Συναξαριστής 9ης Δεκεμβρίου
Τῷ αὐτῷ μηνὶ Θ΄, ἡ Σύλληψις τῆς Ἁγίας Ἄννης, Μητρὸς τῆς Ὑπεραγίας ἡμῶν Θεοτόκου.
Οὐχ ὥσπερ Εὖα καὶ σὺ τίκτεις ἐν λύπαις.
Χαρὰν γὰρ ἔνδον Ἄννα κοιλίας φέρεις.
Τῇ δ᾿ ἐνάτῃ Μαρίην Θεομήτορα σύλλαβεν Ἄννα.
Ὁ Κύριος ἡμῶν καὶ Θεὸς θέλωντας νὰ ἑτοιμάσῃ διὰ τὸν ἑαυτόν του Ναὸν ζωντανόν, καὶ οἶκον Ἅγιον διὰ νὰ κατοικήσῃ, ἀπέστειλε τὸν Ἄγγελον αὑτοῦ (τὸν ὁποῖον λέγουσιν ὅτι ἦτον ὁ Γαβριήλ) πρὸς τοὺς Δικαίους Ἰωακεὶμ καὶ Ἄνναν. Ἀπὸ τοὺς ὁποίους ηὐδόκησε νὰ γεννηθῇ ἡ κατὰ σάρκα Μήτηρ αὑτοῦ. Καὶ τοῦτον ἀποστείλας, προεμήνυσεν, ὅτι θέλει συλλάβῃ ἡ στεῖρα καὶ γερόντισσα Ἄννα. Ἵνα μὲ τὴν Σύλληψιν τῆς στείρας βεβαιώσῃ τὴν ἐκ τῆς Παρθένου ἐδικήν του ἄσπορον σύλληψιν καὶ ἄφθορον γέννησιν. Καὶ λοιπὸν συνελήφθη ἡ Ἁγία Θεοτόκος καὶ Παρθένος Μαρία ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς Ἄννης ἐκ σπέρματος τοῦ Ἰωακείμ. Καὶ ἐγεννήθη, ὄχι καθὼς λέγουσί τινες, ἑπτὰ μηνῶν ἢ χωρὶς ἀνδρός. Ἄπαγε! Ἀλλὰ ἐννέα τελείων μηνῶν καὶ ἐκ συναφείας ἀνδρός. Πλὴν ἐξ ἐπαγγελίας καὶ Ἀγγέλου προρρήσεως καὶ ὑπὲρ τοὺς νόμους τῆς φύσεως, τόσον διὰ τὸ ἄγονον τῆς Ἄννης, ὅσον καὶ διὰ τὸ γηραλέον.
Μόνος γὰρ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς συνελήφθη καὶ ἐγεννήθη χωρὶς συνάφειαν ἀνδρὸς καὶ χωρὶς σποράν, ἐκ τῆς Ἁγίας Παρθένου Μαρίας ἀπορρήτως καὶ ἀνερμηνεύτως, καθὼς ἠξεύρει μόνος αὐτός. Καὶ ἐπειδὴ ἦτον τέλειος Θεός, διὰ τοῦτο καὶ ὅλα τὰ τῆς κατὰ σάρκα αὑτοῦ οἰκονομίας προσέλαβε τέλεια. Καθὼς καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων φύσιν τελείαν αὐτὸς ἐδημιούργησε καὶ ἔπλασε κατ᾿ ἀρχάς. Ταύτην λοιπὸν τὴν ἡμέραν πανηγυρίζομεν σήμερον. Ἐπειδὴ καὶ ἔχει ἐνθύμησιν τῶν θείων χρησμῶν καὶ χαροποιῶν μηνυμάτων, τῶν δοθέντων ὑπὸ Ἀγγέλου εἰς τοὺς Δικαίους Θεοπροπάτορας, περὶ τῆς συλλήψεως τῆς ἁγνῆς Θεομήτορος. Τούτους γὰρ τοὺς διὰ λόγου χρησμοὺς τοῦ Ἀγγέλου ἔργα