Τα σκηνικά της Γεννήσεως

Διαγγέλματα

Οι μάγοι και οι βοσκοί πήγαν. Οι άλλοι, όλοι εμείς, πότε θα πάμε; Πότε θα προσκυνήσουμε με πίστη το μυστήριο της φάτνης; Τ’ αστέρι της θείας αποκαλύψεως πότε θα το ακολουθήσουμε; Το «Δόξα ἐν ὑψίστοις» πότε θα γίνει το τραγούδι της χαράς μας; Την ειρήνη πότε θα την ζήσουμε; Τη σαρκωμένη Αγάπη ποιοι θα την αποδεχτούν; Τους ουρανούς ανοιγμένους πότε θα τους δούμε; Το «Χριστός γεννάται μέσα μου» ποιος θα το βιώσει;

Ακούμε κάθε χρόνο τα διαγγέλματα των μεγάλων για τις γιορτές.

Μιλάνε για χρόνια πολλά. Τα περιορίζουν στα πολλά, γιατί δεν πιστεύουν στα αιώνια. Τα περιορίζουν στη γη, γιατί δεν πιστεύουν στον Ουρανό και στον Ουράνιο, που για μας έγινε επίγειος.

Μιλάνε για καλές γιορτές, γιατί δεν πιστεύουν στην Εορτή. Δεν στέκουν με θαυμασμό στο σταθμό της Ιστορίας, που ονομάζεται Χριστούγεννα.

Μιλάνε για διακοπές· δεν μιλάνε για τον ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ, που γεννήθηκε για να διακόψουμε τη θανάσιμη σχέση με τη φθορά.

Ακούμε τα διαγγέλματα των ανθρώπων.

Αν ερχόταν σήμερα στη γη ο άγγελος των Χριστουγέννων, όπως ήρθε τότε, δεν θα ’βρισκε κανάλι, για να εκπέμψει τηλεοπτικά το σήμα του Ουρανού και να μεταδώσει το πολυσήμαντο διάγγελμά του: «Ἰδοὺ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον ΣΩΤΗΡ» (Λουκ. β΄ 1-11).

Θα περνούσε από έλεγχο:

– Ποιος είσαι; Ποιος σε στέλνει; Ποιον εκπροσωπείς; Πώς να σε βολέψουμε στο πρόγραμμά μας; Δεν μιλάς για οικονομική βελτίωση· μιλάς για ευαγγελισμό. Δεν μιλάς για τα πρόσωπα της ημέρας· μιλάς για κάποιον Σωτήρα. Επιτέλους, δεν το ’χεις καταλάβεις; Το ’χουμε τονίσει τόσες φορές: Δεν έχουμε ανάγκη από Μεσσίες…

Τρέχουν…

Καλά οι μάγοι και οι βοσκοί! Οι άλλοι πού είναι; Δεν θα πλησιάσουν να δουν το ΓΕΓΟΝΟΣ;

Οι άλλοι; Τρέχουν να κάνουν γιορτές στο Εξωτερικό, μια που το εσωτερικό της ψυχής τους είναι άδειο, χωρίς πίστη και βέβαιη ελπίδα.

Τρέχουν στους δρόμους, να τους ματώσουν και φέτος, μια που δεν πίστεψαν στα λευκά Χριστούγεννα.

Ο κόσμος τρέχει να βρει την άπιαστη χαρά, μια που δεν άγγιξε τη χειροπιαστή χαρά.

Ο Χριστός είναι η χαρά. Προτού να σαρκωθεί και να γεννηθεί ως άνθρωπος, ήταν ο αναφής Θεός. Ερχόμενος στον κόσμο, ψηλαφάται. Είναι η πιο χειροπιαστή πραγματικότητα.

Η Γέννησις του Χριστού είναι το σπουδαιότερο έργο της θείας παντοδυναμίας και αγάπης. Ο ευαγγελιστής Λουκάς, ανοίγοντας την αυλαία του έργου, που σκηνοθέτησε η ευδοκία του Θεού, μας το παρουσιάζει. Είναι η παράστασις με τα πέντε σκηνικά.

