Ο ύπνος του θανάτου

Ο θάνατος είναι το αξεπέραστο όριο. Είναι η διάψευση όλων των ανθρώπινων πραγμάτων. Στην εκρηκτικής ωραιότητας ακολουθία της κηδείας, που είναι αριστουργηματική όταν ψέλνεται βυζαντινά, θρηνωδείται η καταστροφή όλων των ανθρωπίνων. Η ομορφιά σβήνει, η νεότητα παρέρχεται, τα πλούτη διασκορπίζονται, η εξουσία συντρίβεται, η δόξα μαραίνεται. Ακόμα και η δικαιοσύνη χάνει το πρόσωπό της: «ἆρα τίς ἐστιν, βασιλεὺς ἢ στρατιώτης, ἢ πλούσιος ἢ πένης, ἢ δίκαιος ἢ ἁμαρτωλός;» θρηνωδεί ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.[1] Σαν όνειρο χάνονται, σαν τη σκιά εξαφανίζονται όλα!

Ας ζήσουμε σήμερα τη συντριβή των μαθητών. Πριν από λίγο είχαμε μαζί μας τον Δάσκαλο, τον ακούγαμε, τον αγαπούσαμε και τον πιστεύαμε κατά το ανθρωπίνως δυνατόν. Τώρα κείτεται νεκρός, άπνους, το σώμα του σφραγίζεται στον τάφο και φυλάσσεται από τους στρατιώτες. «Πῶς, πῶς σιγᾷς νῦν, ούδʾ ὑπανοίγεις στόμα;». Μ’ αυτά τα λόγια βλέπει την Παναγία να θρηνεί σήμερα ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.[2]

Ο Μωυσής είχε μυστικά υποδείξει την ημέρα αυτή γράφοντας στη Γένεση «καὶ εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν» (Γεν. 2, 3). Το Σάββατο ο Θεός ολοκλήρωσε τη δημιουργία του κόσμου και του άνθρώπου. Σάββατο και πάλι ο σαρκωμένος Θεός ολοκλήρωσε την αναδημιουργία του κόσμου και την απαλλαγή του ανθρώπου από τη φθορά και το θάνατο, «διὰ τῆς κατὰ τὸν θάνατον οἰκονομίας».[3]

Δεν είναι εύκολο κανείς να εξηγήσει τα μυστήρια του Θεού και το σχέδιο της σωτηρίας, που ούτε στους αγγέλους δεν αποκαλύφθηκε. Ακόμα και για τα άσαρκα πνευματοφόρα όντα παραμένει ακατανόητο. Σήμερα είναι η ημέρα της σιωπής. Ο Θεός βρίσκεται πέρα από κάθε ανθρώπινο λόγο, «ὑπὲρ πᾶσαν οὐσίαν καὶ γνῶσιν», όπως γράφει ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης.[4]

Η σιωπή είναι πιο εύγλωττη απόψε. Γιατί πώς να εξηγήσεις με λόγια την πραγματικότητα: «ο Θεός στον Άδη». Είναι, λοιπόν, μια πραγματικότητα. Μόνο αυτό μπορούμε να δούμε και να γνωρίσουμε. Είναι η καθαυτό νέα πραγματικότητα, η όντως νέα εποχή.

O Χριστός, αυτή την τελευταία ημέρα του Πάσχα, απεργάζεται για χάρη μας κάτι μεγαλύτερο από τη διδασκαλία του: καλεί τον Αδάμ και όλους όσοι κείτονται στον Άδη, πατέρες και αδερφοί μας, και όλους εμάς τους ζωντανούς νεκρούς, πίσω στη ζωή…

Μπλάθρας Κωνσταντίνος, Δέκα σκαλιά για την Ανάσταση, 1η έκδ., Αθήνα, Μαΐστρος, 2008.

[1] Ιωάννου Δαμασκηνού, Στιχηρά της ακολουθίας των κεκοιμημένων.

[2] Γρηγορίου Θεολόγου, Χριστός Πάσχων, ΒΕΠΕΣ, τόμ. 62, 352, 18.

[3] Δοξαστικό των αίνων του όρθρου του μεγάλου Σαββάτου.

[4] Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί Μυστικής Θεολογίας, κεφ. Α’ §1, εκδόσεις Πολύτυπο 1983, σ. 36.