Γ΄ Κυριακή των Νηστειών

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ τρίτῃ τῶν Νηστειῶν, τὴν προσκύνησιν ἑορτάζομεν τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

Επειδή με την τεσσαρακονθήμερη νηστεία κι εμείς κατά κάποιον τρόπο σταυρωνόμαστε και νιώθουμε μια αίσθηση πικρίας, λόγω του ότι πέφτουμε σε ακηδία και ατονούμε, γι’ αυτό ακριβώς προβάλλεται σήμερα μπροστά μας ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός, σαν αναψυχή και στήριγμά μας, για να μας θυμίσει το πάθος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να μας παρηγορήσει. Αν ο Θεός μας σταυρώθηκε για μας, πόσα πρέπει εμείς να κάνουμε γι’ Αυτόν; Η γιορτή ανακουφίζει τους κόπους μας με την παρουσίαση των δεσποτικών θλίψεων και με την υπενθύμιση και την ελπίδα της δόξας που φέρνει ο Σταυρός. Όπως ο Σωτήρας μας αναβαίνοντας στον Σταυρό δοξάστηκε μέσω του ατιμωτικού εξευτελισμού και της πικρίας που ένιωσε, έτσι πρέπει κι εμείς να κάνουμε για να δοξασθούμε μαζί Του, αν τυχόν μέχρι σήμερα υποφέρουμε κάτι ενοχλητικό.

Κι ακόμη, ας σκεφθούμε τι κάνουν εκείνοι που διανύουν έναν τραχύ και μακρύ δρόμο κι από τον κόπο αποκάμνουν: Αυτοί, αν κατά τύχη βρουν κάπου ένα βαθύσκιωτο δένδρο, αφού καθίσουν από κάτω για λίγο, ξεκουράζονται, και αποκτώντας νέες δυνάμεις διανύουν τον υπόλοιπο δρόμο τους. Έτσι και τώρα στον καιρό της δικής μας πορείας (της νηστείας) και στον κοπιαστικό δρόμο και το πέρασμά της, φυτεύθηκε κατά κάποιον τρόπο στη μέση της από τους αγίους Πατέρες μας ο ζωηφόρος Σταυρός χαρίζοντάς μας άνεση και αναψυχή και κάνοντάς μας τους κουρασμένους δυνατούς κι ανάλαφρους μπροστά στον υπόλοιπο κόπο.

Ή, ας σκεφτούμε πώς ακριβώς γίνεται η εμφάνιση του βασιλιά: Εκεί προπορεύονται οι σημαίες του και τα σκήπτρα, κι ύστερα από λίγο εμφανίζεται κι ο ίδιος χαρούμενος για την νίκη και γεμάτος αγαλλίαση, και ευφραίνονται μαζί του κι οι υπήκοοι. Έτσι κι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, επειδή πρόκειται ύστερα από λίγο να μας δείξει το τρόπαιο της νίκης Του κατά του θανάτου και με δόξα να παρουσιαστεί την ημέρα της Αναστάσεως, γι’ αυτό ακριβώς μας έστειλε πρωτύτερα το σκήπτρο Του, τη βασιλική σημαία, το ζωοποιό Σταυρό. Αυτός ο Σταυρός μας γεμίζει με απέραντη χαρά και αναψυχή και μας προετοιμάζει να υποδεχτούμε σε λίγο τον ίδιο το βασιλιά και να Τον ανευφημίσουμε σαν λαμπρό θριαμβευτή. (…)

Τελικά θα λέγαμε πως η αγία Τεσσαρακοστή μοιάζει με την πικρή πηγή της Μερράς. Όπως εκείνη, έτσι κι αυτή μας γεμίζει πικρία και κόπο με τη νηστεία και την άσκησή της. Όπως ακριβώς, λοιπόν, στη μέση εκείνης της πικρής πηγής ο θείος Μωυσής έβαλε το ξύλο, όπως του υπέδειξε ο Θεός, και γλύκανε τα νερά της και τα έκανε πόσιμα, έτσι τώρα κι ο Θεός που μας οδήγησε μέσα από τη νοητή Ερυθρά θάλασσα (την Τεσσαρακοστή) και το νοητό Φαραώ (τον διάβολο), με το ζωοποιό Ξύλο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού γλυκαίνει την πικρία μας σαν να είμαστε στην έρημο, έως ότου μας οδηγήσει και πάλι στη νοητή Ιερουσαλήμ (στο Πάσχα) με την Ανάστασή Του.

Ακόμη ο Σταυρός λέγεται και Ξύλο (δένδρο) της Ζωής. Εκείνο, βέβαια, το ξύλο ήταν φυτεμένο στη μέση του Παραδείσου της Εδέμ. Γι’ αυτό, λοιπόν, και τώρα οι θεοφόροι Πατέρες μας με πολλή σοφία το σταυρικό ξύλο το φύτεψαν στη μέση της Αγίας Τεσσαρακοστής. Αυτό το έκαναν για να μας υπενθυμίσουν τη λαιμαργία του Αδάμ και ταυτόχρονα για να μας υπογραμμίσουν τη λύτρωση εκείνου (από τις συνέπειες της λαιμαργίας) με το παρόν Ξύλο του Σταυρού. Έτσι, εμείς τώρα πλησιάζοντας αυτό το ξύλο, (το Σταυρό), όχι μόνο δεν πεθαίνουμε, αλλά αντίθετα ζωοποιούμαστε.

Τῇ αὐτοῦ δυνάμει, Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ ἡμᾶς τῶν τοῦ πονηροῦ διαφύλαξον ἐπηρειῶν, καὶ τὰ θεῖά σου Πάθη καὶ τὴν ζωηφόρον Ἀνάστασιν προσκυνῆσαι ἀξίωσον, τὸ τεσσαρακονθήμερον εὐμαρῶς διανύσαντας στάδιον· καὶ ἐλέησον ἡμᾶς ὡς μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.

Ιερομ. Ιερώνυμος Δελημάρης, Τί γιορτάζουμε από το Τριώδιο έως την Πεντηκοστή; Τα συναξάρια του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου σε απλή γλώσσα, 1η έκδ. Αδελφότης Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου, Ναύπακτος, 2001.