9/11/2017

Για την αγάπη του Θεού[1]

Αγάπη! Θείο χάρισμα, γιατί ο Θεός είναι αγάπη. Γι’ αυτό και εκείνος που μένει στην αγάπη, μένει στο Θεό και ο Θεός (μένει) σ’ αυτόν. Η αγάπη είναι η αγαθή διάθεση της ψυχής, κατά την οποία αυτή (η ψυχή) δεν προτιμά κανένα άλλο ον από τη γνώση του Θεού. Η αγάπη διδάσκει την τήρηση των θεϊκών εντολών. Ξεκάθαρη απόδειξη της αγάπης για το Θεό η τήρηση των θεϊκών νόμων Του. Η αγάπη προς το Θεό οδηγεί στην τήρηση των εντολών, γιατί αυτές φέρνουν τον άνθρωπο σε θεογνωσία. Αυτός που δέχτηκε το θεϊκό έρωτα περιφρονεί όλα τα γήινα μαζί, περιφρονεί επίσης όλες τις ηδονές του κόσμου. Αδιαφορεί για τον πλούτο και τη δόξα, και το να τιμάται από τους ανθρώπους. Θεωρεί ότι δε διαφέρει καθόλου η βασιλική πορφύρα από ιστούς αράχνης. Παρομοιάζει τους πολυτελείς λίθους με τα πετραδάκια που βρίσκονται κοντά στις όχθες. Δε θεωρεί υπέρτατη ευτυχία την υγεία, ούτε αποκαλεί την αρρώστια συμφορά, ούτε τη φτώχεια δυστυχία ονομάζει, ούτε με βάση τον πλούτο και την πολυτέλεια ορίζει την ευτυχία. Αλλά όλα αυτά ορθώς τα παρομοιάζει με το ρεύμα του ποταμού, που προσπερνά τα δέντρα τα φυτευμένα στις όχθες και δε σταματά για πολύ σε κανένα απ’ αυτά.

Στ’ αλήθεια, η πνευματική αγάπη είναι πόλη οχυρή που δεν μπορεί να κυριευθεί, ούτε να πολιορκηθεί από το διάβολο, ούτε με υπόγειες οδούς, ούτε με υπέργειες· ούτε υποκύπτει στις πολιορκητικές μηχανές του σατανά, γιατί προφυλάσσεται από το Δεσπότη Χριστό.

Όταν μας στεφανώνει το διάδημα της αγάπης, αυτό αρκεί για να δείξει ποιος είναι πιστός μαθητής του Χριστού, όχι μόνο σε μας αλλά και στους απίστους. Γιατί μ’ αυτό θα γνωρίσουν όλοι, λέει, ότι είστε μαθητές μου, εάν αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Επομένως, αυτή είναι η μεγαλύτερη απόδειξη όλων των αποδείξεων, αν βέβαια ο μαθητής αναγνωρίζεται από αυτό. Και αν κάποιοι δημιουργούν χιλιάδες σημεία, αλλά επαναστατούν ο ένας εναντίον του άλλου, θα είναι άξιοι κοροϊδίας απ’ όλους τους άπιστους· όπως ακριβώς και αν δεν κάνουν κανένα θαύμα, αγαπούν όμως ο ένας τον άλλον, θα μένουν για πάντα σεβαστοί σε όλους και κανείς δεν θα μπορεί να τους ακουμπήσει.

Η αγάπη είναι η εικόνα των μαθητών του Κυρίου, ο χαρακτήρας των δούλων του Θεού, το γνώρισμα των Αποστόλων. Όλοι λοιπόν αναγνωρίζονται με αυτό (με το γνώρισμα της αγάπης).

