Menu Close

Ἰταλικὴ ἐπίθεσις (28 Ὀκτωβρίου 1940)

Ἰταλικὴ ἐπίθεσις

Τελεσιγραφικὴ διακοίνωσις ἐπιδοθεῖσα ὑπὸ τοῦ Πρεσβευτοῦ τῆς Ἰταλίας εἰς τὸν Πρωθυπουργὸν καὶ Ὑπουργὸν τῶν Ἐξωτερικῶν τὴν 3ην πρωϊνὴν τῆς 28 Ὀκτωβρίου 1940

Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ἠναγκάσθη ἐπανειλημένως νὰ διαπιστώσῃ ὅτι, κατὰ τὴν ἐξέλιξιν τῆς παρούσης συρράξεως, ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις ἔλαβε καὶ ἐτήρησε στάσιν ἡ ὁποία ἀντίκειται ὄχι μόνον πρὸς τὰ ὁμαλὰς σχέσεις εἰρήνης καὶ καλῆς γειτονίας μεταξὺ δύο χωρῶν, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὰ καθωρισμένα καθήκοντα τὰ ἀπορρέοντα διὰ τὴν Ἐλληνικὴν Κυβέρνησιν ἐκ τῆς ἰδιότητος αὐτῆς ὡς οὐδετέρου κράτους.

Κατ᾿ ἐπανάληψιν εὑρέθη ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις εἰς τὴν ἀνάγκην νὰ ἀνακαλέσῃ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν εἰς τὴν ἐκπλήρωσιν τῶν καθηκόντων της καὶ νὰ διαμαρτυρηθῇ ἐναντίον τῆς συστηματικῆς παραβιάσεώς των, παραβιάσεως ἡ ὁποία εἶναι ἐξαιρετικῶς σοβαρά, δεδομένου ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις ἐδέχθη ὅπως ὁ ἀγγλικὸς στόλος χρησιμοποιήσῃ κατὰ τὴν ἐξέλιξιν τῶν πολεμικῶν του ἐπιχειρήσεων τὰ χωρικά της ὕδατα, τὰ παράλιά της καὶ τοὺς λιμένας της, ηὐνόησε τὸν ἀνεφοδιασμὸν τῶν ἐναερίων βρετανικῶν δυνάμεων, ἐπέτρεψε τὴν ὀργάνωσιν εἰς τὸ ἑλληνικὸν ἀρχιπέλαγος μιᾶς ὑπηρεσίας στρατιωτικῶν πληροφοριῶν ἐναντίον τῆς Ἰταλίας. Ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις εἶναι πλήρως ἐν γνώσει τῶν γεγονότων τούτων, τὰ ὁποῖα ὑπήρξαν ἀντικείμενον, ἀπὸ μέρους τῆς Ἰταλίας, διπλωματικῶν διαβημάτων, εἰς τὰ ὁποῖα ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις -ἥτις ἐν τούτοις θὰ ὤφειλε νὰ εἶχεν ἀντίληψιν τῶν σοβαρῶν συνεπειῶν τῆς στάσεῶς της- δὲν ἀπήντησε διὰ τῆς λήψεως οὐδενὸς μέτρου πρὸς προστασίαν τῆς οὐδετερότητός της, ἀλλὰ, τουναντίον, διὰ τῆς ἐντάσεως τῆς δράσεώς της πρὸς ἐνίσχυσιν τῶν ἐνοπλων βρετανικῶν δυνάμεων καὶ τῆς συνεργασίας αὐτῆς μετὰ τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἰταλίας.

Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις κατέχει ἀποδείξεις ὅτι ἡ συνεργασία αὕτη εἶχε προβλεφθῇ καὶ κανονισθῇ ὑπὸ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἀκόμη καὶ διὰ συνεννοήσεων στρατιωτικῆς, ναυτικῆς καὶ ἀεροπορικῆς φύσεως. Ἡ Ἰταλικῆ Κυβέρνησις δὲν ἀναφέρεται μόνον εἰς τὴν βρετανικὴν ἐγγύησιν τὴν ὁποίαν ἡ Ἑλλὰς εἶχε δεχθῇ ὡς τμῆμα ἐνεργείας κατευθυνομένης ἐναντίον τῆς ἀσφαλείας τῆς Ἰταλίας, ἀλλὰ καὶ εἰς τὰς ρητὰς καὶ καθωρισμένας ὑποχρεώσεις, τὰς ἀναληφθείσας ὑπὸ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, ὅπως θέσῃ εἰς τὴν διάθεσιν τῶν Δυνάμεων τῶν εὑρισκομένων εἰς πόλεμον πρὸς τὴν Ἰταλίαν σπουδαίας στρατηγικὰς θέσεις ἐντὸς τοῦ ἑλληνικοῦ ἐδάφους, συμπεριλαμβανομένων ἀεροπορικῶν βάσεων ἐν Θεσσαλίᾳ καὶ Μακεδονίᾳ προοριζομένων δι᾿ ἐπίθεσιν ἐναντίον τοῦ ἀλβανικοῦ ἐδάφους.

Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις δέον σχετικῶς νὰ ὑπενθυμίσῃ εἰς τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν τὰς προκλητικὰς ἐνεργείας τὰς διεξαχθείσας ἔναντι τοῦ ἀλβανικοῦ ἔθνους διὰ τῆς τρομοκρατικῆς πολιτικῆς τὴν ὁποίαν υἱοθέτησεν ἔναντι τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Τσαμουριᾶς καὶ διὰ τῶν ἐμμόνων προσπαθειῶν πρὸς δημιουργίαν ἀνωμαλιῶν ἐκεῖθεν τῶν συνόρων της. Καὶ δι᾿ αὐτὸ τοῦτο τὸ γεγονός εὑρέθη ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις, πλὴν ματαίως, εἰς τὴν ἀνάγκην νὰ ὑπενθυμίσῃ εἰς τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν τὰς ἀναποφεύκτους συνεπείας ἃς παρομοία πολιτικὴ θὰ εἶχεν ὅσον ἀφορᾷ τὴν Ἰταλίαν.

Ἡ Ἰταλία δὲν δύναται νὰ ἀνεχθῇ ἐφεξῆς πάντα ταῦτα. Ἡ οὐδετερότης τῆς Ἑλλάδος ἀπέβη ὁλονὲν καὶ περισσότερον ἁπλῶς καὶ καθαρῶς φαινομενική.

Ἡ εὐθύνη διὰ τὴν κατάστασιν ταύτην ἐπιπίπτει πρωτίστως ἐπὶ τῆς Ἀγγλίας καὶ ἐπὶ τῆς προθέσεώς της ὅπως περιπλέκῃ πάντοτε ἄλλας χώρας εἰς τὸν πόλεμον.

Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις θεωρεῖ ἔκδηλον ὅτι ἡ πολιτικὴ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἔτεινε καὶ τείνει νὰ μεταβάλῃ τὸ ἑλληνικὸν ἔδαφος, ἢ τουλάχιστον νὰ ἐπιτρέψῃ ὅπως τὸ ἑλληνικὸν ἔδαφος μεταβληθῇ εἰς βάσιν πολεμικῆς δράσεως ἐναντίον τῆς Ἰταλίας. Τοῦτο δὲν θὰ ἠδύνατο νὰ ὁδηγήσῃ ἢ εἰς μίαν ἔνοπλον ρῆξιν μεταξὺ τῆς Ἰταλίας καὶ τῆς Ἑλλάδος, ρῆξιν τὴν ὁποίαν ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ἔχει πᾶσαν πρόθεσιν νὰ ἀποφύγῃ.

Ὅθεν, ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις κατέληξεν εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ ζητήσῃ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν -ὡς ἐγγύησιν διὰ τὴν οὐδετερότητα τῆς Ἑλλάδος καὶ ὡς ἐγγύησιν διὰ τὴν ἀσφάλειαν τῆς Ἰταλίας- τὸ δικαίωμα νὰ καταλάβῃ διὰ τῶν ἐνόπλων αὑτῆς δυνάμεων, διὰ τὴν διάρκειαν τῆς σημερινῆς πρὸς τὴν Ἀγγλίαν ρήξεως, ὡρισμένα στρατηγικὰ σημεῖα τοῦ ἑλληνικοῦ ἐδάφους. Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ζητεῖ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν ὅπως μὴ ἐναντιωθῇ εἰς τὴν κατάληψιν ταύτην καὶ ὅπως μὴ παρεμποδίσῃ τὴν ἐλευθέραν διέλευσιν τῶν στρατευμάτων τῶν προοριζομένων νὰ τὴν πραγματοποιήσωσι. Τὰ στρατεύματα ταῦτα δὲν παρουσιάζονται ὡς ἐχθροὶ τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις δὲν προτίθεται ποσῶς, διὰ τῆς προσωρινῆς κατοχῆς στρατηγικῶν τινων σημείων έπιβαλλομένης ὑπὸ τῆς ἀνάγκης τῶν περιστάσεων καὶ ἐχούσης καθαρῶς ἀμυντικὸν χαρακτῆρα, νὰ θίξῃ ὁπωσδήποτε τὴν κυριαρχίαν καὶ τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος.

Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ζητεῖ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν ὅπως δώσῃ αὐθωρεὶ εἰς τὰς στρατιωτικὰς ἀρχὰς τὰς ἀναγκαίας διαταγὰς ἵνα ἡ κατοχὴ αὕτη δυνηθῇ νὰ πραγματοποιηθῆ κατὰ εἰρηνικὸν τρόπον. Ἐὰν τὰ ἰταλικὰ στρατεύματα ἤθελον συναντήσῃ ἀντίστασιν, ἡ ἀντίστασις αὕτη θὰ καμφθῇ διὰ τῶν ὅπλων καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις θὰ ἔφερε τὰς εὐθύνας αἱ ὁποῖαι ἤθελον προκύψῃ ἐκ τούτου.

Ἀθῆναι, τῇ 28 Ὀκτωβρίου 1940/XIX

—————

Ἐγκύκλιος τοῦ Πρωθυπουργοῦ καὶ Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν πρὸς ἁπάσας τὰς Β. Πρεσβείας

28 Ὀκτωβρίου 1940

Τὴν 3ην πρωϊνὴν ὁ Πρεσβευτὴς τῆς Ἰταλίας μοὶ ἐπέδωκε προσωπικῶς διακοίνωσιν διὰ τῆς ὁποίας ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις κατηγορεῖ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν ὡς ὑπομείνασαν τὴν ὑπὸ τοῦ ἀγγλικοῦ στόλου χρησιμοποίησιν, κατὰ τὴν ἐξέλιξιν τῶν πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων, τῶν χωρικῶν αὐτῆς ὑδάτων, τῶν παραλίων της καὶ τῶν λιμένων της, ὡς εὐνοήσασαν τὸν ἀνεφοδιασμὸν τῶν ἐναερίων βρετανικῶν δυνάμεων, ὡς έπιτρέψασαν τὴν ὀργάνωσιν εἰς τὸ ἑλληνικὸν ἀρχιπέλαγος μιᾶς ὑπηρεσίας στρατιωτικῶν πληροφοριῶν ἐναντίον τῆς Ἰταλίας. Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις, λέγει, ὀφείλει νὰ ὑπενθυμίσῃ εἰς τὴν Ἑλληνικὴν Κυβἐρνησιν τὴν προκλητικὴν δρᾶσιν τὴν διεξαγομένην ἔναντι τοῦ ἀλβανικοῦ ἔθνους διὰ τῆς τρομοκρατικῆς πολιτικῆς τὴν ὁποίαν υἱοθἐτησεν ἔναντι τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Τσαμουριᾶς καὶ διὰ τῶν ἐμμόνων προσπαθειῶν πρὸς δημιουργίαν ἀνωμαλιῶν ἐκεῖθεν τῶν συνόρων της. Προσθέτει ὅτι ἡ Ἰταλία δὲν δύναται νὰ ἀνεχθῇ ἐφεξῆς πάντα ταῦτα. Ἡ οὐδετερότης τῆς Ἑλλάδος ἀπέβη ὁλονὲν καὶ περισσότερον ἁπλῶς καὶ καθαρῶς φαινομενική. Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις κατέληξεν ὡς ἐκ τούτου εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ ζητήσῃ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν, ὡς ἐγγύησιν τῆς οὐδετερότητος τῆς Ἑλλάδος καὶ ὡς ἐγγύησιν τῆς ἀσφαλείας τῆς Ἰταλίας, τὸ δικαίωμα νὰ καταλάβῃ διὰ τῶν ἐνόπλων αὑτῆς δυνάμεων καὶ διὰ τὴν διάρκειαν τῆς σημερινῆς συρράξεως μετὰ τῆς Ἀγγλίας ὡρισμένα στρατηγικὰ σημεῖα τοῦ ἑλληνικοῦ ἐδάφους. Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ζητεῖ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν ὅπως μὴ ἐναντιωθῇ εἰς τὴν κατάληψιν ταύτην καὶ μὴ παρεμποδίσῃ τὴν ἐλευθέραν διέλευσιν τῶν στρατευμάτων τῶν προοριζομένων νὰ τὴν πραγματοποιήσωσιν. Ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνησις ζητεῖ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησιν ὅπως δώσῃ αὐθωρεὶ εἰς τὰς στρατιωτικὰς ἀρχὰς τὰς ἀναγκαίας διαταγὰς ἵνα ἡ κατοχὴ αὕτη δυνηθῇ νὰ πραγματοποιηθῆ κατὰ εἰρηνικὸν τρόπον. Ἐὰν τὰ ἰταλικὰ στρατεύματα ἤθελον συναντήσῃ ἀντίστασιν, ἡ ἀντίστασις αὕτη θὰ καμφθῇ διὰ τῶν ὅπλων καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις θὰ ἔφερε τὰς εὐθύνας αἱ ὁποῖαι ἤθελον προκύψῃ ἐκ τούτου.