καὶ πράγματα ποιῶν, ὁ ἐκ τοῦ μηδενὸς ὑποστήσας τὰ πᾶντα Θεός, ἐκίνησε τὴν στειρεύουσαν καὶ γηραλέαν μήτραν τῆς Ἄννης εἰς καρποφορίαν. Καὶ τὴν διαπεράσασαν τὴν ζωήν της μὲ ἀπαιδίαν, ταύτην παραδόξως παιδοτόκον Μητέρα ἐργάζεται σήμερον. Καὶ χαρίζει εἰς τοὺς Δικαίους ἄξιον καρπὸν τῆς αὐτῶν αἰτήσεως. Εὐδόκησε γάρ, ὅτι οἱ σώφρονες γονεῖς νὰ γεννήσουν Θυγατέρα τὴν πρὸ τῶν αἰώνων προορισθεῖσαν καὶ ἐκλεχθεῖσαν ἐκ πασῶν τῶν γενεῶν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν αὐτὸς ἔμελλε νὰ γεννηθῇ. Ἡ δὲ Σύναξις αὐτῶν τελεῖται ἐν τῷ σεβασμίῳ οἴκῳ τῆς Θεοτόκου, τῷ ὄντι ἐν τοῖς Εὐοράνοις κοντὰ εἰς τὴν ἁγιωτάτην μεγάλην Ἐκκλησίαν.[1]
***
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Μνήμη τῆς Ἁγίας Προφήτιδος Ἄννης, τῆς Μητρὸς Σαμουὴλ τοῦ Προφήτου.
Τί σου ἐπαινέσειεν Ἄννα τις πλέον;
Τὸ καρτερόφρον; ἢ τὸ τῆς εὐτεκνίας;
Ἡ μακαρία Ἄννα ἦτον ἀπὸ τὴν πόλιν Ἀρμαθαίμ, ἐκ τοῦ βουνοῦ τοῦ Ἐφραίμ. Πέρνουσα δὲ ἄνδρα ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Λευΐ, ὀνομαζόμενον Ἑλκανᾶν, δὲν ἐγέννα παιδίον, μὲ τὸ νὰ ἦτον στεῖρα. Ὁ δὲ ἄνδρας αὐτῆς ἐπῆρε καὶ ἄλλην γυναῖκα Φεννάναν ὀνομαζομένην, ἥτις ἦτον ἀντίζηλος τῆς Ἄννης, καὶ ἐτεκνογόνει μὲ αὐτὴν καὶ εὐφραίνετο. Ἡ δὲ Ἄννα πάντοτε ὠνειδίζετο (ὡσὰν νὰ μὴν ἦτον ἀρκετὴ ἡ θλίψις, ὁποῦ ἐδοκίμαζεν ἡ μακαρία διὰ τὴν ἀτεκνίαν της). Αὐτὴ λοιπὸν ἐπειδὴ ὠνειδίζετο, τόσον ἀπὸ τὸν ἄνδρα της, ὅσον καὶ ἀπὸ τὴν Φεννάναν τὴν ἀντίζηλόν της, καὶ ἀπὸ ὅλους ἀκόμη τοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους. Τούτου χάριν ἐπαρακάλει πολλὰ τὸν Θεὸν ἡ ἀοίδιμος, διὰ νὰ λυθῇ ἡ στείρωσίς της καὶ νὰ γεννήσῃ παιδίον. Ἀλλ᾿ ὅμως μὲ τὰς παρακλήσεις της ταύτας, τίποτε δὲν ἐκατώρθονε, καὶ μὅλον ὁποῦ ἔπραττεν ἀόκνως τὰς Ἔντολὰς τοῦ Κυρίου, τὰς ὑπὸ τοῦ Νόμου διοριζομένας. Ἔτζι γὰρ οἱ Ἅγιοι μόλις καὶ μετὰ βίας παρὰ τοῦ Κυρίου λαμβάνουν τὰ αἰτήματά των.