Η απογραφή

Το πρώτο σκηνικό:

Η απογραφή. Για να γεννηθεί ο Ιησούς, χρειάστηκε ταξίδι. Η Παρθένος, μετακόμισε εκτάκτως απ’ τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ. Η μετακόμισις επιβάλλεται απ’ την απογραφή της επίγειας βασιλείας.

Είχε προηγηθεί το άλλο, το ανεξιχνίαστο ταξίδι. Απ’ τον Ουρανό ο Θεός Λόγος ταξίδεψε στη γη. Σκοπός Του να σώσει τον άνθρωπο και να εγκαθιδρύσει τη νέα βασιλεία. Οι άνθρωποι καλούνται να γίνουν πολίτες της νέας Βασιλείας, «συμπολῖται τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ» (Εφες. β΄ 19).

Η απογραφή του τότε κρατικού φορέα ήταν πρωτόγνωρη. «Αὕτη ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο» (Λουκ. β΄ 2).

Είναι η απογραφή της υπογραφής. Η σάρκωσις του Υιού είναι η υπογραφή της αγάπης του Θεού. Υπογράφεται η απόφασις, να γίνει ο Μονογενής Υιός ανθρωποπολίτης, για να γίνουν οι άνθρωποι ουρανοπολίτες. «Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ιωάν. γ΄ 16).

Είναι η πρώτη απογραφή για την καταμέτρηση των ανθρώπων. Έλειπε κάποιος, γι’ αυτό και δεν μπορούσαν να μετρηθούν. Έλειπε ο όντως Άνθρωπος· ο Θεάνθρωπος.

Πρώτη φορά στον κατάλογο των ανθρώπων συγκαταλέγεται και ο Θεός «ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Β΄ Κορ. β΄ 10). Καταγράφονται τα στοιχεία της ταυτότητάς Του. Μιλώντας για την απογραφή εκείνη η Αγία Γραφή, διασώζει όλα τα στοιχεία του Ιωσήφ και της Παρθένου Μαρίας. «Ἀνέβη ᾿Ιωσὴφ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐκ πόλεως Ναζαρὲτ εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν εἰς πόλιν Δαυΐδ, ἥτις καλεῖται Βηθλεέμ, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυΐδ, ἀπογράψασθαι σὺν Μαριὰμ τῇ μεμνηστευμένῃ αὐτῷ γυναικί, οὔσῃ ἐγκύῳ» (Λουκ. β΄ 4-5).

• Ιωσήφ, το όνομα.
• Γαλιλαία, η καταγωγή.
• Ιουδαία, ο προορισμός.
• Πιστός στο Μωσαϊκό Νόμο, το θρήσκευμα.
• Μαρία, η μνηστή του…

Δεν έχει να κρύψει τίποτε ο θεός, ούτε ο άνθρωπος του Θεού. Όλα τα προσωπικά του δεδομένα είναι φανερά.

Είναι η απογραφή της διαγραφής. Απεγράφη ο Θεός. Διεγράφη η αμαρτία. Οι αμαρτίες μας είναι όλες καταγεγραμμένες· καταχωρημένες στη μνήμη του παντογνώστου Κυρίου. Έρχεται, λοιπόν, η μεγάλη ώρα της αγάπης, όπου τα γραμμένα διαγράφονται. Ο Θεός θέλησε να διαγράψει τις αμαρτίες όλου του κόσμου, να παραγράψει τα αδικήματα, τα πλημμελήματα, τα εγκλήματα.

Ιησούς! Τούτο κατ’ ουσίαν σημαίνει: Εγγραφή του Θεού στα μητρώα της γης και διαγραφή του ανθρώπου απ’ τα μητρώα της κολάσεως!

Το περιβάλλον της Γεννήσεως

Το δεύτερο σκηνικό:

Το περιβάλλον της Γεννήσεως. Δυο ήρθαν στη Βηθλεέμ, τρεις απογράφονται.

Μόλις έφτασε ο Ιωσήφ και η Παρθένος στη Βηθλεέμ, γεννήθηκε ο Χριστός.

