ἀδελφοί·
ὁ γὰρ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται·
ταπεινωθῶμεν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ,
τελωνικῶς διὰ νηστείας κράζοντες·
Ἱλάσθητι ἡμῖν, ὁ Θεός, τοῖς ἁμαρτωλοῖς.
Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος, Ψωμί για το ταξίδι: Οδοιπορικό Μεγάλης Τεσσαρακοστής, 1η έκδ., Αρμός, Αθήνα, 2012