Σταυροπροσκύνηση: Η ελευθερία της συγνώμης (ΙΙ)
Σήμερα, μαζί με τις Γραφές ομολογούμε ότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι Βασιλεύς, Προφήτης και Αρχιερεύς όλης της Κτίσεως.[1] Και ο Κύριος μας είπε ότι στη Χριστιανική Εκκλησία και Βασιλεία, ο Βασιλεύς δεν είναι εκείνος που εξουσιάζει τους άλλους για να αποσπάσει από αυτούς, ασφυκτικά και τυραννικά, την υπακοή τους, αλλά είναι Εκείνος που τους υπηρετεί και δίνει τη ζωή Του γι’αυτούς. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας διδάσκει ότι ο καθένας μπορεί να διοικεί, αλλά μόνον ο βασιλιάς δίνει τη ζωή του για το λαό του, επειδή ταυτίζεται τόσο με αυτόν, ώστε μοναδικός σκοπός του, μοναδικός λόγος της ύπαρξης και της ζωής του είναι να τον υπηρετεί με τη ζωή και, αν χρειαστεί, και με τον θάνατό του.
Τιμώντας τον Τίμιο Σταυρό συνειδητοποιούμε με νέο σθένος, αντιλαμβανόμαστε με νέο βάθος τι σημαίνει η Βασιλεία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Σημαίνει ότι μας αγαπά τόσο απόλυτα και ολοκληρωτικά και τόσο ανεπιφύλακτα, ώστε ξεχνά τον Εαυτό Του μέχρι σημείου να υπάρχει, να ζει και να πεθαίνει για μας και μαζί με μας. Ξεχνά τον Εαυτό Του σε τέτοιο βαθμό και ταυτίζεται με μας με τέτοιο τρόπο, ώστε η ανθρώπινη φύση Του δέχεται να χάσει την αίσθηση ότι είναι ένα με το Θεό, με την πηγή της αιώνιας ζωής (ουσιαστικά δηλαδή με την αιώνια ζωή μέσα Του) και να γίνει ένα με τη δική μας θνητότητα, με τη δική μας νεκρότητα. Αυτή ακριβώς η αγάπη κάνει τον Κύριο μας Ιησού Χριστό άξιο βασιλέα μας και αυτό κάνει «πᾶν γόνυ» να κάμπτεται ενώπιον της Βασιλείας Του.
Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, Αυτός είναι και ο Μέγας Αρχιερεύς της κτίσεως. Οι αρχιερείς του ειδωλολατρικού κόσμου καθώς και οι Αρχιερείς του Ισραήλ προσέφεραν ως θυσία θύματα με τα οποία ταυτίζονταν μόνο μεταφορικά και συμβολικά, στα πλαίσια κάποιου τελετουργικού. Ο Κύριος μας προσέφερε ως θύμα τον ίδιο τον Εαυτό Του, μ’ όλο που δεν υπήρχε σ’ Αυτόν τίποτα που να Τον καταδικάζει στον θάνατο που εκούσια αποδέχτηκε. Δε λέει άλλωστε στην Αρχιερατική Του προσευχή «ἔρχεται γὰρ ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων καὶ ἐν ἐμοὶ οὐκ ἔχει οὐδέν»; Τίποτα από τα του Χριστού δεν ανήκει στο βασίλειο του κακού και του θανάτου. Και στον Πατέρα Του λέει ότι για χάρη τους «ἁγιάζω ἐμαυτόν», προσφέρω δηλαδή τον εαυτό μου ως αγιαστική θυσία για το λαό μου. Ο Αρχιερεύς λοιπόν που προσφέρει τον εαυτό Του, απελευθερώνει όλα τα άλλα πλάσματα από τη φρίκη της αιματηρής προσφοράς, αλλά τα αντιμετωπίζει με ένα μεγαλείο, ένα βάθος θείας αγάπης, την οποία διαφορετικά δε θα μπορούσαμε καν να βυθομετρήσουμε: ζωή που δέχεται να τερματιστεί, φως που δέχεται να το σβήσουν, αιωνιότητα που δέχεται να πεθάνει για να ακυρώσει τη θνητότητα ενός πεσμένου κόσμου.
Και γι’ αυτό εν τέλει ο Λόγος του Θεού μπορεί να μας μιλήσει ως Προφήτης. Προφήτης δεν είναι αυτός που μπορεί να προείπει το μέλλον· Προφήτης είναι αυτός που μιλά για τον Θεό. Κάποιος από τους αρχαίους προφήτες λέει ότι με τον προφήτη ο Θεός μοιράζεται τη σκέψη Του. Ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού, η τέλεια εικόνα της θείας αγάπης, είναι Εκείνος ο οποίος όχι μόνον μιλά για τον Θεό, αλλά ενεργεί, απεικονίζει στη ζωή και στον θάνατό Του την αγάπη του Θεού, τη θυσιαστική, την απόλυτη, την τέλεια, την προσφερόμενη…
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν, η Εορτή του Σταυρού αποτελεί ένα τέτοιο θάμβος για την εμπειρία της Εκκλησίας. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να γευθούμε τι ακριβώς σήμαινε γι’ Αυτόν το να πεθάνει πάνω στο Σταυρό· ούτε καν ο δικός μας θάνατος θα μπορέσει να μας αποκαλύψει πώς ήταν ο δικός Του θάνατος – πως μπόρεσε η Αθανασία να πεθάνει; Κάτι μπορούμε όμως να μάθουμε, κάτι μπορούμε να ανακαλύψουμε εάν, μέσα από μία τολμηρή και ολόψυχη συνάντησή μας με τη ζωή, με τη διδασκαλία, με τους τρόπους του Χριστού, μετάσχουμε βαθύτερα και πληρέστερα σ’ Αυτόν. Κι αυτό γίνεται με το να μάθουμε να αγαπάμε με έναν τρόπο που όλο και περισσότερο προσομοιάζει στη θεία αγάπη, και να ανακαλύπτουμε σ’ αυτή τις ιδιότητες εκείνες δια των οποίων ο θάνατος συνδέεται με το απόλυτο και τέλειο παραμέρισμα του εαυτού μας, με τη νίκη της αγάπης, της Αναστάσεως και της αιώνιας ζωής.
[1] Ομιλία που εκφωνήθηκε στις 23 Μαρτίου του 1984
Anthony Bloom, Στο φως της κρίσης του Θεού: Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση, 1η έκδοση, εκδ. Εν πλω, Αθήνα, 2009