Πηγαίνουσα δὲ μίαν φορὰν ὁμοῦ μὲ τὸν ἄνδρα της εἰς τὴν Σηλώμ, ὁποῦ ἦτον ἡ Κιβωτὸς καὶ ἡ Σκηνὴ τοῦ Θεοῦ Παντοκράτορος, διὰ νὰ προσφέρῃ θυσίας εἰς τὸν Θεὸν μὲ τὸ χέρι τοῦ ἱερέως Ἠλεί, ἔλαβε μίαν μόνην μερίδα ἀπὸ τὰς θυσίας, μὲ τὸ νὰ μὴ εἶχε παιδίον. Ἡ δὲ Φεννάνα ἔλαβε δύω μερίδας, μὲ τὸ νὰ εἶχε τέκνα. Ὅθεν διὰ τοῦτο ἐλυπήθη μέν, δὲν ἀπεγνώσθη δέ, οὐδὲ ἐσκέπασεν ἡ ἐντροπὴ τὸ πρόσωπόν της. Ἀλλὰ μᾶλλον καλὰς ἐλπίδας ἔχουσα, τί κάμνει; Ἀφῆκε μὲν τὸν ἄνδρα της νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ ὁσπήτιον, αὐτὴ δὲ μόνη ἔμεινεν εἰς τὸν οἶκον Κυρίου. Καὶ πίπτουσα εἰς τὸ ἔδαφος καὶ κλαίουσα, ἔτζι ἐπροσευχήθη. «Κύριε ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων μου, ἐὰν ἐπιβλέπων ἐπιβλέψῃς ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης σου, καὶ μοῦ ἐνθυμηθῇς καί μοι δώσῃς καρπὸν κοιλίας, θέλω δώσω αὐτὸν εἰς ἐσένα, διὰ νὰ σὲ δουλεύῃ ὅλας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς του».
Τί ἔκαμε λοιπὸν ὁ Θεός; Παρήκουσε τῆς δεήσεώς της; Μὴ γένοιτο! ἀλλ᾿ ἐπειδὴ εἶδεν αὐτὴν πῶς δὲν ἐχωρίζετο ἀπὸ τὴν σκηνήν του, ἀλλὰ προσηύχετο πάντοτε, καὶ ἔκλαιε μὲ θερμὰ δάκρυα. Ὄχι μόνον ὑπεσχέθη νὰ δώσῃ εἰς αὐτὴν καρπὸν κοιλίας, ἀλλὰ καὶ τὸ ὄνομα προεῖπε τοῦ μέλλοντος γεννηθῆναι υἱοῦ της. Εἶπε γὰρ πρὸς αὐτὴν Ἠλεὶ ὁ ἱερεύς· «Πορεύου εἰς εἰρήνην, ὁ Θεὸς Ἰσραήλ, δώη σοι πᾶν αἴτημά σου, ὃ ᾐτήσω παρ᾿ αὐτοῦ» (Α΄ Βασιλ. α΄, 17). Οὗτος δὲ ὁ λόγος δὲν δηλοῖ ἄλλο, πάρεξ τὸ ὄνομα τοῦ Σαμουήλ. Σαμουὴλ γὰρ Θεαίτητος ἑρμηνεύεται. Ἤγουν παρὰ Θεοῦ αἰτηθείς, ἤτοι ζητηθείς. Ὅθεν λαβοῦσα ἡ ἀοίδιμος Ἄννα τὴν πληροφορίαν παρὰ Θεοῦ, ἐκατέβαινεν ἀπὸ τὴν σκηνὴν τοῦ Θεοῦ εὐφραινομένη καὶ χορεύουσα. Καὶ λοιπὸν συλλαβοῦσα, ἐγέννησε Σαμουὴλ τὸν Προφήτην. Καὶ ἀφ᾿ οὗ ἀπεγαλακτίσθη, ἐπῆρεν αὐτὸν ἡ φιλόθεος μήτηρ καὶ ἀνέβη εἰς τὴν Σηλώμ. Καὶ προσπίπτουσα εἰς τὸν Θεόν, ἀπέδιδεν εἰς αὐτὸν τὰς εὐχαριστίας. Ὁ δὲ ἱερεὺς Ἠλεὶ εὐλόγησεν αὐτὴν καὶ τὸν ἄνδρα της, λέγων. Ἄμποτε νὰ σοὶ δώσῃ ὁ Κύριος ἕτερον καρπὸν κοιλίας, ἀντὶ Σαμουὴλ τοῦ υἱοῦ σου. «Ἀποτίσαι σοι Κύριος σπέρμα ἐκ τῆς γυναικὸς ταύτης, ἀντὶ τοῦ χρέους, οὗ ἔχρησας τῷ Κυρίῳ» (Α΄ Βασιλ. β΄, 20).