Αγάπη· το εξαιρετικό αγαθό, το υπέρτατο γνώρισμα των μαθητών του Χριστού. Η αγάπη χαρακτηρίζει το Χριστιανισμό και αυτή είναι το σημαντικότερο θαύμα απ’ όλα. Αυτή λοιπόν είναι φύλακας και συνεργός και των υπολοίπων εντολών. Και όπως ακριβώς οι θεμέλιοι λίθοι συγκρατούν τις οικοδομές, έτσι και αυτή προκαλεί την τελειότητα και συνδέει τα μέλη του (εκκλησιαστικού) σώματος. Όταν αυτή είναι παρούσα τα συνέχει όλα, ενώ όταν απουσιάζει διαλύονται ή αποδεικνύονται ψεύτικα και χωρίς περιεχόμενο. Η αγάπη σε καμιά περίπτωση δεν υφίσταται ηθική μείωση. Αυτό σημαίνει ότι ποτέ δεν αστοχεί αλλά κατορθώνει τα πάντα, ή, πράγμα που είναι καλύτερο από αυτό, δε διαλύεται, δε διακόπτεται και ουδέποτε σταματάει, αλλά και στον επερχόμενο αιώνα διατηρείται, ενώ όλα τα άλλα καταργούνται. Δεν αποτυγχάνει τελείως ποτέ, αλλά πάντοτε υπάρχει, σταθερή και απαρασάλευτη, και μένει πάντοτε άτρεπτη. Η αγάπη ποτέ δεν αστοχεί, ακόμα και αν άλλοι φιλονικούν, και αν χαίρονται να πολεμούν, και αν αναζητούν τις πρωτιές· αν ο φθόνος τους εξεγείρει, και αν ξεκινούν πρώτοι να αδικούν, και αν φέρνουν τα πάνω κάτω, ουδέποτε η αγάπη δεν πέφτει από το ύψος της και από την αρετή της.

Ο Θεός που ονομάζεται αγάπη, δεν είναι μια διάθεση αλλά μια ουσία που αγαπάει όσα δημιουργεί και μεριμνά γι’ αυτά. Ο Θεός μας είναι η αγάπη, και ο Θεός, όταν το ακούει αυτό, χαίρεται περισσότερο παρά με οτιδήποτε άλλο.

Η αγάπη του Θεού ξεπερνά με την υπερβολή της οποιαδήποτε άλλη μορφή αγάπης. Όχι μόνο φροντίζει για εμάς εκ των προτέρων, αλλά και μας αγαπά υπερβολικά, και μας ζητάει επιτακτικά έναν έρωτα άπειρο, όχι τον εμπαθή ανθρώπινο, όμως πάρα πολύ θερμό και έντονο και γνήσιο και άφθαρτο, που τίποτε δεν μπορεί να τον σβήσει.

Τι δεν έκανε ο Θεός για μας; Έκανε τον κόσμο φθαρτό, και άφθαρτο τον έκανε για μας. Επέτρεψε στους Προφήτες να ταλαιπωρηθούν εξαιτίας μας, τους έστειλε σε αιχμαλωσία για χάρη μας. Τους άφησε να πέσουν σε καμίνι για μας και να υπομείνουν τα μύρια κακά. Και για χάρη μας έκανε τους Προφήτες, και για μας έκανε τους Αποστόλους, το Μοναχογιό Του τον πρόσφερε σε μας, τιμωρεί το διάβολο για χάρη μας.

Για εμάς ενανθρώπησε: για τη διεφθαρμένη σάρκα ο Λόγος έγινε σάρκα και εγκαταστάθηκε μέσα μας. Μαζί με τους αχάριστους, ο ευεργέτης· κοντά στους αιχμαλώτους, ο απελευθερωτής· κοντά σε αυτούς που κατοικούν στο σκοτάδι, ο ήλιος της δικαιοσύνης· στο σταυρό ο αναμάρτητος, στο θάνατο η ζωή, στον Άδη το φως, η ανάσταση για τους πεσόντες· πνεύμα που μας έκανε υιούς, μοίρασε χαρίσματα, υποσχέθηκε στεφάνους και άλλα πολλά, όσα δεν είναι εύκολο να απαριθμηθούν.

Για εμάς ο Θεός ενανθρώπησε: η διανομή του Αγίου Πνεύματος, η κατάλυση του θανάτου, η ελπίδα της ανάστασης, οι θεϊκές εντολές που ολοκληρώνουν τη ζωή μας, η πορεία προς το Θεό με τη βοήθεια των εντολών, η έτοιμη Βασιλεία των Ουρανών, το στεφάνι της δικαιοσύνης ετοιμασμένο γι’ αυτόν που δε θα αποδράσει από τους πόνους (κόπους) για χάρη της αρετής.