Ἐπιδίδων τὴν διακοίνωσιν ταύτην ὁ Πρεσβευτὴς τῆς Ἰταλίας μοὶ προσέθηκε προφορικῶς ὅτι αἱ κινήσεις τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων πρὸς εἴσοδον εἰς τὸ ἑλληνικόν ἔδαφος θὰ ἀρχίσωσι τὴν 6ην πρωϊνήν.

Ἀπήντησα εἰς τὸν Πρεσβευτὴν τῆς Ἰταλίας ὅτι ἐθεώρουν τὸ περιεχόμενον τῆς διακοινώσεως ταύτης καὶ τὸν τελεσιγραφικὸν αὐτῆς χαρακτῆρα ὡς κήρυξιν πολέμου τῆς Ἰταλίας κατὰ τῆς Ἑλλάδος.

Προσθέτω πρὸς πληροφορίαν σας ὅτι ἡ Ἑλλὰς θὰ ἀμυνθῇ μὲ ὅλας της τὰς δυνάμεις κατὰ τῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς.

Μεταξᾶς

—————

Ὁ Πρωθυπουργὸς καὶ Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν πρὸς τὸν ἐν Ρώμῃ Πρεσβευτήν

28 Ὀκτωβρίου 1940

Ἡ ὑπὸ τοῦ Πρεσβευτοῦ τῆς Ἰταλίας ἐπίδοσις σήμερον τὴν πρωΐαν διακοινώσεως ζητούσης τὴν ἐλευθέραν εἰς τὸ ἑλληνικὸν ἔδαφος εἴσοδον καὶ τὴν κατάληψιν στρατηγικῶν σημείων, ὑπὸ τὴν ἀπειλὴν τῆς χρησιμοποιήσεως βίας, ἣν ἐπηκολούθησεν ἄμεσος ἐπίθεσις τοῦ ἰταλικοῦ στρατοῦ ἐναντίον τοῦ ἑλληνικοῦ ἐδάφους, ὡς καὶ αἱ σήμερον γενόμεναι κατ᾿ έπανάληψιν ἀεροπορικαὶ ἐπιθέσεις ἐναντίον πόλεων καὶ στρατιωτικῶν βάσεων ἐδημιούργησαν κατάστασιν πολέμου σκοπίμως προκληθεῖσαν παρὰ τῆς Ἰταλίας. Ἡ Ἑλλὰς δὲν ἠθέλησε τὸν πόλεμον αὐτὸν καὶ ἔπραξε τὸ πᾶν διὰ νὰ τὸν ἀποφύγῃ.

Τὰ γεγονότα ταῦτα ὑποχρεοῦσιν ἡμᾶς νὰ σᾶς παρακαλέσωμεν ὅπως, μεταδίδοντες τὰ ἀνωτέρω εἰς τὸν Ὑπουργὸν τῶν Ἐξωτερικῶν, ζητήσητε τὰ διαβατήριά σας.

Ἀπευθυνόμεθα εἰς τὴν Ἑλβετικὴν Κυβέρνησιν παρακαλοῦντες αὐτὴν νὰ ἀναλάβῃ τὴν προστασίαν τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων.

Παρακαλοῦμεν ὅπως καθορίσητε τὴν ἀναχώρησιν ὑμῶν ὡς καὶ τῶν ὑφ᾿ ὑμᾶς Προξένων ἀνεξαρτήτως τῆς ἀπαντήσεως τῆς Ἑλβετικῆς Κυβερνήσεως, ἀφίνοντες, ἐν ἀνάγκῃ, τὴν φύλαξιν τῶν Ἀρχείων εἰς τὸν Ἀρχειοφύλακα τῆς Πρεσβείας.