Ὅθεν πέρνουσα τὸν Σαμουὴλ ἐκατέβη εἰς τὸν οἶκόν της, μὲ τὸ νὰ ἦτον πολλὰ νήπιον. Ὅταν δὲ ἔγινε μειράκιον, ἤτοι ἕως εἴκοσι χρόνων[2] ἐπῆρε τοῦτον ἀπὸ τὸ χέρι, καὶ ἔφερεν εἰς τὸν Ναόν, καὶ ἀφ᾿ οὗ ἐπροσευχήθη εἰς τὸν Θεόν, παρέδωκεν αὐτὸν εἰς τὰς χεῖρας Ἠλεὶ τοῦ ἱερέως. Ἔκαμε δὲ εἰς αὐτὸν καὶ Ἐφούδ, καὶ μικρὰν διπλοΐδα.[3] Καὶ βλέπουσα τοῦτον, πῶς ἐλειτούργει καὶ ὑπηρέτει εἰς τὸν Θεὸν ἔμπροσθεν Ἠλεὶ τοῦ ἱερέως, ἔχαιρεν ὑπερβολικά. Ἐγέννησε δὲ ἀκόμη τρεῖς υἱοὺς καὶ τρεῖς θυγατέρας[4] καὶ πηγαίνουσα εἰς τὸ ἱερὸν ἐπρόσπεσεν εἰς τὸν Κύριον εὐχαριστοῦσα. Σηκωθεῖσα δὲ ἐπάνω, εἶπε τὴν ᾠδὴν ταύτην. «Ἐστερεώθη ἡ καρδία μου ἐν Κυρίῳ. Ὑψώθη κέρας μου ἐν Θεῷ μου. Ἐπλατύνθη ἐπ᾿ ἐχθρούς μου τὸ στόμα μου, εὐφράνθην ἐν σωτηρίῳ σου». Καὶ τὰ λοιπὰ τῆς ᾠδῆς ὅλης ἐκελάδησε λόγια, καθὸ δὲ ἦτον Προφῆτις καὶ μήτηρ Προφήτου, διὰ τοῦτο ἔλεγε προφητεύουσα «Ὅτι στεῖρα ἔτεκεν ἑπτά, καὶ ἡ πολλὴ ἐν τέκνοις ἠσθένησεν». Αὕτη μὲν γὰρ ἔχαιρε διὰ τὰ ἑπτὰ τέκνα της, ἡ δὲ Φεννάνα ἡ ἀντίζηλός της πέντε τέκνα ἔχουσα, ἢ καὶ ὀλιγώτερα, αὕτη λέγω ἀποστειρωθεῖσα, πλέον δὲν ἐγέννα. Ἡ ἀοίδιμος λοιπὸν Ἄννα μείνασα εἰς τὴν παροῦσαν ζωὴν χρόνους ἀρκετούς, καὶ εὐχαριστοῦσα πάντοτε τὸν Θεὸν καὶ προφητεύουσα, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον.
***
Μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Στεφάνου τοῦ νεολαμποῦς, τοῦ ἐν τῷ Ἁγίῳ Ἀντίπᾳ κειμένου.
Ἐξήγαγες γῆς τὸν Στέφανον καὶ βίον,
Στέφει δὲ δόξης ἐστεφάνωσας Λόγε.