Πού γεννήθηκε; Συνηθίσαμε τη φάτνη ως τόπο της Γεννήσεως. Κι όμως γεννήθηκε κάτω από ακόμα πιο άθλιες συνθήκες ο Υιός της Παρθένου. Γεννήθηκε στο δρόμο και ανακλίθηκε στη φάτνη. «Ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἐκεῖ ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ τεκεῖν αὐτήν. Καὶ ἔτεκε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον» (Λουκ. β΄ 6).

Πότε γεννήθηκε ο Χριστός; «Ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι». «Ὁ ἄχρονος Θεὸς καταβέβηκε καὶ ἐν τῇ Περθένῳ κατῴκησεν». Λειτούργησε με ακρίβεια το ρολόι του χρόνου. Βλέπουμε το «πλήρωμα τοῦ χρόνου» για τη σάρκωση (Γαλ. δ΄ 4). Βλέπουμε συγκεκριμένο χρόνο για τη σύλληψη. Πλήρωμα χρόνου για την κυοφορία.

Και μέσα στις καρδιές των ανθρώπων γεννιέται ο Χριστός, σαν έρθει ο κατάλληλος χρόνος. Όταν συλλάβουμε με πίστη το μυστήριο, όταν κυοφορηθεί μέσα μας η αλήθεια για το Χριστό.

Πώς περιτυλίχθηκε ο Χριστός, όταν γεννήθηκε; «Ἐσπαργάνωσεν αὐτόν» (Λουκ. β΄ 7). Σπάργανα: Το πιο φτωχικό περιτύλιγμα, ότι πρόχειρο διέθετε η Παρθένος. Υπήρχαν βέβαια και τα πλούσια σπάργανα: Ήταν η θερμή αγκαλιά της παναγίας Μητέρας.

Ιησούς, ο σπαργανωμένος Θεός. Σπαργανώθηκε η Θεότητα. Περιτυλίχθηκε με «τὴς σαρκὸς τὴν περιβολήν». Περιεβλήθη με σάρκα «ὁ περιβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον».

Σπάργανα: Είναι και η δική μας πίστις. Μ’ αυτήν υποδεχόμαστε και περιβάλλουμε τη μορφή του σαρκωμένου Θεού.

Πού αναπαύτηκε ο γεννηθείς Υιός της Παρθένου; Στη φάτνη των αλόγων ζώων. «Καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι» (Λουκ. β΄ 7). Εκείνος, που «ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη», ανεκλίθη μέσα στη φάτνη του σπηλαίου.

Η αγάπη του Θεού έκανε κλίση 180° εν ταπεινώσει, διότι ο άνθρωπος πριν είχε κάνει κλίση 180° εν αμαρτίαις.

Έκλινε με τη σάρκωσή Του στο προσκέφαλό μας, για να κλείσει τις πληγές μας. Για να κλείσει το βάραθρο του άδη και την καταβόθρα του θανάτου.

Φιλοξενήθηκε στη φάτνη ο Θεάνθρωπος, γιατί οι άνθρωποι δεν Του πρόσφεραν κανέναν τόπο.

Η αλογία των παθών κυριαρχούσε. Γι’ αυτό και ανάμεσα σε άλογα ζώα φιλοξενείται ο Λόγος, για να μας πάρει απ’ την αλογία, απ’ το παράλογο της αμαρτίας, και να μας ανυψώσει στο υπέρλογο της θεώσεως.

Όταν ο Θεός θέλησε να βρει κατάλυμα για τη σάρκωση του Υιού Του, διάλεξε το καθαρότερο πανδοχείο· την Παρθένο Μαρία.

Όταν απ’ τους ανθρώπους ζήτησε κατάλυμα, εκείνοι δεν Του παρεχώρησαν, έστω και στοιχειώδες, ανθρώπινο κατάλυμα. Η ανθρώπινη αδιαφορία και σκληρότητα εξώθησε το Χριστό στο στάβλο. Άλλωστε, η ίδια σκληρότητα αργότερα θα Τον ανέβαζε στο σταυρό.

Για όλους υπάρχει κατάλυμα. Για το Χριστό μόνο δεν υπάρχει. Δε χωράει ο Χριστός στο δικό μας τόπο. Ου-τόπος για το Χριστό. Ου-τοπία ο Χριστός! Είναι ο Αχώρητος και για τη μεγαλοσύνη και για τη μικρότητα.

Η μεγαλοσύνη καθιστά το Χριστό, ως Θεό, Αχώρητο. Και όμως ο «Ἀχώρητος παντὶ ἐχωρήθη ἐν γαστρί». Χώρεσε στην παρθενική ύπαρξη της αγίας Μητέρας. Χώρεσε στον πεπερασμένο πλανήτη μας ο Άπειρος Θεός. Χωράει στο άγιο Ποτήριο ο Ασύλληπτος Κύριος. Χωράει στην ανθρώπινη καρδιά ο Αδιάστατος.

Και η μικρότητα όμως του ανθρώπου καθιστά το Χριστό Αχώρητο. Μικροί άνθρωποι! Πώς να νιώσουν την αξία του Χριστού, για να τον υποδεχτούν;

Όταν η οικουμένη δεχτεί το Χριστό, όταν ο κόσμος γεμίσει από Χριστό, τότε θα γεμίσει αγάπη. Θα γεμίσει παιδιά. Θα γεμίσει ελπίδα. Θα γεμίσει φως. Θα γίνει η αληθινή παγκοσμιοποίησις.

Δελτίο ειδήσεων

Το τρίτο σκηνικό:

Το δελτίο ειδήσεων. Έκτακτη επικαιρότητα!

Οι άγγελοι, που στην Παλαιά Διαθήκη μετέφεραν το μήνυμα του Θεού, ήσαν οι προάγγελοι. Ο άγγελος Κυρίου, που εμφανίστηκε στους ποιμένες της Βηθλεέμ, ήταν ο ευάγγελος του γεγονότος.

Όταν επίσημο πρόσωπο πρόκειται να προβεί σε διάγγελμα, ανάβουν τα φώτα. Πέφτουν οι προβολείς. Γίνεται το πρόσωπο της δημοσιότητας.

Ο Ουρανός έθεσε τη νύχτα της Γεννήσεως σε λειτουργία τους προβολείς του. Ήχος ουράνιος και φως άκτιστο για τους πρώτους δέκτες του μεγάλου Μηνύματος. «Περιέλαμψεν αὐτοὺς δόξα Κυρίου» (Λουκ. β΄ 9).

Γιατί ποιμένες διάλεξε ο Θεός ως πρώτους δέκτες της χάριτος; Αυτοί ειδικά οι ποιμένες «ἧσαν ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν» (Λουκ. β΄ 8).

Ο κόσμος κοιμόταν. Αυτοί αγρυπνούσαν. Άλλοι ποιμένες ήσαν παραδομένοι στον ύπνο. Αδιαφορούσαν για τα λογικά πρόβατα (Ματθ. θ΄ 36). Οι ποιμένες του Ισραήλ αδιαφορούσαν. Και μόνο; Καλοπερνούσαν. Οι ποιμένες όμως της Βηθλεέμ αγραυλούσαν. Υπέφεραν την ταλαιπωρία της κρύας νύχτας. Φύλαγαν τα πρόβατα, γιατί τ’ αγαπούσαν. Πρόσεχαν να μη χαθεί κάποιο πρόβατο.

Γιατί φοβήθηκαν; Λέει ο ευαγγελιστής, ότι «ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν» (Λουκ. β΄ 9). Όταν βλέπεις τον Ήλιο ν’ αγγίζει τη γη, μπορεί να μη τρομάξεις; Όταν βλέπεις την έκρηξη ηφαιστείου, μπορεί να μη φοβηθείς;

Χριστούγεννα! Έκρηξις της αγάπης του Θεού. Όχι για να κάψει, αλλά για να σώσει τον κόσμο.

Ο φόβος για τη χαρά. Αλλεπάλληλα τα αισθήματά μας. Φόβος για τις αμαρτίες και την αναξιότητά μας. Χαρά για τη σωτηρία. Ολόκληρο το Ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης συνοψίζεται στο περιεκτικότατο διάγγελμα του αγγέλου:

«Ἰδοὺ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην,
ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ,
ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ».

Λίγες λέξεις! Υπογραμμίζουν όμως την ιστορικότητα, τη μεσσιανικότητα και τη διαχρονικότητα του Γεγονότος.