Η αγάπη του Θεού φανέρωσε το Θεό στη γη. Η αγάπη του Θεού έκανε να παραδοθεί υπέρ των εχθρών ο Αγαπημένος Του, υπέρ των μισούντων ο Υιός Του, υπέρ των δούλων ο Κύριος, υπέρ των ανθρώπων ο Θεός, υπέρ των σκλάβων ο ελεύθερος. Και δε στάθηκε μόνο σε αυτό, αλλά μας προσκάλεσε και σε σπουδαιότερα· όχι μόνο μας απάλλαξε από τις προηγούμενες αμαρτίες, αλλά μας υποσχέθηκε και πολύ σπουδαιότερα.

Η αγάπη του Θεού είναι ένδοξη σοφία και θα την προσφέρει σε αυτούς που Τον αγαπούν. Αυτός που αγαπά το Θεό, τηρεί το λόγο Του και ο Θεός τον αγαπά και του αποκαλύπτεται. «Εάν κάποιος με αγαπά, λέει ο Κύριος, θα εφαρμόσει το λόγο μου και ο πατέρας μου θα τον αγαπήσει και θα έρθουμε προς αυτόν και θα φτιάξουμε τόπο διαμονής κοντά του».

Σε αυτούς που αγαπούν το Θεό, όλα συνεργούν για το καλό.

Αν κάποιος αγαπά το Θεό, αυτός αναγνωρίζεται από αυτόν.

Ο Θεός προσφέρει την προσωπική συμμετοχή (κοινωνία) Του σε αυτούς που διατηρούν την αγάπη προς Αυτόν. Η κοινωνία του Θεού είναι ζωή και φως και απόλαυση των αγαθών που υπάρχουν από Αυτόν.

Δεν είναι ο Θεός Θεός όλων, αλλά αυτών που Τον έχουν οικείο τους με την αγάπη. Η αγάπη είναι δεσμός ολοκλήρωσης. Η αγάπη είναι η δημιουργός όλης της αρετής γενικά.

Η αγάπη προς το Θεό γεννιέται από την ειλικρινή πίστη. Αυτός που πιστεύει πραγματικά στο Θεό, δεν ανέχεται ποτέ να την εγκαταλείψει.

Το χορτάρι υπομένει περισσότερο την ορμητική έλευση της φωτιάς, παρά ο διάβολος τη φλόγα της αγάπης. Αυτή είναι πιο ισχυρή από τείχος, πιο στέρεα από το διαμάντι.

Η αγάπη δεν είναι αφηρημένα λόγια, ούτε απλά ένα όνομα, αλλά προστασία και έμπρακτη απόδειξη· παραδείγματος χάριν: α καταργεί κανείς τη φτώχεια του συνανθρώπου, να συμπολεμά την αρρώστια, να τον απαλλάσσει από τους κινδύνους, να συμπαρίσταται στους δυσκολεμένους, να κλαίει μ’ αυτούς που κλαίνε, να χαίρεται μ’ αυτούς που χαίρονται.

Αυτός που αγαπά το Θεό, καθώς έχει την καρδιά του γεμάτη από τη θεϊκή αγάπη, αγαπά τους εχθρούς του, ευλογεί αυτούς που τον καταριούνται, ευεργετεί αυτούς που τον μισούν και προσεύχεται γι’ αυτούς που τον ταλαιπωρούν και τον καταδιώκουν.

Ενέργεια και απόδειξη της ολοκληρωμένης αγάπης προς το Θεό είναι η ευνοϊκή διάθεση προς τον πλησίον. Γιατί αυτός που δεν αγαπά τον αδελφό του, τον οποίο έχει δει, το Θεό, τον οποίο δεν έχει δει, πώς μπορεί να Τον αγαπά; Μέσω αυτού έχουμε γνωρίσει την αγάπη, γιατί Εκείνος κατέθεσε τη ζωή Του για εμάς και εμείς οφείλουμε να καταθέσουμε τις ζωές μας για τους αδελφούς μας.

Η αγάπη καλύπτει το πλήθος των αμαρτιών.

Η αγάπη προσφέρει παρρησία την ημέρα της Κρίσεως.

[1] Περιοδικόν «Αναμόρφωσις», Αθήναι, 1904, αριθ. φύλ. 11, σελ. 82-83.

Άγιος Νεκτάριος, Λόγοι τρεις: Περί αγάπης Θεού. Περί της θείας αγάπης. Περί θείου έρωτος, μετάφραση Πρεσβύτερος Ηλίας Γ. Διακουμάκος, 1η έκδ., Αθήνα, Παρρησία, 2010.