Οὗτος ὁ νεοφανὴς ἀστὴρ ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους Θεοφίλου τοῦ εἰκονομάχου ἐν ἔτει ωκθ΄ [829], γέννημα καὶ θρέμμα ὑπάρχων τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Οἱ δὲ γονεῖς του ὠνομάζοντο Ζαχαρίας καὶ Θεοφανώ, στολισμένοι μὲ κάθε ἀρετὴν καὶ σύνεσιν, καὶ κατοικοῦντες εἰς τὴν τοποθεσίαν τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει καλουμένου Ζεύγματος, ὄχι μακρὰν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ θείου Πρωτομάρτυρος καὶ Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου. Τοῦτον τὸν Ἅγιον, ὅταν εἶχεν ἐγγαστρωμένον ἡ μήτηρ του, ἀπείχετο καὶ δὲν ἔτρωγε παχέα φαγητά (ὁποῖον μάλιστα εἶναι τὸ κρέας) ἀλλὰ ἀρκεῖτο εἰς μόνον τὸ ψωμὶ καὶ νερὸν καὶ εἰς λάχανα, ἕως ὁποῦ ἐγέννησεν αὐτόν. Ὅταν δὲ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος, ὢ τοῦ θαύματος! ἐφάνη εἰς τὰ στήθη του ἕνας σταυρὸς φωτοειδὴς καὶ ὑπέρκαλος. Τοῦτο δὲ ἦτον ἕνα σημεῖον μεγαλώτατον τῆς σταυρώσεως καὶ ἀπροσπαθείας, ὁποῦ ἔμελλε νὰ ἔχῃ ὁ Ἅγιος εἰς τὰ τοῦ κόσμου πράγματα. Ἐπειδὴ δὲ ἐτειλίχθη εἰς τὰ βρεφικὰ σπάργανα, ἦτον ἀνάγκη καὶ νὰ βυζάνῃ κατὰ τοὺς νόμους τῆς φύσεως. Ὁ Ἅγιος ὅμως οὗτος, ἀνώτερος ἐφάνη τῶν νόμων τῆς φύσεως. Ἐπειδὴ ὅταν ἡ μήτηρ του ἔτρωγε φαγητὸν περισσότερον καὶ ἐχόρταινεν, τότε αὐτὸς οὐδὲ νὰ ἐγγίσῃ ἤθελεν εἰς τὸ βυζί της. Πολλαῖς φοραῖς δὲ ἔμεινεν ἀβύζαστος ἕως δύω ἢ καὶ τρεῖς ἡμέρας, ἀνίσως ἠκολούθει χορτασμὸς εἰς τὴν μητέρα του. Καὶ λοιπὸν ἦτον ἀνάγκη νὰ ἐγκρατεύεται ἡ μήτηρ, διὰ νὰ θρέψῃ τὸν τοιοῦτον χαριτωμένον υἱόν της. Ὅθεν ἐκ τῆς αἰτίας ταύτης, ἔκπληξις ὁμοῦ καὶ θλίψις ἐκυρίευε τοὺς φίλους καὶ συγγενεῖς τοῦ παιδίου.
