Η Σαρακοστή μέσα στην άνοιξη

Ο αληθινός χαρακτήρας της μετανοίας θα γίνει σαφέστερος αν σκεφτούμε τρεις χαρακτηριστικές εκφράσεις της μετανοίας στην περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής· κατόπιν, με περισσότερες λεπτομέρειες, θα αναφερθούμε στη μυστηριακή της έκφραση στο μυστήριο της Εξομολογήσεως· και τελικά στην προσωπική της έκφραση, με τη δωρεά των δακρύων. Σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ εμφανής η θετική, φωτεινή φύση της μετανοίας.

Κατ’ αρχάς, όσον αφορά στη Σαρακοστή, ας θυμηθούμε σε ποια εποχή του έτους διαδραματίζεται: ούτε στο φθινόπωρο, μέσα στην ομίχλη και στα πεσμένα φύλλα· ούτε στον χειμώνα, όταν η γη είναι νεκρή και παγωμένη· αλλά στην άνοιξη, όταν λειώνουν οι πάγοι, μεγαλώνουν οι μέρες και ολόκληρη η φύση επιστρέφει στη ζωή. Σύμφωνα με το Τριώδιο:

Ἀνέτειλε τὸ ἔαρ τῆς νηστείας, καὶ τὸ ἄνθος τῆς μετανοίας, ἁγνίσωμεν οὖν ἑαυτοὺς ἀδελφοί, ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ, τῷ φωτοδότῃ ψάλλοντες, εἴπωμεν. Δόξα σοι, μόνε φιλάνθρωπε.

Η περίοδος της Τεσσαρακοστής είναι χρόνος χαράς, όχι αθυμίας: η Νηστεία είναι μια πνευματική άνοιξη, η μετάνοια ένα ανοιχτό λουλούδι, και ο Χριστός μας γίνεται γνωστός την Σαρακοστή ως «Φωτοδότης». Η λύπη που αισθανόμαστε την Σαρακοστή είναι «χαρμολύπη», σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος.

Κάλλιστος Ware, Η εντός ημών βασιλεία, μετάφραση Ιωσήφ Ροηλίδης, 3η έκδ., Αθήνα, Ακρίτας, 2000.