«Σήμερον». Χρονικά ο Χριστός είναι ο Θεάνθρωπος του σήμερα, του παρόντος, του τώρα, του πάντοτε. Είναι το «σήμερον», που επαναλαμβάνεται για κάθε άνθρωπο, που υποδέχεται τον Ιησού Χριστό στην αγκάλη της πίστεως. Σήμερα, όχι αύριο. Χωρίς αναβολή ας σπεύσουμε με τους βοσκούς, να προσκυνήσουμε το Γεγονός.

«Σωτήρ». Ο Χριστός είναι ο Μεσσίας, ο Λυτρωτής των αμαρτωλών.

«Εὑρήσετε βρέφος». Ιστορικό το Γεγονός. Βρίσκεται, βιώνεται.

Θα βρείτε το Θεό ως βρέφος. «Εὑρήσετε βρέφος». Θα το βρούμε το Βρέφος; Αν βρούμε βρέφη. Χάνονται σήμερα τα βρέφη. Φονεύονται. Πώς χωρίς βρέφη να γιορτάσουμε τη γιορτή του Βρέφους, τα Χριστούγεννα;

Συμμετοχή του ουρανού

Το τέταρτο σκηνικό:

Η συμμετοχή του Ουρανού. Ουρανός και γη συναποτελούν τα Χριστούγεννα. Θεός και άνθρωπος ενώνονται, για να εμφανιστεί ο Θεάνθρωπος.

Η γη έχει τους δικούς της δορυφόρους.

Και ο ουρανός έχει τους δικούς του δορυφόρους. Είναι οι άγγελοι. Έρχεται ο Χριστός «ταῖς ἀγγελικαῖς ἀοράτως (καὶ ὁρατῶς) δορυφορούμενος τάξεσι».

Δεν τελείται λειτουργία χωρίς Χερουβικό. Πολύ περισσότερο κατά την πρώτη λειτουργία της Αγάπης του Θεού, που τελέστηκε στην αγία Τράπεζα του σπηλαίου, στη φάτνη, ακούγεται ο Χερουβικός, ο Αγγελικός ύμνος. «Δόξα ἐνα ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. β΄ 14).

Επίσκεψις

Το πέμπτο σκηνικό:

Η επίσκεψις. Πάμε να βρούμε, να επισκεφτούμε το Χριστό, το σαρκωμένο Θεό. Όχι βέβαια στην τοπική Βηθλεέμ. Δεν υπάρχει μαγικός τρόπος. Υπάρχει ευλογημένος τρόπος. Στην απόφαση των ποιμένων, «Διέλθωμεν δὴ ἕως Βηθλεὲμ καὶ ἴδωμεν τὸ ρῆμα τοῦτο τὸ γεγονός, ὃ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν ἡμῖν» (Λουκ. β΄ 15), η λέξη «κλειδί» είναι το «διέλθωμεν».

Μια φορά διερχόμαστε απ’ τη ζωή αυτή. Αν ο σημαντικός σταθμός της πορείας μας είναι τα Χριστούγεννα, η προσκύνησις και η βίωσις του μυστηρίου της εν Χριστώ σωτηρίας, τότε θα διέλθουμε απ’ τη γη, για να καταλήξουμε στη Βασιλεία την ουράνιο.

«Διέλθωμεν»! Αυτό σημαίνει:

«Κατέλθωμεν»! Να κατέβουμε απ’ τη λογική μας στην πίστη· απ’ την υπερηφάνεια στην ταπείνωση.

«Παρέλθωμεν»! Να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και προ παντός τα αμαρτωλά μας πάθη.

«Προσέλθωμεν»! Να προσεγγίσουμε με αγάπη τη σαρκωμένη ΑΓΑΠΗ. Να προσλάβουμε Εκείνον, που μας προσέλαβε. Να κοινωνήσουμε με καθαρή ψυχή Εκείνον, που έγινε «κοινωνός» της ανθρωπίνης φύσεως.

«Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν Χριστῷ, τῶ βασιλεῖ καὶ Θεῷ ἡμῶν».

Αρχιμανδρίτου Δανιήλ Αεράκη, Χριστούγεννα, έκδ. ιδιωτική, Αθήνα, Δεκέμβριος 2006