Εἶτα βαπτίζεται ὁ Ἅγιος. Λύεται ἀπὸ τὰ βρεφικὰ σπάργανα. Ἀποκόπτει τὸ γάλα καὶ κατ᾿ ὀλίγον αὐξάνει, καὶ πέμπεται εἰς παιδαγωγὸν διὰ νὰ μανθάνῃ τὰ ἱερὰ γράμματα. Τὰ ὁποῖα προθύμως ἐμάνθανε, καὶ ἦτον εἰς τοὺς γονεῖς του ὑποτασσόμενος. Ὅταν δὲ ὁ θεομισὴς Θεόφιλος ἀπέθανε, παρευθὺς ἀνεβιβάσθη μὲ θείαν ψῆφον εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὁ Ἅγιος Μεθόδιος. Τότε λοιπὸν καὶ ὁ τίμιος Ζαχαρίας ὁ πατὴρ τοῦ Ἁγίου τούτου Στεφάνου, ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος, καὶ ἐσυναριθμήθη εἰς τὸν κλῆρον τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας. Κατ᾿ ἐκεῖνον δὲ τὸν καιρὸν καὶ ὁ υἱός του οὗτος θεῖος Στέφανος, ἐκουρεύθη τὰ μαλλία τῆς κεφαλῆς, καὶ ἔγινε καὶ αὐτὸς τῆς Ἐκκλησίας κληρικός, ἤτοι Ἀναγνώστης. Καὶ ὅσον συνεχῶς ὁ πατήρ του ἐπήγαινεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, τόσον συνεχῶς τὸν ἠκολούθει καὶ ὁ θεῖος Στέφανος. Κατὰ δὲ τὸν δέκατον ὄγδοον χρόνον τοῦ Ἁγίου, ἀποθνήσκει ὁ πατήρ του Ζαχαρίας. Ὅθεν ἀδείας τυχὼν ὁ σεπτὸς Στέφανος, ἔκλεισε τὸν ἑαυτόν του μέσα εἰς τὸν εὐκτήριον οἶκον τοῦ Ἁγίου Κορυφαίου Πέτρου, καὶ ἐκεῖ μένων πάντοτε, ἐπροσηύχετο, ἀρκούμενος εἰς μόνην τὴν τροφὴν τῶν λαχάνων.
Εἰς καιρὸν λοιπὸν ὁποῦ ἔτζι ἐπολιτεύετο ὁ Ὅσιος, φαίνεται μίαν νύκτα εἰς αὐτὸν Πέτρος ὁ τοῦ Κυρίου Ἀπόστολος, καὶ τοῦ λέγει. Εἰρήνη σοι τέκνον, καλὴ εἶναι αὐτὴ ἡ ἀρχὴ τῆς προθυμίας σου, ὁ Κύριος νὰ σὲ ἐνδυναμώσῃ. Ἔπειτα μετὰ τρεῖς χρόνους φαίνεται εἰς αὐτὸν καὶ ὁ θεῖος Ἱερομάρτυς Ἀντίπας, καὶ λέγει του. Εἰρήνη σοι τέκνον. Ψάλλε μοι, καὶ δὲν θέλω σε ἐγκαταλείψω).[5] Ἀπὸ τότε λοιπὸν ἔδιδε τὸν ἑαυτόν του εἰς περισσοτέραν προσευχὴν καὶ νηστείαν ὁ Ἅγιος, τρώγωντας μίαν φοράν, ἢ δύω τὴν ἑβδομάδα, ἀπὸ τὸ συνειθισμένον του φαγητόν. Τὸ ὁποῖον ἦτον κραμβολάχανον χωρὶς ἅλας. Μὲ τοιοῦτον τρόπον καθαρίσας τὸν ἑαυτόν του ὁ ἀοίδιμος, ἠξιώθη τῆς χειροτονίας τοῦ Πρεσβυτέρου, καὶ πολλὰ ἐνεργοῦσε θαύματα.
