Μαρία η Αιγυπτία – Η κλειστή πόρτα της ψυχής μας (ΙΙ)

Την πέμπτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής θυμόμαστε την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, και είναι πολλά αυτά που μας διδάσκει και που τα έχουμε ανάγκη.[1] Ήταν αμαρτωλή, δημόσια γνωστή, πειρασμός και σκάνδαλο για τους άνδρες. Πώς έφθασε σ’ αυτό το σημείο, δεν το ξέρουμε. Ποτέ δεν θα μάθουμε πως έγινε πόρνη, αν το κακό ήταν μέσα της, αν την αποπλάνησαν ή τη βίασαν… Αυτό που σίγουρα γνωρίζουμε είναι ότι μία μέρα ήρθε σ’ ένα ναό της Μητέρας του Θεού -η οποία αντιπροσωπεύει την απόλυτη ακεραιότητα- και ξαφνικά ένιωσε ότι δεν μπορούσε να προχωρήσει μέσα. Ας μη φανταστούμε κάποια θαυμαστή εξωτερική δύναμη να την εμποδίζει να διαβεί το κατώφλι· το πιθανότερο -το βέβαιο- είναι ότι η δύναμη ερχόταν από μέσα της. Ένιωθε τον χώρο τόσο ιερό, και το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεότοκου τόσο άγιο ώστε, πώς να τολμήσει να εισέλθει στον τόπο της παρουσίας Της και να σταθεί στα κράσπεδα του ναού;

Αυτό της ήταν αρκετό για να συνειδητοποιήσει το σκοτεινό της παρελθόν αλλά και το γεγονός ότι μόνος ένας τρόπος υπήρχε για να βγει από αυτό: να αποτινάξει το κακό και να αρχίσει μία νέα ζωή. Δεν πήγε να ζητήσει συμβουλές, δεν πήγε να εξομολογηθεί· αναχώρησε έξω από την πόλη, στην ερημιά, στην καψαλισμένη έρημο όπου δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά άμμος και καύσωνας και πείνα και απελπιστική μοναξιά.

Αυτό μας διδάσκει κάτι πολύ μεγάλο. Όπως πολύ συχνά έλεγε ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ στους επισκέπτες του, η διαφορά ανάμεσα σ’ έναν αμαρτωλό που είναι χαμένος και σ’ έναν αμαρτωλό που βρίσκει τον δρόμο της σωτηρίας έγκειται μόνο στην απόφαση. Η χάρη του Θεού είναι πάντα εκεί, λείπει όμως η δική μας ανταπόκριση. Η Μαρία ανταποκρίθηκε! Συνειδητοποίησε με φρίκη την κατάστασή της, είπε το δικό της ναι στην αγιότητα, στη χάρη, στην πληρότητα της Μητέρας του Θεού, και τίποτε, μα τίποτε, δεν ήταν ικανό πια να αντισταθεί στην απόφασή της να αλλάξει ζωή.

Χρόνο με τον χρόνο, με νηστεία και προσευχή, μέσα στην ανυπόφορη ζέστη, στην καταθλιπτική μοναξιά της ερήμου πολέμησε όλο το κακό που είχε σωρεύσει στην ψυχή της – επειδή δεν είναι αρκετό να συνειδητοποιήσουμε το κακό, δεν αρκεί ούτε και η απόρριψή του με μια απλή πράξη θέλησης. Το κακό είναι παρόν στις αναμνήσεις μας, στις επιθυμίες μας, στην αδυναμία μας, στη σήψη που φέρνει μαζί του. Έπρεπε να μάχεται μια ολόκληρη ζωή, αλλά στο τέλος αυτής της ζωής είχε νικήσει. Είχε όντως αγωνιστεί τον καλόν αγώνα, είχε εξαλείψει κάθε κηλίδα, μπορούσε να εισέλθει στον χώρο του Θεού: όχι σε μια εκκλησία, όχι σ’ ένα τόπο, αλλά στην αιωνιότητα.

Πολλά μπορεί να μας διδάξει: Οι χώροι στους οποίους τόσο ελεύθερα κινούμαστε (η εκκλησία, η δημιουργία του Θεού, που παρέμεινε καθαρή από το κακό παρά την εξαιτίας μας υποδούλωση και υποταγή της σ’ αυτό) είναι τόσο άγιοι, που εμείς δεν έχουμε θέση εκεί μέσα. Μόνο αν κάποια μέρα το συνειδητοποιήσουμε αυτό, τότε ίσως να θελήσουμε, ανταποκρινόμενοι με συναίσθηση, να αποστραφούμε με φρίκη τον εαυτό μας, και με αυστηρή αποφασιστικότητα να στραφούμε εναντίον του. Τότε μόνο θα μπορέσουμε να πούμε ότι ακολουθούμε το παράδειγμά της.

Το παράδειγμα της Οσίας μας προσφέρεται ως επιστέγασμα αυτής της άνοιξης της ζωής που είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Πριν από μια εβδομάδα ακούσαμε τη διδασκαλία και την πρόσκληση του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, ο οποίος έστησε για χατήρι μας μια ολόκληρη σκάλα τελειότητας για να υπερβούμε το κακό και να πλησιάσουμε το αγαθό. Και σήμερα βλέπουμε κάποιαν που από το έρεβος του κακού ανέβηκε στα ύψη της αγιότητας, και όπως ψάλλουμε και στον Κανόνα του Αγίου Ανδρέου Κρήτης, «μάθε, ψυχή, πῶς δύναται Θεός, λεπρωθέντα βίον λευκᾶναι καί καθᾶραι· καί μή ἀπογνῷς σεαυτήν, κἄν ἐλεπρώθης». Ας πάρουμε λοιπόν από την Οσία καινούριο θάρρος, καινούρια ελπίδα, όντως καινούρια χαρά, αλλά και ας δούμε την πρόκληση, την κλήση, διότι ματαίως ψάλλουμε τα εγκώμια των αγίων αν δεν μαθαίνουμε από αυτούς και δεν αμιλλώμαστε με αυτούς.

[1] Ομιλία που εκφωνήθηκε στην 1 Απριλίου του 1990.

Anthony Bloom, Στο φως της κρίσης του Θεού: Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση, 1η έκδοση, εκδ. Εν πλω, Αθήνα, 2009