«Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν…»
Μεγάλη Δευτέρα
Υπάρχει μια εντυπωσιακή αντίθεση ανάμεσα στο «πνεύμα» της Κυριακής των Βαΐων και στο «πνεύμα» της Μεγάλης Δευτέρας. Η πρώτη μάς μιλούσε για την έλευση του Βασιλέως. Η δεύτερη αναφέρεται στην επάνοδο του Υιού του Ανθρώπου, στο τέλος των καιρών. Ενώ όμως η έλευση του Βασιλέως μας στην Ιερουσαλήμ -και στην καρδιά μας, αν το θελήσουμε- είναι εκδήλωση ταπεινοφροσύνης και φιλοστοργίας, η Δευτέρα Παρουσία Του θα έχει τον χαρακτήρα μιας ξαφνικής και βίαιης καταστροφής. Ο Ιησούς, πριν πεθάνει, μας προειδοποιεί πολύ σοβαρά.
Κατά την ακολουθία του «Νυμφίου», μια ειδική πρωινή ακολουθία που τελείται μετά τον Εσπερινό, τα Καθίσματα αναγγέλλουν το Πάθος: «Τὰ Πάθη τὰ σεπτὰ ἡ παροῦσα ἡμέρα, ὡς φῶτα σωστικά ἀνατέλλει τῷ κόσμῳ».
Ας έρθουμε τώρα στην Ακολουθία που προηγείται της Θείας Λειτουργίας των Προηγιασμένων Δώρων, οπότε και διαβάζονται δύο αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη: είναι το πρώτο κεφάλαιο του Βιβλίου της Εξόδου, το οποίο περιγράφει τις ταλαιπωρίες του ισραηλιτικού λαού κατά την αιχμαλωσία στην Αίγυπτο. Είναι πολύ φυσική η επιλογή του κειμένου αυτού, αφού το Βιβλίο της Εξόδου διηγείται την απελευθέρωση των Εβραίων, προτύπωση του δικού μας χριστιανικού Πάσχα. Ακολουθεί η αρχή του Βιβλίου του Ιώβ ο οποίος, μέσα στη μεγάλη του θλίψη, προτυπώνει τον Ιησού. Στη Θεία Λειτουργία το ευαγγελικό ανάγνωσμα επιστρέφει στη Δευτέρα και φοβερά του Χριστού Παρουσία που θα συνοδεύεται από καταστροφές, σκότος, πολέμους και μια τόσο μεγάλη θλίψη «οἵα οὐ γέγονεν ἀπ᾿ ἀρχῆς κόσμου ἕως τοῦ νῦν, οὐδ᾿ οὐ μὴ γένηται». Ένας από τους στίχους του ευαγγελικού αναγνώσματος συνοψίζει όλη τη διδασκαλία της Μεγάλης Δευτέρας:
«Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ φαίνεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται καὶ ἡ παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου».
Lev Gillet (ενός Μοναχού της Ανατολικής Εκκλησίας), Πασχαλινή κατάνυξη, 1η έκδοση, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα, 2009