Κατὰ δὲ τὸν δωδέκατον χρόνον τῆς Βασιλείας τοῦ εὐσεβοῦς Βασιλέως Βασιλείου τοῦ Μακεδόνος, τὸν δὲ τεσσαρακοστὸν τῆς τοῦ Ἁγίου ἡλικίας, ἤτοι ἐν ἔτει ωοθ΄ [879], ἔγινε σεισμὸς μεγάλος εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἐσχίσθη εἰς κάθε μέρος ὁ Ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἀντίπα. Ὅθεν εὐγῆκεν ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Ὅσιος, καὶ ἐμβῆκε μέσα εἰς ἕνα λάκκον παρόμοιον μὲ τάφον. Καὶ ἐκεῖ ἔμεινε δώδεκα χρόνους, σανίδα ἔχων ὑπὸ κάτω του, ἐστρωμένην μὲ σάκκον τρίχινον, καὶ ἐπάνω εἰς ταύτην κοιμώμενος. Ὅθεν ἀπὸ τὴν πολλὴν ὑγρασίαν τοῦ τόπου, ἐφθάρησαν καὶ ἔπεσον αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς καὶ τῶν γενείων του. Καὶ τὰ ὀδόντιά του ἀχάμνιναν, καὶ σχεδὸν ὅλον τὸ σῶμά του ἔγινε παράλυτον. Ἀναγκασθεὶς λοιπὸν εὐγῆκεν ἀπὸ τὸν λάκκον ὅλος νενεκρωμένος. Ἔπειτα ἐνδυθεὶς τὸ θεῖον καὶ ἀγγελικὸν σχῆμα τῶν Μοναχῶν, ἔδειξε μεγαλιτέραν καὶ ὑπὲρ ἄνθρωπον ἄσκησιν. Ὅταν γὰρ ἐλειτούργει εἰς μόνας τὰς δεσποτικὰς ἑορτάς, ἔπερνε μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς λειτουργίας ἕνα ξηρὸν σῦκον, καὶ τὸ στόμα του ἔπλυνε μὲ ὀλίγον νερόν, καὶ μὲ αὐτὰ μόνα ἀρκεῖτο ὁ τρισμακάριστος. Μὲ τοιούτους ἐπιπόνους καὶ τραχεῖς ἀγῶνας τῆς ἀσκήσεως, διεπέρασεν ὁ Οὐρανοπολίτης οὗτος Πατὴρ ἡμῶν Στέφανος, χρόνους ὁλοκλήρους πενηνταπέντε. Κατὰ δὲ τὸν ἑβδομηκοστὸν τρίτον χρόνον ὅλης του τῆς ζωῆς, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, νεκρώσεως, παρέθετο τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ.
***
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Σωσίθεος ξίφει τελειοῦται.
Σωσίθεον σωθεῖσιν ἐγγράφει λόγος,
Ὑπὲρ Θεοῦ σῴζοντος ἐκτετμημένον.
***
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ναρσῆς ὁ Πέρσης ξίφει τελειοῦται.
Πέρσης κάραν σοι Ναρσῆς Χριστὲ προσφέρει,
Κρεῖττόν γε δῶρον σμυρνοχρυσολιβάνου.
***
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἰσαὰκ ξίφει τελειοῦται.
Πάθους τὸ λεῖπον Ἰσαὰκ Σάρρας τέκνου,
Σφαγεὶς ἀνεπλήρωσεν Ἰσαὰκ νέος.
Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.
Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Τόμος Α´, Εκδόσεις Δόμος, 2005.
[1] Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὴν Σύλληψιν τῆς Ἁγίας Ἄννης ἐγκώμιον ἁπλοῦν ἐφιλοπόνησεν ὁ ὁσιολογιώτατος Διδάσκαλος κύριος Χριστοφόρος ὁ Προδρομίτης. Ἔχει δὲ καὶ ἐγκώμιον ἑλληνικὸν εἰς αὐτὴν Γεώργιος ὁ Νικομηδείας, οὗ ἡ ἀρχή· «Οὐρανῶν ἡ γῆ ταῖς τῆς χάριτος μαρμαρυγαῖς». (Σῴζεται ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου, καὶ ἐν τῷ πρώτῳ Πανηγυρικῷ τῆς τοῦ Βατοπαιδίου.) Ἐμελούργησα δὲ καὶ ἐγὼ τροπάρια εἰς τὴν λιτὴν τῆς ἑορτῆς ταύτης ὡς ἐλλείποντα, τὰ ὁποῖα ἐπρόσθεσα ἐν τῷ τέλει τοῦ Δεκεμβρίου τούτου, ἵνα συντυπωθοῦν.
[2] Τοῦτο δὲν ἀναφέρει ἡ Ἁγία Γραφὴ εἰς τὸ α΄ καὶ β΄ κεφάλαιον τῆς πρώτης τῶν Βασιλειῶν. Ἀλλὰ μόνον λέγει, ὅτι ὅταν ἀπεγαλακτίσθη τὸ παιδάριον, τότε ἐπροσφέρθη ὑπὸ τῆς μητρός του, καὶ ἦν λειτουργῶν τῷ προσώπῳ Κυρίου ἐνώπιον Ἠλεὶ τοῦ ἱερέως.