Μεταξᾶς

—————

Διάγγελμα τοῦ κ. Πρωθυπουργοῦ πρὸς τὸν Ἑλληνικὸν Λαόν

28 Ὀκτωβρίου 1940

Ἡ στιγμὴ ἐπέστη ποὺ θὰ ἀγωνισθῶμεν διὰ τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος, τὴν ἀκεραιότητα καὶ τὴν τιμήν της. Μολονότι ἐτηρήσαμεν τὴν πλέον αὐστηρὰν οὐδετερότητα καὶ ἴσην πρὸς ὅλους, ἡ Ἰταλία μὴ ἀναγνωρίζουσα εἰς ἡμᾶς τὸ δικαίωμα νὰ ζῶμεν ὡς ἐλεύθεροι Ἕλληνες, μοῦ ἐζήτησεν σήμερον τὴν 3ην πρωϊνὴν τὴν παράδοσιν τμημάτων τοῦ ἐθνικοῦ ἐδάφους, κατὰ τὴν ἰδίαν αὑτῆς βούλησιν, καὶ μοῦ ἀνεκοίνωσεν ὅτι, πρὸς κατάληψιν αὐτῶν, ἡ κίνησις τῶν στρατευμάτων της θὰ ἤρχιζε τὴν 6ην πρωϊνήν. Ἀπήντησα εἰς τὸν Ἰταλὸν Πρέσβυν ὅτι θεωρῶ καὶ τὸ αἴτημα αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ καὶ τὸν τρόπον μὲ τὸν ὁποῖον γίνεται τοῦτο ὡς κήρυξιν πολέμου τῆς Ἰταλίας κατὰ τῆς Ἑλλάδος.

Τώρα θὰ ἀποδείξωμεν ἐὰν εἴμεθα ἄξιοι τῶν προγόνων μας καὶ τῆς ἐλευθερίας τὴν ὁποίαν μᾶς ἐξησφάλισαν οἱ προπάτορές μας. Ὅλον τὸ Ἔθνος ἂς ἐγερθῆ σύσσωμον. Ἀγωνισθῆτε διὰ τὴν Πατρίδα, τὰς γυναίκας, τὰ παιδιά σας καὶ τὰς ἱεράς μας παραδόσεις.

Νῦν ὑπὲρ πάντων ὁ ἀγὼν.

Ἰωάννης Μεταξᾶς

—————

Διάγγελμα τῆς Α. Μ. τοῦ Βασιλέως πρὸς τὸν Ἑλληνικὸν Λαόν

Ὁ πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως σᾶς ἀνήγγειλε πρὸ ὀλίγου ὑπὸ ποίους ὅρους ἠναγκάσθημεν νὰ κατέλθωμεν εἰς πόλεμον κατὰ τῆς Ἰταλίας, ἐπιβουλευθείσης τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος.

Κατὰ τὴν μεγάλην αὐτὴν στιγμὴν εἶμαι βέβαιος ὅτι κάθε Ἕλλην καὶ κάθε Ἑλληνὶς θὰ ἐκτελέσωσι τὸ καθῆκον μέχρι τέλους καὶ θὰ φανῶσιν ἀντάξιοι τῆς ἐνδόξου ἡμῶν ἱστορίας.

Μὲ πίστιν εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὰ πεπρωμένα τῆς φυλῆς, τὸ Ἔθνος σύσσωμον καὶ πειθαρχοῦν ὡς εἷς ἄνθρωπος θὰ ἀγωνισθῆ ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν μέχρι τελικῆς νίκης.

Ἐν τοῖς Ἀνακτόροις τῶν Ἀθηνῶν, τῇ 28 Ὀκτωβρίου 1940

Γεώργιος Β.

—————

Πρῶτον πολεμικὸν ἀνακοινωθὲν τοῦ Γενικοῦ Στρατηγείου

28 Ὀκτωβρίου 1940

Αἱ ἰταλικαὶ στρατιωτικαὶ δυνάμεις προσβάλλουν ἀπὸ τῆς 5.30 σήμερον τὰ ἡμέτερα τμήματα προκαλύψεως τῆς ἑλληνοαλβανικῆς μεθορίου.

Αἱ ἡμέτεραι δυνάμεις ἀμύνονται τοῦ πατρίου ἐδάφους.

Η ιταλική επίθεσις κατά της Ελλάδος, Διπλωματικά έγγραφα, Βασιλικόν Υπουργείον των Εξωτερικών, Αθήνα 1940