[3] Ὁ δὲ Σύμμαχος ἔχει «Ἐφοὺδ βὰρ καὶ ἐφεστρίδα μικράν». Ὁ δὲ Θεοδοτίων «Ἐφὼδ βὰρ καὶ ἐπιδύτην μικρόν». Τί δὲ εἶναι τὸ ἐφούδ, ἀποκρίνεται ὁ Θεοδώρητος, ὅτι διὰ τοῦ ἐνδύματος τούτου πολλὰ πράγματα μέλλοντα καὶ ἀγνοούμενα ἐπρομήνυεν ὁ Δεσπότης Θεός. Ἀπορεῖ δέ, διατί ὁ Σαμουὴλ ἐφόρει τὸ ἐφοὺδ Λευΐτης ὤν, εἰς καιρὸν ὁποῦ αὐτὸ ἦτον διωρισμένον νὰ τὸ φορῇ μόνος ὁ Ἀρχιερεύς; Λύων οὖν τὴν ἀπορίαν λέγει ὅτι εἰκὸς εἶναι νὰ ἐχάρισε τὴν χάριν ταύτην εἰς τὸν Σαμουὴλ ὁ Ἠλεί, βλέπων εἰς αὐτὸν ἐπανθοῦσαν τὴν θείαν χάριν. Διατὶ ὑπεσχέθη εἰς τὸν Θεὸν πρὸ τοῦ νὰ γεννηθῇ. Διατὶ παραδόξως ἐγεννήθη καὶ εἰς τὴν Σκηνὴν ἀνετράφη. Καὶ διατὶ ἦτον Ἅγιος καὶ θεαίτητος καὶ Ναζηραῖος.
[4] Ἡ θεία Γραφὴ λέγει, ὅτι τρεῖς υἱοὺς καὶ θυγατέρας δύω ἐγέννησε, καὶ οὐχὶ τρεῖς. Ὥστε ὁποῦ ὅλα τὰ τέκνα τῆς Ἄννης ὁμοῦ μὲ τὸν Σαμουήλ, εἶναι ἓξ καὶ ὄχι ἑπτά. Ἴσως δὲ τοῦτο εἶπεν ὁ συγγραφεὺς τοῦ Συναξαριστοῦ, διατὶ εἶπεν ἡ Ἄννα, ὅτι στεῖρα ἔτεκεν ἑπτά, τοῦ ἑπτὰ ἀντὶ πολλῶν νοουμένου. Καθὼς συνειθίζεται νὰ νοῆται ἔτζι παρὰ τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ. Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὴν Ἄνναν ταύτην πέντε λόγους ἔγραψεν ὁ Χρυσοστομικὸς κάλαμος περιεχομένους ἐν τῷ πέμπτῳ τόμῳ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως. Καὶ ὁ μὲν πρῶτος ἄρχεται οὕτως· «Ἐπειδὰν ξένον τινα καταχθέντα πρὸς ἡμᾶς». Ὁ δὲ δεύτερος· «Οὐδὲν ἄρα ἶσον εὐχῆς, ἀγαπητοί». Ὁ τρίτος· «Εἰ μὴ δοκῶ προσκορής τισιν εἶναι καὶ φορτικός». Ὁ τέταρτος· «Οὐκ οἶδα ποίοις χρήσωμαι λόγοις σήμερον». Ὁ δὲ πέμπτος· «Οἱ θησαυρὸν ἀνορύττοντες ἐν τῷ κόσμῳ, ἀγαπητοί».
[5] Ἐκ τούτου τοῦ λόγου φαίνεται, ὅτι ἐν τῷ εὐκτηρίῳ οἴκῳ τοῦ Ἁγίου Ἀντίπα ἠγωνίζετο τότε ὁ Ἅγιος, ὡς τοῦτο καὶ παρακάτω δηλοῦται, καὶ ὄχι ἐν τῷ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου.